استبرا چیست؟ + احکام استبرا چیست؟ + معنی استبرا

استبرا یعنی چه و احکام استبرا چیست؟

طهارت در دین اسلام یکی از مهمترین موضوعاتی است که بارها در احادیث و روایات به آن اشاره شده است و حدیث معروف “النظافه من الایمان” به معنی پاکیزگى نیمى از ایمان است از پیامبر عظیم الشان اسلام، از معروف ترین آنهاست. اما در زمینه پاکیزگی، سلامتی و طهارت موارد بسیاری به زن و مرد توصیه شده است که استبرا یکی از آنهاست که مرتبط با سلامت مردان است. استبراء واژه ای عربی است و معنی استبرا طلب برائت کردن از ناپاکی یا پاکی خواستن است و به عمل تخلیۀ کامل ادرار از مثانۀ مردان با فشردن مجرای آن گفته می شود که در برخی کتب احکام استبراء از بول به معنی تخلیۀ کامل ادرار به کار می رود (بول به معنی ادرار است). بر همین اساس با توجه به اهمیت دادن دین اسلام به سلامتی در احکام طهارت در اسلام به روش انجام استبرا اشاره شده است و توسط علمای دین تایید شده است. در این مطلب از موج باز احکام استبرا و روش صحیح آن برای سلامتی مردان گردآوری شده است اما توصیه می شود نهایتا آخرین حکم مرجع تقلید خود را نیز چک نمایید.

استبرا عملی مستحب برای تخلیهٔ کامل ادرار از مجرای ادرار مرد است چرا که باقی ماندن بخش ناچیزی از ادرار در مجاری ادرار مرد شبهه برانگیز است و برای سلامتی او و طهارت بهتر است انجام شود. عمل استبرا از مقعد مرد آغاز شده و به قسمت ختنه گاه ختم می شود. عمل استبرا پس از قطع ادرار انجام می‌شود و پیش‌ از انجام آن باید حتما پاکی مقعد از مدفوع اتفاق افتاده باشد. انجام استبرا براساس توصیه اکید علما باید یا دست چپ به این صورت انجام شود که : انگشت میانه (که بلندترین انگشت در دست است) دست چپ روی انتهایی ترین بخش بیضه قرار گرفته و انگشت شصت روی آلت مردانه باشد و دست با فشار مناسبی به سمت ختنه گاه حرکت کند تا باقی مانده ادرار در مجاری مردانه را به سمت خروج هدایت کند. این عمل باید سه بار پشت سر هم انجام شود و سپس سه بار سر آلت را فشار داده شود.

احکام استبرا : به نقل از پرتال امام خمینی رهبر انقلاب

استبرا این است که بعد از قطع شدن بول، اگر مخرج غائط نجس شد اول آن را تطهیر‏‎ ‎‏کنند و بعد سه دفعه با انگشت میانۀ دست چپ از مخرج غائط تا بیخ آلت‏‎ ‎‏بکشند و بعد شست را روی آلت و انگشت پهلوی شست را زیر آن بگذارند و‏‎ ‎‏سه مرتبه تا ختنه گاه بکشند و پس از آن سه مرتبه سر آلت را فشار دهند. و فایدۀ‏‎ ‎‏آن این است که اگر بعد از استبرا آبی خارج شود و معلوم نباشد بول است یا چیز‏‎ ‎‏دیگر، پاک است.‏

‏‏مساله ۲ : اگر وضو گرفت و بعد از وضو آبی از آن خارج شد و معلوم‏‎ ‎‏نباشد بول است یا چیز دیگر؛ چنانچه بعد از بول استبرا کرده، وضویش باطل‏‎ ‎‏نمی شود.‏
‏‏مساله ۳ : ‏‏اگر کسی شک کند که استبرا کرده یا نه، هرچند عادتش این بوده‏‎ ‎‏که همیشه استبرا می کرده، باید بنا بگذارد بر آنکه استبرا نکرده و اگر آبی از او‏‎ ‎‏خارج شود و نداند بول است یا چیز دیگر، نجس است.‏
‏‏مساله ۴ :‏‏ اگر کسی شک کند استبراء او درست بوده یا نه و رطوبتی از او‏‎ ‎‏بیرون آید که نداند پاک است یا نه، پاک می باشد، وضو را هم باطل نمی کند.‏

احکام استبرا : به نقل از آیه اللَّه مکارم شیرازی

استبراء عمل مستحبی است که مرد بعد از بیرون آمدن بول انجام می‏دهد و احتیاط مستحب آن است که طرف جلوی بدن در موقع استبراء (که احکام آن بعداً گفته می‌‌شود) و موقع تطهیر مخرج ادرار و مدفوع، رو به قبله و پشت به قبله نباشد و در صورتی که فرد می‌‌ داند قطره یا قطرات اندکی از ادرار در مجرا باقی مانده و با عمل استبراء بیرون می‌‌آید، این احتیاط، شدیدتر می‌‌باشد :

استبراء یعنی چند مرتبه از بیخ آلت تا بالا، دست کشیده و قسمت بالا را چند مرتبه فشار می دهد تا باقیمانده بول خارج شود. توضیح ‏المسائل مراجع، م ۷۳٫
برای بعد از خارج شدن منی هم استبراء وجود دارد و استبراء از منی به وسیله بول کردن است که این عمل هم مستحب است اما اگر بعد از بیرون آمدن منی و پیش از غسل کردن بول نکند، اگر بعدا ذره ای منی (که معمولا باقی مانده منی هنگام بول کردن خارج می شود) خارج شود غسلش باطل است و باید دوباره غسل کند. استبراء از منی آن است که بعد از خروج منی، بول کنند تا ذرات باقیمانده خارج شود. توضیح ‏المسائل مراجع، م ۷۳٫

تبصره ۱٫ فایده استبراء از بول و فایده استبرا از منی

فایده استبراء از بول، این است که اگر آب مشکوکی بعد از آن خارج شود، پاک است و وضو را هم باطل نمی‏کند؛ اما اگر استبرا نکرده باشد، باید وضو را اعاده کند و محل را بشوید.
فایده استبرا از منی، این است که اگر رطوبت مشکوکی از او خارج شود و نداند منی است یا یکی از آب‏های پاک، غسل ندارد و اگر استبرا نکند و احتمال دهد ذرات منی در مجرا باقی بوده و همراه بول یا رطوبت دیگری خارج شده، باید دوباره غسل کند.

تبصره ۲٫ استبراء برای زن ها

برای زن‏ ها استبراء از بول نیست و اگر رطوبتی ببینند و شک کنند پاک است یا نه، پاک می‏باشد و وضو و غسل او را هم باطل نمی کند.