اپیدمی چیست؟

اپیدمی لغتی فرانسوی (Épidémie) به معنی بروز شیوع سریع و بیش از حد یک بیماری یا مشکل در میان افراد مشخصی و یا منطقه ی خاصی است.معین را گویند. به هر بیماری قابل انتقال یا غیرقابل انتقال که موارد ابتلای آن بیش از حد انتظار باشد و سلامتی انسان را به خطر بیندازد، اپیدمی یا همه‌گیری گفته می‌شود. به عنوان مثال چون بیماری آبله به طور کلّی در دنیا ریشه‌کن شده اگر یک مورد بیمار مبتلا به آبله مشاهده گردد می‌گویند که اپیدمی آبله رخ داده است. در مقابل اپیدمی، “تک‌ گیر” (Sporadic) وجود دارد. زمانیکه یک بیماری به علت نبودن عوامل اصلی کم دیده شود بیماری تک‌گیر است، که می‌تواند به اپیدمی یا بومی یا پاندمی تبدیل شود. مترادف ها و کلمات هم معنی اپیدمی برابراند با : بیماری شایع، شیوع، عالمگیر، مسری، همه جاگیر و در پارسی اپیدمی را بیماریِ واگیر، فراگیری، همه گیری معنی می کنند.

همه‌ گیر شناسی یا اپیدمیولوژی چیست؟

همه‌گیرشناسی یا اپیدمیولوژی (epidemiology) مطالعه نحوه انتشار بیماریها و عوامل بیماری‌زا ، توزیع بیماری ها در زمان ها ، مکان ها ، نژاد ها یا فرهنگ های خاص یا هر عاملی که به سلامت مربوط باشد است . این اصطلاح ابتدا به مفهوم «علم بررسی همه‌گیری بیماریهای عفونی» به کار برده شد، ولی امروزه با پیشرفت تمام علوم و از جمله علم پزشکی و کنترل بسیاری از همه‌گیری‌ها و تحولات اپیدمیولوژیک علل بیماری ها (تغییر علل اصلی مرگ و میر از بیماری واگیردار به بیماری مزمن) دامنه آن وسعت بیشتری پیدا کرده است، به مفهوم «علم بررسی انتشار و علل بیماری‌ها» تلقی می‌گردد. از نظر لغوی کلمه Epi به معنی روی، کلمه Demos به معنی مردم و کلمه Logus به معنی بررسی و شناخت بوده، که معنی لغوی این اصطلاح عبارت است از «شناخت آنچه بر مردم می‌گذرد» و اگرچه وضعیت بهداشت و پزشکی جامعه مدنظر باشد، ولی با اقتصاد، جامعه‌شناسی، فرهنگ، مذهب و… ارتباط بسیار نزدیکی دارد، چرا که در پزشکی بالینی به مفهوم مطب داری آن بیشتر خود فرد و بیماری او مدنظر است اما در همه‌گیرشناسی، بیشتر توجه به گروه و جامعه است و همه‌گیرشناسی بالینی به هردو جنبه توجه دارد. اپیدمیولوژی اساس بسیاری از تحقیقات و یافته های پزشکی است، در این روش که مطالعات اپیدمیولوژیک نامیده می شود ، بروز و شیوع یک بیماری با عوامل خطر یا اصطلاحا ریسک فاکتور ها مرتبط می شود و با تلاش برای کاهش عوامل خطری که ارتباط انها اثبات شده است ، بار بیماری ها کنترل می شود. اپیدمیولوژی همچنین در فرایند تشخیص با تمرکز بر میزان شیوع بیماری ها در مناطق مختلف ، احتمال خطاهای تشخیص را کاهش می دهد.