پوکی استخوان چیست؟ + بیماری خاموش

بیماری خاموش پوکی استخوان چیست؟

کمبود ویتامین دی مشکلات بسیاری را برای ما ایجاد می کند که یکی از آنها، اختلال در جذب کلسیم و بروز پوکی استخوان است. پوکی استخوان یا استئوپروز یک اختلال اسکلتی است که بیشتر در دوران کهنسالی بروز می‌کند و ویژگی بارز آن کاهش استحکام استخوان بوده و فرد را در معرض خطر شکستگی قرار می‌دهد. این بیماری در دوران یائسگی زنان بسیار شایع است زیرا در این دوران استروژن بسیار در بدن زنان کم می‌شود. همچنین کمبود مواد معدنی مانندکلسیم، پروتئین و ویتامین دی و استعمال دخانیات مانند سیگار باعث پوکی استخوان می‌شود. در شرایط کمبود مواد معدنی در رژیم غذایی، بدن این کمبود را از بافت‌ های استخوانی می‌گیرد و این کار در طول زمان باعث فقر استخوان‌ها از لحاظ مواد معدنی و در نتیجه پوکی استخوان می‌گردد. همچنین با بالا رفتن سن تخریب بافت استخوانی بیش از ساخت آن می‌شود و با گذشت زمان و در دوران کهنسالی این عارضه بروز می‌کند. برخی از بیماری‌ها مثل پرکاری تیروئید، کم‌کاری غدد جنسی، آرتریت روماتوئید، بیماری کوشینگ و دیابت و مصرف برخی داروها مثل کورتن و لووتیروکسین ٬فورزماید، هپارین ٬فنیتوئین نیز در طول زمان علت پوکی استخوان می‌گردند. عوامل دیگری نیز مثل کم‌ تحرکی یا کمبود وزن بیش از ۱۰٪ نسبت به وزن دوران جوانی یا “بی‌ ام‌ آی” کمتر از ۱۹ ٬عوامل وراثتی و اعتیاد به الکلباعث پوکی استخوان هستند. باور بر این بود که مصرف بیش از اندازه کافئین از فاکتورهای خطر است اما تحقیقات تازه نشان می‌دهد ارتباط زیادی بین استئوپروزی و مصرف کافئین وجود ندارد.

راه های پیشگیری از کمبود ویتامین دی و عوامل موثر بر پوکی استخوان

زرده تخم مرغ یکی از منابع غنی تامین ویتامین دی میباشد. ارزانترین، آسانترین و کارامدترین راه پیشگیری از کمبود ویتامین دی قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید است. شاید اصلی ترین دلیل تشدید مشکل کمبود ویتامین دی در سال های اخیر، تغییر سبک زندگی و محروم کردن خود از قرار گرفتن در زیر نور آفتاب باشد.اگر در طول روز، بخشی از مسیر خود تا محل کار، رفتن برای خریدهای روزمره، رفتن به میهمانی و دیدار دوستان و…… را پیاده طی کنیم تا با دریافت نور خورشید، ویتامین دی مورد نیاز خود را هم به آسانی و ارزانی بدست می آوریم. دخترانی که شب‌ها دیر می‌خوابند در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند. کم تحرکی و استفاده نکردن از آفتاب نیز خطر بروز این بیماری را تشدید می کند. طبق تحقیقی که در سال ۲۰۱۳ انجام شد، ضخامت استخوان فک زنان یائسه با تراکم ستون فقراتشان یکسان بود. این یعنی دندان‌پزشک می‌تواند پوکی استخوان را شناسایی کند چرا که پوکی استخوان معمولاً تا زمانی که شکستگی رخ نداده، تشخیص داده نمی‌شود. شکر عامل اصلی پوکی استخوان است . یک ساعت پس از مصرف نوشابه، دفع کلسیم از طریق ادرار کلید میخورد. این روند در طولانی مدت باعث پوکی استخوان، پوسیدگی دندان یا شکنندگی استخوان ها می شود.

جویدن آدامس جذب کلسیم را کاهش میدهد و پوکی استخوان را در پی دارد. از آنجایی که جذب کلسیم در شب بیشتر از روز است،شب ها آدامس نجوید. کشمش برای سلامت استخوان ها و جلوگیری از پوکی استخوان نقش مهمی را بر عهده دارد به همین دلیل مصرف آن برای زنان قبل از یائسگی بسیار مفید است. خامه شکلاتی به علت داشتن شکر و کالری بالا صبحانه ای مناسب برای کودکان و بزرگسالان محسوب نمی شود چرا که عوارض آن : “پوکی استخوان” و “افزایش کلسترول و چربی خون” است. مصرف زیاد سالاد ماکارونی در کودکان منجر به پوکی استخوان در آنها می شود. علت آن :سس فراوان و خیار شور در این سالاد می باشد.

عوامل موثر بر پوکی استخوان و منابع غذایی دارای کلسیم و فسفر

سابقه خانوادگی
نژاد
جنس مؤنث
وزن کمتر از ۵۷ کیلوگرم : وزن مطلوب بدن از طریق دریافت میزان کالری کافی تامین شود و به جای روغن های جامد از انواع روغنهای غیر اشباع مثل آفتابگردان، ذرت، زیتون مصرف شود.
کاهش وزن بیش از ۱۰ درصد بعد از ۲۵ سالگی
خانم‌ های دچار یائسگی زودرس
برداشتن دو طرفه تخمدان
بی تحرکی طولانی
قد کوتاه
اختلالات هورمونی (کاهش استروژن در زنان) : در دوران حاملگی و شیردهی دریافت کلسیم افزایش یابد.
مصرف برخی داروها به ویژه کورتون به مدت بیش از ۳ ماه : در صورت دریافت رژیم پر فیبر، کلسیم نیز بیش از نیاز توصیه شده مصرف شود.
عوامل تغذیه‌ای : کلسیم به میزان کافی (حداقل ۱۰۰۰ میلی گرم روزانه) و ویتامین D (حدود ۶۰۰ واحد بین المللی در روز) دریافت شود که برای جذب ویتامین دی استفاده از نور مستقیم خورشید به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در روز توصیه می شود. همچینین نوشابه های طبیعی مانند آبمیوه، دوغ و انواع شربت ها باید به جای نوشابه های کافئین دار مانند انواع کولاها، قهوه جایگزین شود و مصرف انواع ماهی ها به ویژه ساردین و کلیکا بعنوان منابع غنی از پروتئین، کلسیم، روی، فلوئور، ویتامینD توصیه می شود.

مصرف نوشابه های گازدار جذب کلسیم را مختل می کند دوغ کم نمک بهترین نوشابه جایگزین است که حاوی کلسیم نیز می باشد. اسفناج ، کلم ، شاهی و پیاز بهترین سبزیجات حاوی کلسیم هستند. سبزیجاتی که برگ سبز تیره دارند منبع خوب کلسیم محسوب می‌شوند. آب‌پز کردن باعث می‌شود که میزان کلسیم اسفناج کاهش پیدا کند. در حالت کلی هر ۱۰۰ گرم اسفناج حاوی ۱۴۰ میلی‌گرم کلسیم می‌باشد. فقط یک اشکال وجود دارد. اینکه اسفناج حاوی اگزالات نیز می‌باشد که مانع از جذب حداکثری کلسیم است. در هر ۱۰۰ گرم کلم ۱۵۰ میلی‌گرم کلسیم وجود دارد که به راحتی هم جذب بدن می‌شود. شاهی علاوه بر کلسیم منبع مواد معدنی دیگری مانند منیزیم، پتاسیم، سدیم، فسفر، کلر، گوگرد، آهن و ید نیز می‌باشد. ۱۰۰ گرم شاهی حدود ۲۰ درصد نیاز روزانه‌تان به کلسیم را تامین می‌کند. علاوه بر این‌ها بروکلی، شلغم، مارچوبه و ماش نیز از منابع خوب کلسیم محسوب می‌شوند. ۱۰۰ گرم پیاز ۲۰ میلی‌گرم کلسیم دارد. این ماده‌ی غذایی پرطرفدار دیورتیک (ادرارآور) است، باعث افزایش اشتها شده و عملکرد معده را تنظیم می‌کند.

پودر سنجد و پوکی استخوان

میوه سنجد و گل بهاره سنجد، حاوی منابع قابل توجهی از املاح و عناصری مانند: روی، ‌مس، کروم و منیزیم هستند که مانع پوکی استخوان می‌شوند. علاوه بر این میوه سنجد حاوی اسید فولیک فراوان و ویتامین c زیاد است و ترکیبات گیاهی این میوه گیرنده‌های هورمونی را فعال کرده و مانع از دست رفتن کلسیم در دوران یائسگی در خانم‌ ها می شود. مصرف پودر سنجد به همراه شیر که غنی از کلسیم است،‌ در جلوگیری از بروز و یا پیشرفت پوکی استخوان و آرتروز کمک قابل توجهی می کند. مقدار مصرف پودر سنجد برای پوکی استخوان به این صورت است که باید هر روز صبح، ناشتا، ۳ قاشق مرباخوری پودر سنجد (شامل پوست، گوشت و هسته) را در یک لیوان شیر داغ کاملا هم زده و نوش جان کنید و یا می توانید ۲ قسمت پودر سنجد و ۱ قسمت پودر سویای بو داده را با عسل مخلوط کرده و روزی یک قاشق یا ۲ قاشق غذاخوری با یک لیوان شیر میل کنید. نکته قابل نوجه در مورد پودر سنجد خریداری از عطاری های مطمئن و نگهداری در یخچال است.

پودر سنجد و پوکی استخوان

درمان پوکی استخوان در طب سنتی

مصرف فرنی پودر سنجد
مصرف جوشانده رازیانه به صورت روزانه
مصرف روزانه مخلوط آسیاب شده از پوسته جوشیده تخم مرغ با عسل
درمان پوکی استخوان در طب سنتی مصرف ریشه زردچوبه است که برای درمان درد مفاصل نیز کاربرد دارد.
گیاه گزنه خواص ضد درد مفاصل و پوکی استخوان دارد : جوشانده‌ گزنه برای پیشگیری از پوکی استخوان توصیه شده است.
مصرف صبحانه و شام در ابتدای شب، برای پیشگری و درمان بیماری پوکی استخوان توصیه شده است.
استفاده از روغن بادام تلخ و اسانس نعنا برای ماساژ دادن اندام‌ هایی که دردناک است مناسب است.
در برخی موارد و البته فقط با توصیه پزشک طب سنتی، انجام حجامت برای کاهش دردهای استخوانی و مفصلی مجاز است.