بیماری دوقطبی چیست؟
بیماری دو قطبی که به انگلیسی “Bipolar disorder” نامیده می شود، نوعی اختلال روحی روانی است که به صورت تغییرات شدید خلق و خود در افراد مبتلا بروز می کند. در واقع شخصی که دچار اختلال دوقطبی است می تواند به سرعت دچار تغییرحالات روحی (از شادی به ناراحتی) و … شده و در مواقع عصبانیت یا خوشحالی بیش از حد واکنش نشان دهد. به عبارت دیگر اختلال دو قطبی، نوعی اختلال مغزی است که در آن تغییرات شدید خلق و خو و تغییرات شدید سطح انرژی بدن اتفاق می افتد. بیماری دو قطبی دارای دو شکل است. بیماری دو قطبی با نام بیماری “مانیک – دپرسیو” هم شناخته می شود که برگرفته از دو حالت اصلی زیر است :
- قطب شیدایی یا مانیا
- قطب افسردگی یا دپرسیون
علت بیماری دو قطبی چیست؟
علت بیماری دو قطبی هنوز به طور دقیق مشخص نشده است اما دانشمندان بر این باورند که ژنتیک، فیزیولوژی مغز و عدم تعادل انتقال دهنده های عصبی ممکن است در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند. از طرفی با توجه به اینکه انتقال دهنده های عصبی، پیام رسان های شیمیایی هستند که اطلاعات را در مغز و سرتاسر بدن ارسال میکنند در نتیجه امکان بروز اختلال دوقطبی در تمام انسان ها در شرایطی که وضعیت تعادل پیام رسان های شیمیایی به هم بخورد، وجود دارد.
علائم بیماری دو قطبی
گاهی افراد مبتلا به اختلال دو قطبی به افسردگی حاد مبتلا می شوند و حداقل به مدت یک هفته احساس ناراحتی غیر طبیعی و زودرنجی دارند. همچنین ممکن است در این مدت رفتارهای خطرناک و تحریک کننده ای نیز از خود نشان دهند.
همچنین برخی از افراد مبتلا به اختلال دو قطبی با تغییر فصل حالاتشان نیز تغییر میکند. مثلا بسیاری از این افراد در بهار یا تابستان دچار مانیا یا هایپو مانیا میشوند و در فصول پائیز و زمستان این حالات و خلق و خوی به افسردگی (دپرسیون) تبدیل میشود و در برخی دیگر از افراد، این چرخه معکوس است.
برخی دیگر از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی از تغییرات خلقی بسیار سریعی برخوردارند. به این معنی که این افراد دارای چهار نوع (یا حتی تعداد بیشتر) نوسانات خلقی در طول یک سال هستند و تغییرات خلقی در آنها بسیار سریع رخ میدهد تا حدی که گاهی اوقات نوسانات حالات روحی بیمار دو قطبی در چند ساعت اتفاق میافتد.
سایکوز (روان پریشی)
حملات شدید مانیا یا افسردگی در بیماران ممکن است منجر به سایکوز شود، علائم روان پریشی (سایکوز) شامل باورهای غلط و بسیار قوی (هذیان) و شنیدن یا دیدن چیزهایی که وجود ندارد (توهم) میباشد.
بیماری دوقطبی درمان دارد؟
یکی از راههای درمان بیماری دوقطبی، استفاده از دارو درمانی است. در این روش پزشک متخصص سعی می کند از طرق تجویز داروهای مناسب تثبیت کننده خلق مانند: لیتیوم، سدیوم والپروئات، وکاربامازپین و لاموتریژین شرایط و حالات روحی بیمار را به خط تعادل نزدیک کند.البته انتخاب نوع دارو به تشخیص روانپزشک متخصص و حالات روحی بیمار روقطبی مستقیما مرتبط است. به عنوان مثال لیتیوم کمتر از ده سال است که به عنوان تثبیت کننده حالت خلقی به کار میرود اما چگونگی عملکرد آن هنوز به صورت کاملا دقیق مشخص نیست. هر چند که از لیتیوم برای درمان هر دو نوع اختلال دو قطبی یعنی افسردگی و شیدایی استفاده میشود اما درمان با لیتیوم باید حتما توسط روانپزشک تجویز شود.
از طرفی مصرف لیتیوم باید کاملا منطبق با مقدار تجویز شده صورت گیرد چرا که مقدار کم لیتیوم در درمان بیماری بی اثر و مقدار زیاد آن سمی است. بنابراین شما باید به طور مرتب در چند هفته اول آزمایش خون دهید تا مطمئن شوید که از مقدار مناسبی استفاده میکنید.با ثابت شدن مقدار دارو پزشک شما میتواند لیتیوم را همراه با آزمایش خون منظم برای شما تجویز کند. مقدار لیتیوم در خون به مقدار آب بدن بستگی دارد. اگر آب بدن کم شود مقدار لیتیوم در خون بالا رفته و احتمال بروز اثرات منفی آن یا حتی اثرات سمی آن وجود دارد.بنابراین توصیه اکید این است که در طول درمان حتما بسیار آب بنوشید، به خصوص در مواقعی که هوا گرم است و یا فعالیت بدنی شما زیاد است. علاوه بر این در بازه ی زمانی درمان،از آنجاییکه چای و قهوه ادرار آور هستند باید کمتر مصرف کنید.اثرات درمان با لیتیوم حداقل سه ماه طول میکشد تا پدیدار شود. در این مدت با اینکه تغییر حالت روحی شما ادامه دارد باید به خوردن قرص های لیتیوم ادامه دهید.
آنچه در درمان تمام بیماری ها مهم ترین نقش را ایفا میکند، اعتماد به پزشک متخصص و پیروی دقیق از دستورات او و مصرف منظم داروهای تعیین شده است.
در موج باز بخوانیم: