خصوصیات اخلاقی چپ دست ها (به مناسبت ۲۲ مرداد روز جهانی چپ دست ها)
۱۳ آگوست روز جهانی چپ دست است. شاید برخی از مادران و پدران هنوز به یاد روزهایی بی افتند که کسی در مدرسه به خاطر استفاده از مداد در دست چپ از معلم خود کتک میخورد یا انواع مختلفی از تنبیه ها برایش در نظر گرفته میشد. به مناسبت روز جهانی چپ دست ها بد ندیدیم به ابعاد شخصیتی جپ دست ها نگاهی بیاندازیم و چهره های برجسته و مشهور چپ دست را معرفی کنیم. چپ دستی به معنای گرایش افراد برای انجام کارها با دست چپ است. افراد به طور کلی به دو دسته راست دست و چپ دست تقسیم میشوند.بر اساس بررسی های صورت گرفته در نقاط مختلفی از جهان، بین ۷۰ تا ۹۰ درصد جمعیت دنیا، راستدست هستند. بقیهٔ این افراد عمدتاً چپدست هستند.چپ دست بودن قابلیتی است که تعداد زیادی از مردم دارای آن نیستند، چپ دست ها حدود ۱۰ درصد از جمعیت جهان را تشکیل دادهاند – ولی صادقانه، به نظر میرسد جامعه آنها و چپ دست بودن آنها را به کل فراموش کرده است. تنها کافی است نگاهی به ابزارهای تولیدی بیندازید؛ طراحی نامناسب میزها و وسایل آشپزی، همه و همه فقط برای راحتی آدمهای راست دست به وجود آمدهاند.
تحقیقات زیادی نشان داده تعامل پیچیده ای از ژن ها و طبیعت این مسئله را باعث می شود. در حالی که ژن های خاصی به نام “ژن های چپ دستی” هم پیدا نشده اند. اما چیزی که ما می بینیم این است که افراد چپ دست در خانواده و اصل و نسبشان چپ دست های بیشتری داشته اند.صرف نظر از اینکه چه چیزی باعث چپ دست و راست دست شدن افراد می شود، تحقیقات برخی تفاوت های فیزیولوژیک و شخصیتی افراد چپ دست با راست دست ها را پیدا کرده اند.در این بین باورهای زیادی درباره نبوغ و ویژگی های چپ دستها وجود دارد که به بررسی ان میپردازیم تا ببینیم ایا واقعا چپ دست ها مشکلات بیشتری نسبت به راست دستها دارند و اینکه ایا واقعا چپ دست ها باهوش ترند؟
چپ دست های مشهور
- آلبرت اینشتین
آلبرت اینشتین یکى از مشهورترین پژوهشگران چپدست تاریخ محسوب میشود. پروفسور ژولیدهمو در سال ۱۹۰۵ یک سرى از کارهاى تحقیقى خود را ارائه نمود، که پایههاى دانش آن زمان را بهشدت به لرزه درآوردند. تئوریهاى انقلابى او درباره فضا و زمان، ارکان اساسى علم فیزیک شدند و زمینه علوم طبیعى مدرن را فراهم کردند.
- لودویگ فان بتهوون
لودویگ فان بتهوون روز ۱۷ دسامبر سال ۱۷۷۰ در شهر بن به دنیا آمد. پدرش دیوانهوار عاشق موسیقی بود و میخواست به هر ترتیبی شده، از پسر خود نوازنده و موسیقیدانی چیرهدست بسازد. الگوی پدر٬ موتزارت بود، آهنگسازی که در ۶ سالگی عالم هنر را مبهوت خود کرده بود. او نیز در زمره چپدستان مشهور تاریخ است.
- آمیتاب باچان
آمیتاب باچان؛ زادهٔ ۱۱ اکتبر ۱۹۴۲ در اللهآباد هند، بازیگر، تهیه کننده، خواننده و مجری تلویزیونی فیلمهای بالیوود در کشور هند است. او از سال ۱۹۶۹ و با فیلم سیاه و سفید “هفت هندی” پا به سینما گذاشت و از آن پس همیشه از مطرحترین چهرههای سینمای هند بوده است. او تا بحال دوازده بار جایزه فیلم فیر، جایزه اصلی فیلمهای هندی، را از آن خود کرده است. او که یکی از بهترین بازیگران سینمای هند و یکی از گرانقیمتترین ستارگان در این زمینه میباشد، چپ دست نیز هست.
- چارلی چاپلین
چارلی چاپلین یکی از مشهورترین بازیگران و کارگردانان سینما و برندهی جایزه اسکار است. بیشتر فیلمهای او کمدی و صامت هستند. او که بیش از ۶۵ سال در زمینه سینما فعالیت کرد، از جمله چپدستان مشهور تاریخ است.
- آنجلینا جولی
آنجلینا جولی متولد سال ۱۹۷۵ بازیگر آمریکایی و “سفیر حسننیت سازمان ملل متحد در امور پناهندگان” است. او بارها توسط مجلهها و در مراسمهای مختلف به عنوان زیباترین و جذابترین بازیگر انتخاب شده است. جولی سه بار جایزه گلدن گلوب و یک بار جایزه اسکار را کسب کرده است.
- نیکول کیدمن
نیکول کیدمن بازیگر آمریکایی استرالیایی از جمله چپدستان معروف است. او که متولد سال ۱۹۶۷ و برنده جایزه اسکار است، به خوانندگی نیز پرداخته است.
- استیو مککوئین
استیو مککوئین، متولد سال ۱۹۳۰ بازیگر مشهور آمریکایی است که در سال ۱۹۸۰ درگذشت. اولین نقش آفرینی او در فیلم علمیتخیلی “حباب” بود. وی که ملقب به “سلطان خونسردی” و در زمان خود یکی از مظاهر فرهنگ ملی بود، نیز از چپدستان مشهور تاریخ است.
- ویلیام شکسپیر
ویلیام شکسپیر شاعر و نمایشنامهنویس انگلیسی است که وی را بزرگترین نویسنده در زبان انگلیسی دانستهاند. وی در ۲۶ آوریل سال ۱۵۶۴ در انگلستان در شهر استراتفورد متولد شد. شهرت شکسپیر به عنوان شاعر، نویسنده، بازیگر و نمایشنامه نویس منحصربهفرد است و برخی او را بزرگ ترین نمایشنامه نویس تاریخ میدانند، اما بسیاری از حقایق زندگی او مبهم است.
- ارسطو
ارسطو در سال ۳۸۴ پیش از میلاد در مقدونیه متولد شد و در سال ۳۲۲ پیش از میلاد درگذشت. ارسطو از فیلسوفان یونان باستان بود. او که یکی از مهمترین فیلسوفان غربی به حساب میآید شاگرد افلاطون و آموزگار اسکندر مقدونی بود. تالیفات او در زمینهها و رشتههای گوناکون منجمله فیزیک، متافیزیک، شعر، زیست شناسی، منطق، علم بیان، سیاست، دولت و اخلاق بودهاند. ارسطو به همراه سقراط و افلاطون از تأثیر گذارترین فیلسوفان یونان باستان بوده است. او در زمان خود به چپ دستی شهرت داشت.
- گونتر گراس
گونتر گراس، نویسنده و هنرمند پرآوازهی آلمانی و دارنده جایزه نوبل ادبی است. او از سال ۱۹۶۱، از آغاز شکلگیری “جمهوری فدرال آلمان”، همواره در صفوف سوسیال دموکراتها، برای پیروزی این حزب فعالیت کرده است. صدراعظمهای سوسیال دموکرات آلمان چون ویلی برانت، هلموت اشمیت و گرهارد شرودر بارها یادآور شدهاند که بخش بزرگی از موفقیت خود را مدیون فعالیتهای پیگیرانهی این نویسندهی محبوب بودهاند.
- فریدریش نیچه
فریدریش نیچه (۱۸۴۴-۱۹۰۰) فیلسوف، شاعر و آهنگساز آلمانی بود. در تاریخ تفکر جهان، نیچه اندیشمندی بیبدیل است. از مشهورترین عقاید وی نقد فرهنگ، دین و فلسفهٔ امروزی بر مبنای سؤالات بنیادینی دربارهٔ بنیان ارزشها و اخلاق بوده است. او نیز در زمره چپ دست های مشهور تاریخ است.
- بیل گیتس
- افلاطون
آریستوکلس ملقب به افلاطون یا پلاتون دوّمین فیلسوف از فیلسوفان بزرگ سهگانه یونانی (سقراط، افلاطون و ارسطو) است. افلاطون نخستین فیلسوفی است که آثار مکتوب از او به جا مانده است. همچنین بسیاری او را بزرگترین فیلسوف تاریخ می دانند. او در زمان خود به چپ دست بودن شهرت داشت.
- مهاتما گاندی
مهاتما گاندی سیاستمداری بود با اصول اخلاقی که میخواست بدون بهکارگیری خشونت و با اتکا بر درستکاری و حقیقت با حکومت استعمارگر بریتانیا در هند مبارزه کند و کشورش را به استقلال برساند. گاندی روز ۳۰ ژانویه ۱۹۴۸، به قتل رسید.
- ماری کوری
ماری کوری متولد سال ۱۸۶۷ فیزیکدان و شیمیدان لهستانی بود. او نخستین دانشمندی است که دوبار جایزه نوبل را در رشتههای فیزیک و شیمی گرفت. مادام کوری در سال ۱۹۳۴ در سن ۶۲ سالگی بر اثر ابتلا به سرطان خون از دنیا رفت. او بهدلیل تحقیق بر روی رادیوم که مادهای سرطانزا است، در گذشت.
- اسحاق نیوتن
سِر آیزاک (یا اسحاق) نیوتن فیزیکدان، ریاضیدان، ستاره شناس، فیلسوف و شهروند انگلستان بوده است. او نخستین کسی است که قواعد طبیعی حاکم بر گردشهای زمینی و آسمانی را کشف کرد. از نظر پژوهشگران نیوتن یک یکتاپرست بود که به پیش گوییهای کتاب مقدس ایمان داشت. وی باور داشت جهان در سال ۲۰۶۰ میلادی پس از جنگ نیکی و بدی که در آن نیکی به پیروزی میرسد، به پایان میرسد.
- پیکاسو
پابلو روئیز پیکاسو نقاش، طراح صحنه، پیکرتراش، گراورساز و سرامیک کار اسپانیایی و یکی از برترین و تاثیرگذارترین هنرمندان سده ۲۰ میلادی بود. او به همراه ژرژ براک، نقاش و پیکرتراش فرانسوی، سبک کوبیسم را پدید آورد. از جمله آثار مشهور او می توان به دوشیزگان آوینیون و گرنیکا اشاره کرد. پیکاسو بیشتر عمر خود را در فرانسه به سر برد. او در زمان خود به چپ دست بودن شهرت داشت.
- نوشاد عالمیان
نوشاد عالمیان که در ۳۰ آبان ۱۳۷۰ در بابل به دنیا آمده، یکی از چهرههای موفق تنیس روی میز ایران است. او در المپیک تابستانی ۲۰۱۲ در لندن توانست در نخستین بازی خود حریف چینیتبار استرالیاییاش را شکست دهد. این، نخستین پیروزی پینگپنگ ایران در مسابقات المپیک محسوب میشود. او در سالهای ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ نیز موفق شد در رقابتهای تنیس روی میز آسیا به مقام چهارم دست یابد.
چپ دست ها هنرمندان و ورزشکارانی برجسته
چپ دست و سلامتی
با اینکه هنوز دقیقا مجموعهای تحت عنوان “ژنهای چپ دستی” کشف نشده است، آدمهایی که غالبا از دست چپشان استفاده میکنند بیشتر از سایرین دارای خویشاوندان چپ دست هستند. به علاوه، پژوهشگران به تفاوت اتصالات مغزی در راست دستها و چپ دستها پی بردهاند. ولی صرفنظر از دلایل چپ دستی، دانشمندان از مجموعهای خاص از خصوصیات اخلاقی مرتبط با آدمهای چپ دست پرده برداشتند. بنابراین، برای همهی شما چپ دستان، راست دستانی که عاشق فردی چپ دست شدهاید، و افرادی که توانایی استفاده از هر دو دست را دارید – زمان آن فرارسیده است تا اطلاعاتتان را راجع به چپ دستها به روز کنید، و یک بار برای همیشه از تبعیض علیه چپ دستها دست بر دارید.
چپ دستها و روانپریشی
چپ دست ها حدود ۱۰ در صد از کل جمعیت جهان را تشکیل دادهاند. ولی پژوهشگران دریافتهاند در میان جمعیتهایی که به اختلالات روانی خاص مبتلا هستند، آمار چپ دست ها بیشتر است. مطالعات پیشین نشان دادهاند آدمهای روانپریش تا ۲۰ درصد احتمال دارد چپ دست باشند، اگر چه طبق مطالعهای محدود که در مجلهی SAGE به چاپ رسید، آمار چپ دستهای روانپریش حتی از این میزان هم بیشتر است. پژوهشگران دانشگاه ییل در نیوهیون ایالت کنتیکت، و مرکز پزشکی دانشگاه تگزاس شعبهی جنوب غربی در ایالت دالاس ۱۰۷ بیمار را در درمانگاههای سرپایی روانپزشکی مورد ارزیابی قرار دادند.
در میان مبتلایان به اختلالات خلقی نظیر افسردگی یا اختلال دوقطبی، آمار افراد چپ دست ها به طور متوسط حدود ۱۱ درصد بود. ولی در میان مبتلایان به بیماریهای روانپریشی مانند اسکیزوفرنی یا اختلال اسکیزوافکتیو، آمار چپ دستان بالاتر از متوسط و به میزان ۴۰ درصد مشاهده شد. پژوهشگران گمان میکنند دو نیمکرهی مغز در این میان نقشی مهم ایفا میکنند.
راست دستی و چپ دستی و سلامتی
همچنین طبق مطالعهای که در ۲۰۱۰ در مجلهی طب اطفال منتشر شد، دانشمندان دریافتهاند خطر ابتلا به خوانشپریشی، اختلال کمتوجهی- بیشفعالی، و برخی از اختلالات خاص خلقی در آدمهای چپ دست بیشتر است. پژوهشگران به طور دقیق و با اطمینان نمیتوانند این پدیده را توضیح دهند، ولی بسیاری بر این باورند این پدیده با اتصالات مغزی در ارتباط است. مغز انسان به دو بخش تقسیم میشود: نیمکرهی چپ و نیمکرهی راست. بیشتر آدمها (چه راست دستها و چه چپ دستها) برای کارهایی نظیر عملکرد زبانی به نیمکرهی راست مغزشان متکی هستند. ولی حدود ۳۰ درصد از افراد چپ دست ممکن است به استفاده از نیمکرهی راست مغزشان تمایل داشته باشند یا به طور کلی، هیچیک از دو نیمکرهی مغزشان بر دیگری غالب نباشد.
به گفتهی دانشمندان، غالب بودن یکی از نیمکرهها بر دیگری بر سلامت عملکرد مغز تاثیرگذارتر است؛ به همین دلیل، برخی از چپ دست ها بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به اختلالات یادگیری و مغزی قرار دارند. ولی شاید چپ دست ها در مورد برخی بیماریهای دیگر از راست دستها خوششانستر باشند: نتایج نظرسنجی گستردهای که در مجلهی Laterality به چاپ رسید نشان داد آمار ابتلای چپ دست ها به آرتروز و زخم معده کمتر است.
قدرت شنیداری چپ دست ها
طبق یافتههای پژوهشگران مرکز پزشکی دانشگاه جرجتاون، آدمهایی که همزمان با شنیدن صداهای اطراف با دست چپشان کار میکنند نسبت به آنهایی که در آن لحظه، از دست راستشان استفاده میکنند، بسیار راحتتر میتوانند صداهایی را بشوند که سرعت تغییرشان کم است. پژوهشگران در این مطالعه که در ۲۰۱۲ در مجلهی نوروساینس منتشر شد، دریافتند نیمکرههای چپ و راست مغز هر کدام مسئول انواع مختلفی از صداها هستند. نیمکرهی چپ که دست راست را کنترل میکند به صداهایی علاقهمند است که به سرعت تغییر میکنند – نظیر حروف صامت – در حالیکه نیمکرهی راست که دست چپ را کنترل میکند صداهایی با سرعت تغییر کم، نظیر هجاها یا زیر و بمها را آسانتر درک میکند.
به گفتهی این پژوهشگران، اگر هنگام گوش دادن به سخنرانی نامزدهای ریاستجمهوری پرچم ایالات متحده را با دست تکان دهید، نحوهی شنیدن اصوات، بسته به اینکه پرچم در کدام دستتان قرار دارد، اندکی متفاوت خواهد بود. این پژوهش در نهایت میتواند در درمان بهتر آثار سکتهی مغزی و اختلالات زبانی کمک کند.
نئاندرتالهای چپ دست
تبعیض به نفع راست دستها فقط به جهان مدرن محدود نمیشود: دانشمندان دریافتهاند استفادهی غالب از پنجهی سمت راستمان بیش از ۵۰۰۰۰۰ سال قدمت دارد. پژوهشگران دانشگاه کانزاس به تازگی با مطالعه بر روی دندانهای انسانهای باستانی به وجود چپ دستی و راست دستی در آنها نیز پی بردند. بر اساس این پژوهش که در مجلهی Laterality به چاپ رسید، نیاکانمان هنگام فرآوری پوست حیوانات، یک سمت از لاشه را با یک دست، و سمت دیگرش را با دهانشان میگرفتند.
دانشمندان با بررسی نقاط استهلاک و ساییدگیهای موجود در این دندانهای ماقبل تاریخی به پاسخی برای این سوال دست یافتند که نیاکان ماقبل تاریخمان بیشتر از کدام دستشان استفاده میکردند. به گفتهی پژوهشگر حاضر در این مطالعه، دکتر دیوید فرایر، در مصاحبه با لایوساینس، “دانشمندان برای اثبات این فرضیه – راست دستی یا چپ دستی نئاندرتالها – به دندانهای این انسانهای نخستین مراجعه کردند. نتیجهی این بررسی نشان داد، این فسیلها درست مانند انسانهای امروز غالبا راست دست بودند.”
چپ دستها و هنر
سالها است که چپ دستها در مورد قدرت خلاقیتشان رجزخوانی میکنند. ولی آیا این ادعا صحت دارد – آیا چپ دست بودن به معنی هنرمندتر یا خلاقتر بودن است؟ بر اساس پژوهشی که در مجلهی آمریکایی روانشناسی به چاپ رسید، شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه آدمهای چپ دست دستکم از این جهت دارای خلاقیت هستند که آنها معمولا در تفکر واگرا موفقتر هستند؛ تفکر واگرا نوعی روش ایدهپردازی است که در آن بسیاری از راهحلهای احتمالی مورد کاوش قرار میگیرند.
برای تعیین اینکه آیا چپ دستها بیش از آدمهای راست دست به دنبال حرفههای خلاقانه هستند یا خیر، اعضای باشگاه چپ دستها (گروهی از چپ دستهای پیشرو که به پژوهشها و تولید محصولاتی مخصوص چپ دستها اقدام میکنند) از بیش از ۲۰۰۰ شرکتکنندهی چپ دست، راست دست، یا دو دست نظرسنجی به عمل آوردند؛ آنها دریافتند چپ دستها به بهرهمندی از هنر، موسیقی، ورزش، فناوری و اطلاعات گرایش دارند و بیشتر به این حوزهها جذب میشوند. ولی این گرایش ممکن است به دریافت دستمزدهای کمتر ختم شود: به گزارش والاستریت جورنال، حقوق چپ دستها به طور میانگین حدود ۱۰ درصد کمتر افراد راست دست است.