دشت هویج در کدام استان است؟
دشت هویج نامی است که به محض شنیدن آن تصویری از تعداد زیادی هویج که در یک زمین بزرگ کشاورزی کاشته اند را به یاد می آورد، در حالیکه دشت هویج حتی یک هویج هم ندارد! دشت هویج یا گُرچال نام دشتی واقع در البرز مرکزی در بخش لواسانات شهرستان شمیران در استان تهران است و به دشت هویج تهران نیز معروف است. این دشت در ارتفاع ۲۴۰۰ متری از سطح دریا و در بالای روستای افجه در نزدیکی لواسان قرار گرفته و گفته میشود در گذشته در آن هویج کشت میشده است، هر چند که امروزه اثری از هویج در آن یافت نمیشود.
امروزه دهقانان افجه به کشت محصولات مختلف کشاورزی در آن مبادرت میورزند و وجود باغ های گیلاس نیز در آن مشهود است. در ضلع شمالی دشت هویج، گردنه “افجه – بشم” قرار دارد که راهی مالرو در آن موجود است؛ این راه، افجه و دشت هویج را به دشت لار لواسانات و دیگر ارتفاعات البرز مرکزی مرتبط میسازد.
روایت است که ناصرالدین شاه و دیگر شاهان قاجار از این گردنه برای رفت و آمد با کالسکه به دشت لار و سایر ییلاق های آن نواحی استفاده میکردهاند. به این مسیر مالرو که در برخی جاها حالت سنگ فرش دارد “راه شاه عباسی” نیز میگویند.
از قلههای مجاور دشت هویج میتوان از قلهٔ ریزان (۳٬۶۵۰ متر)، پرسون (۳٬۱۰۰ متر)، آتشکوه (۳٬۸۵۰ متر) و مهرچال (۳۹۲۰ متر) نام برد.
علت نامگذاری دشت هویج به گرچال در گذشته
گُر یا آگِر در گویش ایرانیان باستان به معنای آتش و چال به معنای جایگاه بوده است و در گذشته دشت هویج را گرچال به معنای “جایگاه آتش” یا “آتشدان” مینامیده اند. احتمال آن وجود دارد که علت این نامگذاری گرمتر بودن این دشت نسبت به قله های پیرامون دشت بوده باشد.
* هنوز هم واژه گُر گرفتن به معنی شعله ور شدن آتش در زبان پارسی به کار میرود.
به دشتی که گرچال باشد به نام … بیامد ز پی مردم نیکنام
کمر بسته کوههای سترگ …. به آبشخورش مرغ و میش است و گرگ
در موج باز بخوانیم: