رژیم کتوژنیک چیست؟
رژیم غذایی کتوژنیک که با نام های “رژیم کیتو“ یا “رژیم کتون زا” هم شناخته می شود یک نوع رژیم غذایی است که برخلاف بسیاری از رژیم های معروف با چربی زیاد، اندازهٔ کافیِ پروتئین و قندِ اندک گرفته می شود. در واقع در رژیم غذایی کتوژنیک با خوردن چربی زیاد و قند اندک بدن وادار می شود به جای قند از سوزاندن چربی برای تامین انرژی استفاده کند و شاید به همین دلیل است که امروزه برخی از مردم از اصول رژیم کتوژنیک با هدف لاغری استفاده می کنند.
اصول رژیم کتوژنیک چیست؟
در اصول رژیم کتوژنیک، نسبتِ وزنی چربی به پروتئین‌های ترکیبی و کربوهیدرات ۴ به ۱ است که برای به دست آوردنش می‌بایست از خوراکی‌هایی که محتوای کربوهیدراتشان بالاست مانند میوه‌ها و سبزیجات نشاسته ای، نان، پاستا، غلات و شکر اجتناب کرده و در عوض مصرف غذاهای حاوی چربی، همچون مغزدانه ها، خامه و کره را افزایش داد.
رژیم کتوژنیک استاندارد
- ۵ درصد کربوهیدرات : میوه های کم کربوهیدرات مثل توت و ملون – سبزیجات غیر نشاسته ای : هویج، اسفناج، کلم بروکلی و …
- ۲۰ درصد پروتئین : حدود ۱۱۲ گرم گوشت، ماهی یا مرغ در هر وعده
- ۷۵ درصد چربی : معادل سه چهارم فنجان روغن زیتون (آووکادو، کره، روغن های سالم، ماهی های چرب و گوشت ها، زیتون و روغن زیتون)
رژیم کتوژنیک سیکلیکال (دوره ای) – مناسب ورزشکاران
در طول هفته : پنج روز رژیم کتوژنیک (روزهای کتو) – دو روز رژیم غیر کتوژنیک
استفاد از کربوهیدرات های سالم در روزهای آزاد مانند: میوه ها، سبزیجات نشاسته ای، لبنیات و غلات کامل
اجتناب از مصرف غذاهای فرآوری شده یا شیرین
- ۵ تا ۱۰ درصد کربوهیدرات / در روزهای کتو – ۵۰ درصد کربوهیدرات / در روزهای آزاد
- ۱۵ تا ۲۰ درصد پروتئین / در روزهای کتو – ۲۵ درصد پروتئین / در روزهای آزاد
- ۷۵ درصد چربی / در روزهای کتو – ۲۵ درصد چربی / در روزهای آزاد
رژیم کتوژنیک هدفمند – مناسب ورزشکاران بدنسازی
میزان مصرف کربوهیدرات در کل روز : ۷۰ تا ۸۰ گرم
- ۱۰ تا ۱۵ درصد کربوهیدرات : مصرف ۲۰ تا ۳۰ درصد کربوهیدرات : قبل و بعد از ورزش
- ۲۰ درصد پروتئین : مصرف میوه، لبنیات و یا غذاهایی که بر پایه ی غلات هستند
- ۶۵ تا ۷۰ درصد چربی
رژیم کتوژنیک با پروتئین بالا
مصرف روزانه ۱۲۰ گرم پروتئین یا چهار وعده ۱۱۵ گرمی گوشت قرمز، ماهی یا مرغ و ۱۳۰ گرم چربی
- ۵ تا ۱۰ درصد کربوهیدرات
- ۳۰ درصد پروتئین
- ۶۰ تا ۶۵ درصد چربی
تذکر بسیار مهم
خوش اندام بودن و خوش فرم بودن بدن در شرایطی که به صورت اصولی باشد یکی از عوامل سلامتی است. اما این به این مهنا نیست که بحث سلامتی را فراموش کرده و فقط به خوش اندام شدن فکر کنیم. باید همیشه دقت کرد که خوش اندام شد به هر قیمتی نمی ارزد و اگر خدای نکرده رژیم غیر اصولی گرفته شود صدمات جبران ناپذیری به سلامتی ما خواهد رساند. در نتیجه توصیه اکید می شود که رژیم غذایی را با در نظر گرفتن وضعیت بدن خود و آگاهی از کم بودن/ زیاد بودن فشار خون، چربی خون و … و در صورت عدم مصرف دارو و همچنین نداشتن بیماری های خاص و مزمن آغاز کنید. بهترین راه این است که پیش از آغاز هر نوع رژیم غذایی ابتدا یک آزمایش خون کامل بدهید که توسط یک پزشک عمومی متخصص چک شود تا خدای نکرده عدم آگاهی دقیق از شرایط بدن موجب دردسرهایی در آینده نشود.
موارد استفاده از رژیم کتوژنیک
- درمان صرع های مقاوم
- به‌غیر از صرع، چندین استفادهٔ درمانی احتمالی دیگر برای این رژیم وجود دارد که در دست پژوهش و بررسی است و برخی از آن‌ها عبارتند از:
- درمان بیماری آلزایمر
- اسکلروز جانبی آمیوتروفیک
- اوتیسم
- تومور مغزی
- سردرد
- آسیب مغزی
- درد
- بیماری پارکینسون
- اختلالات خواب
درمان صرع های مقاوم
از این رژیم برای درمان صرع های مقاوم به درمان در کودکان استفاده می‌شود. چرا که در حالت عادی، قندهای موجود در غذا در بدن انسان به گلوکز مبدل شده و در سرتاسر بدن به ویژه مغز پخش می‌شود تا به عنوان منبع انرژی، سوزانده شود. حال اگر در رژیم غذایی، مقدار قند کم باشد، کبد، چربی را به اسید چرب و اجسام کتونی مبدل می‌کند. این اجسام کتونی به مغز رفته و جایگزین گلوکز می‌شود. هرگاه سطح اجسام کتونی در خون و مغز بالا برود و کتوزیس ایجاد شود، شمار حملات صرعی کاهش می‌یابد. جالب است بدانید که رژیم کتوژنیکِ درمانیِ کلاسیک در دههٔ ۱۹۲۰ میلادی گسترش یافت و یک دهه بعد نیز همچنان رایج بود، ولی با ساخت داروهای ضد صرع، کم کم رو به فراموشی رفت.
عوارض رژیم کتوژنیک
- یبوست
- بالا رفتن کلسترول
- کاهش سرعت رشد
- سنگ های کلیوی
رژیم کتوژنیک ام سی تی
اغلب چربی های غذایی، از ملکول‌هایی به نام “تری گلیسرید” با زنجیره بلند تشکیل شده‌اند؛ ولی تری گلیسریدها با زنجیره متوسط (ام سی تی) که از اسیدهای چرب با زنجیره‌های کربنی کوتاه تر ساخته شده‌اند، ویژگی کتوژنیک بیشتری دارند. یک نمونه از رژیم کلاسیکِ کتوژنیک موسوم به “رژیم کتوژنیک ام سی تی” از گونه ای روغن نارگیل بهره می‌برد که غنی از تری گلیسریدهای زنجیره متوسط است و نیمی از کالری مورد نیاز را فراهم می‌کند. از آنجایی که در این نوع رژیم، چربی کمتری به کار می‌رود، میزان بیشتری از پروتئین و کربوهیدرات را می‌توان به آن افزود و در نتیجه بیمار، گوناگونی غذایی و حق انتخاب بیشتری دارد.
در موج باز بخوانیم:
- ورزش پیلاتس و لاغری
- آیا شیر خشک چاق کننده است؟
- خواص زردچوبه برای لاغری
- خواص کدو سبز برای لاغری
- طرز تهیه ماست و کدو رژیمی
- تاثیر فوق العاده عناب برای لاغری
- دستورالعمل معجون موز و زنجبیل
- روش مصرف قهوه سبز برای لاغری
