سلول های بنیادی چیست و چه کاری انجام می دهد؟
سلول های بنیادی (Stem cell) که به نام های “یاخته بنیادی” یا “بن یاخته“، به سلول هایی گفته می شود که توانایی تقسیم سلولی بالایی دارند اما هنوز تقسیم نشده اند. سلول های حاصل از تقسیم سلول های بنیادی سلول های بنیادی بیشتری میسازند و میتوانند به انواع مختلف سلول های دیگر دگرگونی و تمایز یابند. این یعنی سلول های بنیادی به سلول های متفاوتی مانند سلول های عصبی تبدیل می شوند. البته سلول عصبی از جمله سلول هایی است که سلول بنیادی پس از تبدیل شدن به آن قابلیت تقسیم شدن را از دست می دهد.
سلول های بنیادی در جانداران چند سلولی (مانند انسان) یافت میشوند. در اصل از سلول های بنیادی میتوان در تولید یاخته ها و نهایتاً بافت های مختلف استفاده کرد. امروزه استفاده از این سلول ها جهت ترمیم بافت های آسیب دیده در حال گسترش است. در پستانداران دو نوع گسترده از سلول های بنیادی وجود دارد:
- سلول های بنیادی جنینی : از تودهٔ یاخته ای داخلی بلاستوسیست جدا هستند.
- سلول های بنیادی بالغ : در بافتهای مختلف یافت میشوند.
انواع سلول های بنیادی
سلول های بنیادی بر اساس میزان توانایی آنها در تولید بافت های مختلف به دسته های زیر تقسیم می شوند :
- همه توان (totipotent)
- پر توان (pluripotent)
- چند توان (multipotent)
- تک توان (unipotent)
تکنولوژی سلول های بنیادی علاوه بر استفاده از این سلول ها جهت درمان بیماری ها و ترمیم و نوسازی بافت ها، اخیراً روی تولید این سلول ها نیز متمرکز شده است و نوبل پزشکی سال ۲۰۱۲ به خاطر کشف روشی برای بازسازی سلول های بنیادی از سلول های تمایز یافته، مشترکاً به دکتر جان بی. گوردون (John B. Gurdon) و شینیا یاماناکا (Shinya Yamanaka) اعطا شد.
منابع اصلی سلول های بنیادی شامل موارد زیر هستند :
- مغز استخوان
- بند ناف
- پالپ دندان
- بعضی بافتهای چربی
- جفت
در موج باز بخوانیم :
- زردپی چیست؟
- تراریخته چیست؟
- سلول درمانی چیست؟
- خزان یاخته ای چیست؟
- انواع مرگ سلولی چیست؟
- استفاده و نقش میکروسکوپ در دنیای امروز