طرح lez چیست؟ + lez مخفف چیست؟

طرح lez چیست؟

طرح lez مخفف “Low Emission Zone” به معنی “محدوده کم آلاینده” است که این طرح به صورت اختصاری “طرح LEZ” نامیده شده است. هدف اصلی اعلام شده در طرح lez، ارتقاء استاندارد های آلایندگی مجاز به “یورو ۶” تا سال ۲۰۲۰ (در قالب این طرح) است.

استاندارد یورو ۶ چیست؟

استانداردهای آلایندگی اروپا ، تعریف کننده بیشترین میزان مجاز برای انتشار گازهای آلاینده از خودروهای نو (خودروهایی که تازه تولید شده اند) و در کشورهای اتحادیه اروپا فروخته می‌شوند است. این استاندارد در بردارنده انتشار

اکسیدهای نیتروژن (NOx)
هیدروکربن‌ها (THC)
هیدروکربن‌های بدون متان (NMHC)
مونوکسید کربن (CO)
ذرات معلق (PM)

است و برای نواع مختلف خودروها استانداردهای گوناگونی در نظر گرفته می‌شود. استاندارد بودن یک موتور با تست موتور در یک چرخه آزمون معین، بررسی می‌شود. موتورهایی که با این استاندارد مطابقت نداشته باشند قابل فروش در اروپا نیستند. اما استانداردهای جدید برای خودروهای قبلی اعمال نمی‌شود. هیچ اجباری برای به کارگیری یک تکنولوژی خاص وجود ندارد؛ اگرچه برای تعیین استاندارد، قابلیت‌های تکنولوژی‌هایی که در دسترس هستند در نظر گرفته می‌شود. مدل‌های کاملاً جدید تکنولوژی باید آخرین استانداردها را رعایت کنند، اما تغییر اندک در یک تکنولوژی که در حال تولید است می‌تواند با همان استاندارد قبلی کار کند. خلاصه‌ای از استانداردها، زمان اجرا در اتحادیه اروپا و وسایل نقلیهٔ هدف در اروپا به صورت زیر است:

یورو ۱ (۱۹۹۳) برای خودروهای سواری و تراکتورهای سبک
یورو ۲ (۱۹۹۶) برای موتور سیکلت
یورو ۳ (۲۰۰۰) برای موتور سیکلت
یورو ۴ (۲۰۰۵) برای همهٔ وسایل نقلیه
یورو ۵ (۲۰۰۸/۹) برای وسایل نقلیه مسافری وتجاری سبک
یورو ۶ (۲۰۱۴) برای وسایل نقلیه مسافری وتجاری سبک

مقررات طرح LEZ چیست؟

مقررات طرح LEZ در تمام ساعات شبانه روز در طی هفت روز هفته اعمال و بر همین اساس صاحبان خودروهایی که خارج از استانداردهای فوق بوده و قصد ورود به محدوده کم آلاینده را داشته باشند به ترتیب با توجه به وضعیت موجود خودرو، به نصب فیلتر، تبدیل سوخت خودرو به گاز، تبدیل خودرو و یا پرداخت تعرفه مالی با توجه به میزان آلایندگی خودرو و مسافت، از ۲۵ تا ۲۰۰ یورو برای هر روز مکلف و خودروهای متخلف با استفاره از کنترل فیزیکی عوامل پلییس و سیستم کنترل مکانیزه ENPR ( پردازش تصویر پلاک ) شناسایی و جریمه می شوند. در کشور انگلستان خودروهای با پلاک غیر انگلیسی نیز مشمول این مقررات هستند و بایستی مشخصات آنها قبل از ورود به محدوده کم آلاینده در سامانه ای موسوم به TFL ثبت شود. مطالعه نتایج حاصل از اجرای این طرح در شهر انتورپ کشور بلژیک در خصوص اثرات ترافیکی، کاهش آلاینده ها و همچنین هزینه فایده آن به شرح ذیل در سال جاری میلادی منتشر شده که نشان از موفقیت طرح دارد.

اثرات ترافیکی

اثر بسیار محدودی بر حجم ترافیک داشته است.
تأثیری بر روی انتخاب مقصد سفرها نداشته است.
بر روی تعداد کل سفرها اثری نداشته است.
اثر بسیار کمی بر روی انتخاب مسیر داشته است.
اثر اصلی آن این بوده است که ترکیب ناوگان حمل و نقل در خودروهای دیزل بهبود یافته است.

جدول ذیل نتایج مثبت طرح LEZ در کاهش آلاینده ها را نشان می دهد:

هزینه های اجرای این طرح در شهر یاد شده رقم ۱۲۶/۴۶۹/۰۰۰ £ و فایده آن رقم ۲۰۰/۰۰۰/۰۰۰ £ را نشان داده که رقمی رضایت بخش و گویای توجیه اقتصادی این طرح است. تآمل در نحوه طراحی طرح lez ، چگونگی اجراء و نتایج LEZ در سطح کشورهای عضو اتحادیه اروپا که بجاست بمناسبت الگو برداری از آن در کشورمان، LEZ اروپایی نامیده شود، بیانگر این نکته است که LEZ اروپایی در مقام نظر و عمل، عبارت از ایجاد شرایط ترافیکی الزام آور مبتنی بر ابزار مالی بازدارنده برای سوق دادن کاربران ترافیک به سوی پذیرش و پرداخت هزینه بیشتر برای ارتقاء کیفی وضعیت هوا ، مطابق با استانداردهای مطلوب آلایندگی، بر بستر بخشی از واقعیت ها و مقدورات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع توسعه یافته اروپایی به شرح ذیل است که در نتیجه آنها متولیان امر از یک سو و از سوی دیگر عموم کاربران ترافیک در مقام عمل توانایی اعمال و تمکین از مقررات آن را داشته و نهایتاً هر یک از دو رکن ملت و دولت، یکی بعنوان طراح و مجری و دیگری در نقش کاربر ترافیک، توانسته اند نقش خود را به نحو مطلوب در روند تحقق نتایج پیش بینی شده طرح LEZ اروپایی ایفا نمایند. اما این مقدورات در سطح جوامع اروپایی چیست؟

تناسب میانگین در آمد سرانه سالانه ۳۶/۵۰۰ دلاری در سطح اتحادیه اروپا، با نرخ عرضه خودروهای با استاندارد بالا
عملی شدن فرآیند محاسبه و دریافت عوارض و مالیات خودرو با لحاظ افزایش سن آن
اقتصادی بودن فرآیند تبدیل خودرو با توجه به هزینه های مالی ناشی از استفاده از خودرو فرسوده
مصرفی بودن این کالا در فرهنگ عمومی و اقتصاد جوامع اروپایی
عدم تخصیص یارانه سوخت به بخش مصرف
استاندارد بودن سوخت مصرفی خودروها
مدیریت و کنترل بهینه فرآیند تقاضای سفر بر بستر توسعه یافتگی
مشارکت اجتماعی حداکثری و فرهنگ و رفتار ترافیکی مطلوب جامعه در نتیجه توسعه یافتگی

التفات به موارد هشت گانه فوق که هر یک در نتیجه توسعه یافتگی جوامع اروپایی حاصل شده، به روشنی گویای این نکته است که طرح LEZ اروپایی به عنوان یک اقدام کلان و البته موفق در کنترل و کاهش آلودگی هوا، زمانی در سطح جوامع هدف، امکان ظهور و بروز و نهایتاً اثر بحشی مفید یافته است که پیش از آن زمینه های مساعد به شرح فوق برای مجری و کاربر مهیا بوده و پس از آن طراحان با استفاده از این بستر آماده به فکر استفاده از آن برای بهبود وضعیت آلایندگی های ناشی از چرخه ترافیک شهری افتاده و نهایتاً این طرح به دلیل همخوانی شکلی و ماهوی اجزای آن در هر یک از مراحل تئوری و عملی، توانسته است اهداف پیش بینی شده را محقق کند. از همین رو عنوان شدن طرح LEZ در کشور ما در نگاه اول، طرحی کاملاً قابل دفاع و بی اما و اگر به نظر می رسد. اما در عین حال با وجود وارد بودن نقدهای بسیار جدی و بی پاسخ مانده بر طرح زوج و فرد و لزوم چاره اندیشی برای آن، با عنوان شدن طرح LEZ بوسبله شهرداری تهران، خواه نا خواه پای تفاوت های غیر قابل انکار در واقعیت های اجتماعی – فرهنگی و اقتصادی جوامع اروپایی نسبت به کشور خودمان به عنوان بستر اجراء و پیش زمینه ی پرداختن به چنین طرحی به میان می آید که قاعدتا در مقام نظر یا عمل گریزی از آن ها نیست. چرا که در غیر اینصورت، چنانچه در سطح کشور ما، هر یک از ارکان پیش گفته چنین طرحی یعنی دولت به عنوان مجری و مردم به عنوان کاربر، مقدورات و توانایی های لازم را برای ایفای نقش خود در اختیار نداشته باشند، پس از سال ها کوبیدن عبث بر طبل زوج و فرد با بگیر و ببندهای آزار دهنده و هزینه های پیدا و پنهان آن برای مردم و البته متولیان امر، باز هم خطر به خطا رفتن با عنوانی دیگر ما را از هر نظر تهدید خواهد کرد. التفات به این تفاوت ها که هر یک بی نیاز از هر توضیحی مقدم بر اجرا و حتی عنوان نمودن طرحی مانند LEZ اروپایی است، سئوالاتی را به ذهن متبادر میکند که جا دارد پاسخ آنها را از طراحان LEZ وطنی مطالبه نمود. این سئوال ها چیست؟

آیا میانگین در آمد فعلی سرانه سالانه کاربران ترافیک در کشور ما با رقم ۳۴۰۰ دلار، امکان تهیه خودرو یورو ۵ را فراهم می کند؟!
آیا تا کنون افزایش و دریافت عوارض و مالیات خودرو همزمان با افزایش سن آن، عملی شده است ؟!
آیا در شرایط اقتصادی فعلی امکان تبدیل خودرو فرسوده برای عموم مردم ما فراهم است؟!
آیا خودرو در فرهنگ اقتصادی مردم ما جای خود را از کالایی سرمایه ای به کالایی مصرفی تغییر داده است ؟!
آیا دولت ما توانسته است یا می تواند یارانه بخش مصرفی سوخت، حذف کند؟!
آیا سوخت مصرفی در کشور ما، از حیث کمی و کیفی مطابق با استاندارد یورو ۵ یا ۴ متناسب با نیاز عرضه می شود ؟!
آیا فرآیند تقاضای سفر به عنوان یکی از شاخص های اصلی موثر در هزبنه های مادی و معنوی ترافیک، بصورت اساسی مدیریت و کنترل و کاهش یافته است ؟!
آیا راهکاری متناسب با توان کاربران ترافیک برای جلب مشارکت اجتماعی آنان به عنوان مترقی ترین ضمانت اجرای هر گونه مقررات ترافیکی، در اجرای طرح LEZ وطنی، پیش بینی شده است ؟!

نقشه محدوده زوج و فرد تهران

علت پیاده سازی طرح lez چیست؟

مسئولان شهرداری تهران معتقدند که طرح زوج و فرد نتوانسته در طی چندسالی که مهمان همیشگی تهران بوده عملکرد قابل قبولی از خود نشان دهد و وقت آن رسیده تا جای خود را به طرح قابل قبولتری بدهد؛ مدیران شهری بارها در مصاحبه‌هایشان اعلام کردند که هر چند طرح زوج و فرد اندکی در داخل محدوده این طرح سبب کاهش آلودگی هوا شد اما در خارج از محدوده مذکور، آلودگی هوا نه تنها کاهش نیافت که افزایش نیز یافت و به عبارتی در معدل کل شهر، آلودگی هوا کم نشد. سیدجعفر تشکری هاشمی معاون وقت شهردار تهران بارها در مصاحبه هایش با اشاره به اینکه یک دستگاه موتورسیکلت کاربراتوری می‌تواند تا ۸ برابر یک دستگاه خودروی سواری آلودگی تولید کند، در صورتی که عملاً امکان ممنوعیت ورود انبوه موتورسیکلت‌ها به محدوده زوج و فرد وجود ندارد، عنوان کرد: از طرف دیگر، نیمی از خودروهای کاربراتوری که ۵ تا ۱۰ برابر خودروهای دارای استاندارد یورو ۲ از جمله خودروهای انژکتوری آلودگی تولید می‌کنند نیز در روزهای زوج و نیمی از این خودروها نیز در روزهای فرد اجازه ورود به این محدوده را داشتند.

تشکری هاشمی با بیان این که ۱۰۰ هزار دستگاه خودروی کاربراتوری فرسوده موجود در شهر، ۵ تا ۱۰ برابر یک دستگاه خودروی یورو ۲ یعنی معادل ۵۰۰ هزار دستگاه تا یک میلیون دستگاه خودروی یورو ۲ ، آلودگی تولید می‌کنند، تصریح کرد: هنگامی که هر روز اجازه می‌دهیم ۴۰۰ هزار دستگاه خودروی آلاینده وارد محدوده زوج و فرد شوند، در واقع این مجوز را داده‌ایم که در ۶ روز هفته، آلودگی انبوهی برابر آلودگی دو تا چهار میلیون دستگاه خودروی یورو ۲ در این محدوده تولید شود. معاون وقت شهردار تهران با اشاره به اینکه خودروهای آلاینده غالباً خودروهای کاربراتوری فرسوده هستند و عملاً انواع بیماریها و حتی مرگ را به ریه‌های عموم شهروندان به ویژه کودکان و سالمندان تزریق می‌کند، اظهار کرد: طرح زوج و فرد، مدلی نادر در دنیاست و هدف سایر کشورها از اجرای چنین طرح‌هایی کاهش حجم تردد است، در صورتی که در تهران برای کاهش آلودگی هوا این طرح اجرا شد اما به دلیل وجود خودروهای فرسوده، طرح زوج و فرد در کاهش و کنترل آلودگی هوا کارآیی نداشته است.

شهرداری تهران در طرح اولیه خود پیشنهاد داد که دیگر تردد خودروها بر مبنای زوج و فرد بودن پلاک نباشد بلکه خودروها براساس آلایندگی‌شان به رنگ‌های مختلف قرمز، زرد ، سبز و آبی تقسیم بندی شوند تا در مواقع شدت آلودگی هوا محدودیت تردد براساس رنگ بندی خودروها صورت می گیرد. به طوری که خودروهای قرمز که خودروهای کاربراتوری هستند و میزان آلایندگی شان بسیار بالاست اجازه تردد در هسته مرکزی شهر را نداشته باشند. براساس این طرح خودروهای زرد، خودروهایی هستند که به سن فرسودگی نزدیک بوده و خودروهای سبز ، خودروهایی هستند که استاندارد بیش از یورو ۲ دارند که برای این دسته از خودروها نیز در شرایط اضطرار آلودگی هوا محدودیت تردد در هسته مرکزی شهر در نظرگرفته می‌شود اماخودروهای آبی ، خودروهای دارای استاندارد یورو ۵ و خودروهای هیریدی هستند که حداقل محدودیت را خواهند داشت.

طرح LEZ شهرداری تهران پس از تصویب در شورای عالی ترافیک شهرتهران، به شورای عالی ترافیک کشور رفت اما آنجا با مخالفت های پلیس در مورد فراهم نبودن زیرساخت ها برای انجام این طرم مدتی مسکوت ماند تا اینکه سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان و برگزاری جلسات متعدد در عصر یک روز تابستانی اجرای این طرح با تغییرات فراوان از سوی وزیر کشور ابلاغ و مقرر شد از اول مهرماه سالجاری (فردا) این طرح اجرایی شود. با اینکه از ۱۵ شهریورماه امسال طرح ارشادی LEZ از سوی پلیس اجرایی شد؛ اما هنوز هم هستند شهروندان تهرانی که از جزئیات آن خبر نداشته باشند که باید گفت؛ براساس طرح جدیدی که قرار است از فردا (اول مهر ماه) در محدوده زوج و فرد اجرایی شود که تلفیقی از طرح کاهش و زوج و فرد است؛ ملاک تردد خودورها داشتن برگه معاینه فنی است بگونه‌ای که تنها خودورهایی که پلاکشان مطابق روز باشد، در صورتی می‌توانند در این محدوده تردد کنند که برگه معاینه فنی معتبر داشته و اطلاعات خودرویشان در سامانه سیفما (سامانه یکپارچه معاینه فنی وزارت کشور) موجود باشد در غیر این صورت جریمه ۵۰هزار تومانی پلیس در انتظار آنها خواهد بود. براساس برنامه ریزی‌های صورت گرفته، در مرحله اول در محدوده “طرح زوج و فرد” معاینه فنی خودروها کنترل شده و صرفا به خودروهایی که معاینه فنی داشته باشند اجازه ورود به محدوده زوج و فرد داده می‌شود و در فاز دوم بر روی خودروهای انژکتوری و کاربراتوری اعمال محدودیت می‌شود و در مرحله سوم نیز اجرای این طرح به کل سطح شهر تهران تسری می‌یابد.

با اجرایی شدن طرح کاهش آن هم با محوریت معاینه فنی، احتمال افزایش مراجعات مردمی به مراکز معاینه فنی وجود خواهد داشت و بر همین اساس دکتر سیدنواب حسینی منش سخنگوی طرح کاهش گفته است : پس از ابلاغ اجرایی شدن این طرح به مراکز معاینه فنی بخشنامه شده است تا نسبت به افزایش ظرفیت خود و جذب نیروی متخصص اقدام و بتوانند حتی در صورت امکان در سه شیفت کاری نسبت به خدمت رسانی به مردم اقدام کنند چراکه برای اجرایی شدن طرح LEZ داشتن معاینه فنی یک الزام و نیاز ضروری است. وی با بیان اینکه پلاک کلیه خودروهایی که وارد محدوده زوج و فرد می‌شوند ، توسط دوربین خوانده و اطلاعات آن به سرور سیمفا ارسال و در صورتی که خودرو معاینه فنی نداشته باشد، اعمال قانون توسط پلیس انجام می‌شود، گفت: از اول مهرماه(فردا) در صورت نداشتن برگه معاینه فنی معتبر، ۵۰ هزار تومان جریمه در انتظار خودروهای فاقد برگه معاینه فنی معتبر قرار دارد.

وی با بیان اینکه از اول مهرماه ۳۰۰ دوربین در محدوده زوج و فرد معاینه فنی خودروها را چک می‌کنند و اگر فردی خودرویش دارای معاینه فنی است؛ اما این فرد از اعتبار معاینه فنی خود اطمینان ندارد، می‌تواند وارد سایت simfa.moi.ir شده و با ورود VIN و پلاک خودرو نسبت به تاییدیه برگه معاینه فنی خود اقدام کند. گفت: ممکن است فردی دارای برگه معاینه فنی معتبر باشد اما برای آن جریمه صادر شود که می‌توانند برای ثبت اعتراض و یا شکایت خود به سایت سیمفا مراجعه و با درج مشخصات نسبت به ثبت اعتراض اقدام کنند. حسینی‌منش با بیان اینکه از اول آبان‌ماه طرح کاهش به طور سراسری در کل پهنه تهران اجرایی می‌شود، گفت: از اول آبان‌ماه نیز ۱۰۰۰ دوربین اعم از دوربین‌های چراغ قرمز، سنجش سرعت، محدوده طرح ترافیک و… مجهز به چک معاینه فنی می‌شوند و هر خودرویی که از مقابل دوربین‌های نظارتی تهران عبور کند، در صورت نداشتن معاینه فنی جریمه می‌شود و باید همشهریان دقت داشته باشند که خودروهای سال ۹۰ به قبل حتما باید معاینه فنی داشته باشند و اطلاعات دقیق خودروها درخصوص اخذ معاینه فنی در سامانه سیمفا ثبت شده است.

وی در پاسخ به این سوال که آرم‌های طرح ترافیک چه می‌شوند تصریح کرد: آرم‌های طرح ترافیک برای تردد در محدوده طرح ترافیک الزامی است؛ اما برای تردد در محدوده زوج و فرد علاوه بر پلاک خودرو که باید منطبق بر روزهای هفته باشد، داشتن معاینه فنی نیز الزامی است و در صورت تسری طرح LEZ به کل تهران پس از آن می‌توان در خصوص ادامه دار بودن یا نبودن طرح زوج و فرد آن هم با هدف ترافیکی و نه زیست محیطی تصمیم گیری کرد و باید بگویم که همزمان با کنترل معاینه فنی طرح زوج و فرد نیز اجرایی می‌شود. طرح LEZ یا همان کاهش از اول مهرماه (فردا) در محدوده زوج و فرد اجرایی می شود و باید دید دوربین‌های این محدوده در روز اول اجرای طرح،چند خودروی فاقد معاینه فنی را شکار و جریمه می‌کنند.