علت تلخی دهان در صبح و راه برطرف کردن تلخی دهان چیست؟
شاید برای تعداد بسیار زیادی از افراد تجربه بیدار شدن و احساس تلخ و بدمزه بودن دهان در صبح تجربه ای آشنا باشد و این آشنایی تا حدی پیش برود که توجه به این مسئله فراموش شده و چندان جدی به نظر نرسد. با این وجود تلخی دهان در صبح نشان می دهد که بدن شما دچار یک اختلال شده است و اتفاقا بر خلاف باور عموم باید علت آن را ریشه یابی کنید. تغذیه نامناسب، تکثیر باکتری ها و غیره جزو عواملی است که علت تلخی دهان در صبح می شوند. عده ی زیادی از افراد هستند که زمانی که از خواب بیدار می شوند مزه بدی در دهان خود احساس می کنند که ممکن است ترش و یا تلخ باشد. تلخی دهان در صبح ریشه در اختلالات بدن فرد دارد که می تواند به علت تغذیه نامناسب و … باشد. تلخی دهان در بعضی اشخاص به دلیل ناراحتی های دستگاه گوارش و گاهی نیز به علت نارسایی کبد و بیماری های مجاری صفرا و کیسه ی صفرا می باشد. تلخی دهان در صبح در عده ای بقدری شدید است که معمولا رغبتی به صرف صبحانه هم ندارند و کم اشتها می شوند. باید بدانید که زبان عضو اصلی درک طعم می باشد و به علت دارا بودن عناصری در روی خود به نام پرزهای چشایی ما را قادر می سازد تا طعم غذاها و نوشیدنی ها را حس کنیم. عوامل شایعی که علت تلخی دهان می شوند را می توان در چند دسته کلی قرار داد. با موج باز همراه باشید تا علت تلخی دهان در صبح و مواقع دیگر را بررسی کنیم.
بو نقش مهمی در چشایی ما دارد ، توسط پوشش داخلی بینی که حاوی سلولهای گیرنده بو است تشخیص داده میشود. حس چشایی و بویایی در کنار هم باعث میشوند طعم های متفاوت توسط انسان شناسایی شوند. جوانه های چشایی دائما در حال جایگزین شدن هستند بنابراین تغییر در سلامت، مواد مغذی دریافتی و تغذیه، داروها، هورمونها و سن، همگی میتوانند بر عملکرد آنها تاثیر گذاشته و باعث شوند غذاها بی مزه یا مشابه به نظر برسند یا طعم بد، شیرین، گچی، خون مانند یا طعم های نامطلوب و یا تلخی دهان ایجاد کنند. ترشح بزاق که از دیواره های ته دهان ترشح میشود، برای لغزنده کردن غذا، تغییر شیمیایی مواد غذایی و چشیدن مزه ها لازم است و بدون بزاق هیج کس نمی تواند مزهها را تشخیص دهد. در واقع بزاق دهان کمک میکند که :
- غذا در دهان انسان نرم شود.
- جویدن را آسان میکند.
- معده غذا را راحت تر هضم کند.
علت تلخی دهان در صبح
- باکتری هایی که علت تلخی دهان در صبح هستند!
تقریبا همه افراد صبح ها با یک مزه عجیب در دهان از خواب بیدار می شوند. در طول شب باکتری هایی که بوی بد ایجاد می کنند، روی زبان رژه می روند. در واقع این مزه ترش، اسیدی و تلخی که در دهان حس می کنید ناشی از باکتری های بی هوازی هست که زیر زبان وجود دارند و باعث بوی نامطلوب می شوند. در طول روز چنین مزه و بویی در دهان احساس نخواهد شد، چون ترشح بزاق، باکتری ها را از بین می برد. اما در طول شب ترشح بزاق به میزان زیادی کاهش پیدا می کند و در نتیجه این میکروب ها روی زبان تجمع پیدا کرده و دهان را بدمزه می کنند. این مسئله طبیعی است و برای همه اتفاق می افتد.
- داروهایی که باعث تلخی دهان می شوند
بسیاری از داروها می توانند باعث تلخی دهان شوند، به خصوص اگر فورا آنها را قورت ندهید و در دهانتان حل شوند و یا این که از نوع جویدنی باشند.اگر شما داروی خاصی را مصرف می کنید و فکر می کنید که آن دارو باعث تلخی دهان شما شده است، با پزشک خود در این باره صحبت کنید. ممکن است با تغییر نوع دارو توسط پزشک، تلخی دهان شما هم برطرف شود.
- بیماری هایی که باعث تلخی دهان می شوند
علاوه بر این برخی بیماری ها هم می توانند علت تلخی دهان در صبح باشند از جمله :
- آلرژی (حساسیت) و گرفتگی بینی
- فلج بل (بیماری عصبی)
- ژنژیویت (التهاب، ورم و خونریزی لثه ها)
- گلوسیت (التهاب، ورم و قرمزی زبان)
- پولیپ بینی
- عفونت غدد بزاقی دهان
- سندرم شوگرن (نوعی بیماری خودایمنی که باعث خشکی دهان و چشم می شود)
- عفونت های تنفسی مثل سرماخوردگی، سینوزیت، گلودرد چرکی، آنفلوآنزا و فارنژیت (التهاب و ورم گلو)
- کمبود ویتامین ب ۱۲ یا عنصر روی در بدن
- استفراغ یا برگشت اسید معده به مری (می تواند در اثر بیماری ریفلاکس باشد)
همچنین بخوانید : درمان تلخی دهان چیست؟
- سینوزیت و علت تلخی دهان در صبح
اگر سینوزیت داشته باشید، یک پدیده عجیب در بدن تان رخ می دهد. مخاط بینی بسیار حساس است و این مسئله باعث آبریزش بینی می شود. مخاط بینی حاوی پروتئین است و به این ترتیب غذای باکتری های بی هوازی را که در بالا اشاره کردیم فراهم می کند. در نتیجه باکتری ها رشد کرده و چندین برابر می شوند. به این ترتیب دهان بد مزه شده و بوی بدی ایجاد می شود.
- شیمی درمانی و داروهای درمان بیولوژیکی
افرادی که با این داروها تحت درمان سرطان قرار دارند ممکن است طعم عجیبی در دهان حس کنند که فلزی، تلخ یا شور احساس میشود.
- مری و علت تلخی دهان در صبح
ممکن است که مری بیش از اندازه اسیدی شده و دچار التهاب شود. گوارش غذا به کندی انجام بگیرد و مواد غذایی به سختی هضم شوند. این اسیدیته نیز باعث تغذیه باکتری هایی که روی زبان هستند می شود و در نتیجه مزه دهان ترش می شود.
- مشکلاتی در سلامتی
خشکی دهان به علت بی آب شدن بدن یا آسیب غدد بزاق، میتواند به طعم فلزی در دهان منجر شود. در افرادی که به دیابت یا بیماری تیروئید، کبد یا کلیه مبتلا هستند، و نیز افرادی که ام اس، فلج صورت یا سکته دارند، مشکلات طعم دهان محتمل تر است. سوء هاضمه در نتیجه بیماری رفلاکس مری – معده نیز میتواند طعم شیرین یا اسیدی در دهان ایجاد کند.
- پیری یا سوء تغذیه
طعم شیرین و شور اغلب با تغذیه نامناسب یا پیری، کاهش می یابد.
- سندرم سوزش دهان
این وضعیت که به نامهای گلاسودینیا ( glossodynia)، گلاسوپیروز ( glossopyrosis)، استومودینیا (stomodynia) و دیسستزی دهان نیز شناخته میشود، با حس مداوم سوزش در لبها، زبان یا جای دیگری در دهان مشخص میشود. این وضعیت میتواند با طعم تلخ یا فلزی نامطلوب در دهان یا کاهش چشایی همراه باشد.
- جراحی
جراحی هایی که در دهان، بینی و حلق انجام میشود، میتوانند به عصبهای جوانه های چشایی یا غدد بزاق آسیب وارد کنند.
- اختلالات چشایی
نادر هستند اما برخی افراد به صورت ارثی ممکن است ناتوانی بویایی یا چشایی بوها و طعمهای خاصی را تجربه کنند. ضعف چشایی (Hypogeusia) به کاهش چشایی و اختلال چشایی (dysgeusia) یک طعم غیر طبیعی اشاره دارد. احتمال این که اختلالات بویایی مسئول مشکلات چشایی مزمن باشند، بیشتر است.
- مشکلات کبدی و علت تلخی دهان در صبح
حتما می دانید که کبد یکی از ارگان های حیاتی بدن است. کبد با شکار سموم و دیگر عناصر آسیب رسان باعث تمیزی و پاکسازی بدن می شود. این ارگان همچنین مکانیسم های ضروری دیگری را در متابولیسم آنزیم ها بر عهده دارد. زمانی که کبد دچار مشکل می شود و یا اینکه نیاز به تمیز شدن پیدا می کند، مسئله تلخ شدن دهان در حین بیداری از خواب نیز شروع می شود. در واقع بدمزه شدن دهان می تواند یکی از علائم مشکلات کبدی باشد.
- سلامت ضعیف دهان
بهداشت ضعیف دهان میتواند به معنی مشکلات لثه و دندان مانند ژینژیویت باشد که موجب طعم بدن در دهان میشود.
- عفونت دستگاه تنفسی فوقانی
سرما خوردگی، آلرژی و سینوزیت از جمله بیماریهایی هستند که موجب احتقان مسیر بینی و کاهش حس بویایی میشوند و به این ترتیب توانایی چشیدن طعمها کاهش می یابد.
- بارداری و تلخی دهان
در مراحل اولیه بارداری، برخی از زنان متوجه میشوند حس چشایی شان تغییر کرده است. ممکن است طعم فلزی عجیب در دهان احساس کنند یا برخی نوشیدنیها و غذاهایی که سابقا لذت بخش بودند، ناگهان ناخوشایند به نظر برسند. همچنین فرد ممکن است از غذاهایی که پیش از این خوشش نمی آمد، لذت ببرد.
- یرقان و تلخی دهان
زمانی که بدن قادر به سوخت و ساز بیلی روبین نباشد، یرقان یا زردی بروز می کند. مشکلی که به کبد نیز مربوط می شود. در واقع این مشکل سلامت گلبول های قرمز را نیز به خطر می اندازد که به نوبه خود منشا مشکلات دیگری خواهد شد. مهم ترین علائم ابتلا به یرقان، زرد شدن پوست و همچنین تلخ شدن دهان است که صبح ها بیشتر احساس می شود.