علت کم بودن شیر مادر چیست؟

کم بودن شیر مادر یکی از مواردی است که هم برای مادران حس بدی ایجاد می کند و هم کودک مجبور به استفاده از شیر خشک می شود که طبیعتا نمی تواند به صورت صد در صد جایگزین مزایای شیر مادر شود. بر اساس توصیه سازمان بهداشت جهانی بهتر است نوزاد در شش ماه نخست زندگی خود فقط از شیر مادر تغذیه کند و تا سن دو سالگی همچنان به عنوان یک خوراک تکمیلی به نوزاد شیر مادر داده شود. شیردهی برای مادر و نوزاد، سودمند است و اثر مثبت آن حتی در دوران کودکی هم دیده می‌شود. اما استرس به عنوان مهمترین عامل تاثیرگزار در کیفیت و کمیت شیر مادر معرفی شده است. استرس علاوه بر اینکه علت کم بودن شیر مادر است، کیفیت شیر مادر را نیز دچار تغییراتی می کند که می تواند باعث کاهش تمایل نوزاد به مکیدن پستان مادرش شود که این مساله، خود دور باطلی را به وجود می آورد که باز هم مسبب کاهش بیشتر شیر مادر می شود.

در واقع می توان اینطور تعبیر کرد که کمتر مکیده شدن پستان مادر و علاقه کودک به خوردن شیر مادر هم خود علت کم بودن شیر مادر و مسبب کم شدن شیر مادر است. از دیگر عوامل مهم در کم شدن علاقه نوزاد به خوردن شیر مادر و در نتیجه کم شدن شیر مادر، بوی نامطبوع شیر مادر است که در کیفیت شیر مادر نهفته است. یعنی مادران باید به تغذیه خود در دوران شیردهی توجه ویژه ای داشته باشند تا کیفیت شیر پایین نیامده و به طور ویژه شیر مادر بوی نامطبوعی نگیرد. خیلی از اوقات مصرف قرص های ضد بارداری در حین شیردهی و مواردی از این دست عامل کم شدن تمایل کودک به خوردن شیر مادر است چرا که شیر را بدمزه و بد بو می کند.

مزایای اعلام شده برای شیر مادر روی نوزادن

کاهش خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزاد
افزایش هوش
تاحدی کاهش عفونت گوش میانی
مقاومت در برابر سرماخوردگی و آنفلو آنزا
اندک کاهش در خطر سرطان خون کودکی
کاهش خطر بیماری قند نوزادی
داشتن دندان‌ هایی بهتر
کاهش خطر چاقی در آینده
کاهش خطر درخودماندگی
کاهش خطر گرفتاری در آسم و اگزما
کاهش در خطر گرفتاری ناهنجاری‌ های روحی بویژه در بچه‌هایی که به فرزندی پذیرفته می‌شوند.
به نظر پژوهشگران از دیگر مزایایی شیر مادر این است که تغذیه با آن به مقاومت کودک در برابر آلودگی هوا کمک می کند.

مقدار شیر دادن به نوزاد

براساس نظر متخصصان طب سنتی شیری که به نوزاد داده می شود باید از مقدار کم شروع شده و به تدریج زیاد شود و تا زمانی که کودک درخواست شیر نکند به او شیر ندهند. علامت درخواست شیر توسط نوزاد هم ، دست و پا زدن و گریه نوزاد است و مادران باید از پر کردن بیش از حد معده شیرخوار پرهیز کنند و بعد از شیر دادن، در صورت امکان او را بخوابانند زیرا خواب به هضم شیر در کودکان شیر خوار کمک می کند.از طرفی شیر مادر باید کیفیت و خصوصیات لازم را داشته باشد تا بتواند شیرخوار را سیر کرده و به رشدش کمک کند. شیر مادر باید قوام معتدل داشته باشد. به این منظور بهتر است قطره ای از شیر را بر روی ناخن بچکانید، اگر جریان یافت به معنای آن است که شیر رقیق است و اگر ثابت ماند، یعنی غلیظ است و اگر کمی جریان پیدا کرد و سپس متوقف شد، به معنای آن است که شیری معتدل است.مقدار شیر هم باید در حد متوسط باشد و زیادی آن دلیل رطوبت و کمی آن، اغلب دلیل خشکی مزاج است. رنگ شیر باید سفید و خوشبو باشد و کف زیادی ایجاد نکند.

رفع بوی بد شیر مادر

برای اصلاح مشکل بوی بد در شیر مادر، مصرف مقدار کمی سرکه همراه غذاها، ورزش معتدل، شست و شوی بدن با آب گرم و پرهیز از غذاهای بودار توصیه می شود.

راهکار غلیظ شدن شیر مادر

پرهیز از ورزش های سنگین، آرامش مادر و خواب مناسب و کافی در کنار مصرف غذاهای مقوی امری ضروری است.
اگر علت کم بودن شیر مادر به دلیل حرارت بالای بدن مادر باشد برای تعدیل آن، مصرف غذاهای با طبع سرد و خنک کردن سینه با کمپرس آب سرد توصیه می شود.
اگر علت کم بودن شیر مادر سردی بدن باشد باید از غذاهای معتدل رو به گرم استفاده شود. در این مورد خوردن زردک و تخم آن مفید است.
مالیدن روغن بابونه به سینه ها به صورت دورانی از قاعده سینه به سمت پایین برای زیاد شدن شیر مادر توصیه شده است.

گاهی علت کم بودن شیر مادر ضعف ناشی از کم خوردن غذا است که استفاده از غذاهای حاوی جو، سبوس گندم و حبوبات به همراه تخم رازیانه و شوید و سیاه دانه و مصرف ماهی تازه بسیار توصیه می شود.

روش های افزایش حجم شیر مادر چیست؟

مهمترین گام در بهبود مقدار و کیفیت شیر مادر دوری از استرس، ناراحتی و داشتن آرامش در مادران شیرده است.
افزایش دفعات شیردهی یکی از راههای موثر در افزایش شیر مادر است.
- مثلاً اگر کودک را هر ۲ ساعت یکبار شیر می دادید، فواصل شیردهی را به یکساعت و نیم کاهش دهید.
- برای راحت تر شدن و اطمینان بیشتر، در چند روز اول، دفعات و مدت شیردهی را یادداشت کنید.
- مدت معمول شیرخوردن کودکان ۱۵ دقیقه است.
- افزایش دفعات شیردهی سیستم هورمونی بدن را بیشتر تحریک کرده و تولید شیر افزایش می یابد.
افزایش شیر مادر از طریق تغذیه
- از جمله غذاها و مواد غذایی که موجب افزایش شیر مادر می شوند:
  - مواد غنی از نشاسته مانند ماکارونی می توانند شیر مادر را افزایش دهند.
  - خوردن میوه ها و مغزهایی مانند بادام، انگور، هویج، شوید، آب لیموی تازه، سیب زمینی و ترشی موجب افزایش شیرمادر می شوند.
  - در طب گیاهی خوردن عرق زیره ، برگ ترب سیاه پخته شده و ۲ گرم تخم ترب در طول شبانه، به عنوان عواملی در افزایش شیر مادر توصیه شده اند.