فلج بل

برای توضیح بیماری فلج بل لازم است تا با مفاهیم اولیه ای آشنا شویم. در صورتیکه اطلاعات اولیه در خصوص مفاهیم پایه مغزی را دارید میتوانید از این بخش عبور کرده و توضیحات مربوطه به فلج بل را مطالعه نمایید. دستگاه عصبی یا سیستم عصبی در بدن جانوران (از جمله انسان) به هماهنگی فعالیت‌ های ماهیچه‌ها پرداخته، به اندام های مختلف بدن نظارت کرده و باعث ایجاد و توقف ورودی‌های مربوط به حواس گوناکون می‌شود.دستگاه عصبی محیطی که به آن دستگاه عصبی پیرامونی هم گفته میشود بخشی از دستگاه عصبی است که خارج از مغز و نخاع قرار دارد. اعصاب مغزی یا جمجمه‌ای ، قسمتی از دستگاه عصبی محیطی (که در خط بالا توضیح داده شد هستند) که از هسته‌های ساقه مغز منشعب می شوند . (به جز عصب بویایی و بینایی). اعصاب مغزی، عملکرد حسی خالص ، حرکتی خالص و یا ترکیب آین ها یعنی عملکرد حسی-حرکتی دارند. ساقه مغز بخشی از دستگاه عصبی مرکزی است که در قسمت پایینی مغز قرار داشته و طناب نخاعی را به نیم‌کره‌های مخ و مخچه پیوند می‌دهد. (طناب نخاعی، طناب سفید رنگی به طول تقریباً ۴۵ سانتی‌متر است که از سوراخ پس سری تا سطح نخستین یا دومین مهره کمری امتداد می‌یابد.) تعداد اعصاب مغزی، ۱۲ جفت است و در واقع به جز اعصاب بویایی و بینایی که بخشی از دستگاه عصبی مرکزی هستند و فقط عملکرد حسی دارند،، بقیه آن‌ها مانند اعصاب نخاعی، جزئی از دستگاه عصبی محیطی به شمار می آیند. اعصاب مغزی مربوط به حرکات چشم زوج‌های ۳٬۴٬۶ هستند. زوج ۱۱ و ۱۲ (زیرزبانی) فقط عملکرد حرکتی دارند. برخی از این اعصاب، همانند زوج‌های ۹٬۷٬۵ و ۱۰ ترکیبی از عملکرد حسی و حرکتی هستند. (یعنی هر دو را بر عهده دارند) عصب هشتم مغز، اساساً یک عصب حسی است که در تعادل بدن نیز نقش دارد.

فلج بل چیست؟

حالا با دانستن مفاهیم پایه ای بالا میتوان به توضیح فلج بل پرداخت. فلج عصب زوج هفتم مغزی (که به این زوج عصب صورتی هم گفته میشود) منجر به فلج بل (Bell’s palsy) می‌شود. در این فلج، عضلات صورت به صورت ناگهانی و به طور موقت فلج می‌شوند که به صورت معمول هم فقط یک طرف صورت دچار این حالت میشود. فلج بل (زوج ۷ ) معمولاً به تنهائی یک بیماری به حساب نمی آید بلکه معمولا علامتی از بیماری دیگری مانند عفونت، آسیب یا تومور عصب صورتی است. فلج بل دارای مکانیسم ایمنی التهابی ویروسی بوده و در هر گروه سنی میتواند اتفاق بیفتد اما در سنین بین ۲۰ تا ۴۰ سالگی شایع تر است به عنوان مثال در یک جمعیت صدهزار نفری سالانه بین ۱۰ تا ۲۰ نفر دچار فلج بل میشوند.

علائم فلج بل

علائم فلج بل را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد:

ضعف در یک طرف صورت
انقباضات کوتاه‌مدت عضلانی
افتادگی پلک و لب
اشک‌ریزش و سرازیر شدن آب دهان در طرف مبتلا
خشکی چشم
خشکی دهان
اختلال چشایی
لبخند کج

فلج بل

درمان فلج بل چیست؟

اغلب افراد مبتلا به فلج بل در مدت ۲ تا ۳ هفته بدون هیچگونه درمانی کاملا بهبود می یابند ولی در حالت کلی موفق‌ترین شیوه درمان فلج بل، شناسایی علت آسیب عصبی و برطرف کردن آن است. بسته به شرایط بیمار گه گاه سی‌تی‌اسکن یا ام. آر. آی مغز و الکترومیوگرافی عصب هفتم توسط متخصص توصیه می‌شود.

داروهای فلج بل

اکثریت مبتلایان به فلج صورتی بل در طول ۳ تا ۶ ماه به صورت کامل بهبود یافته و بیماری آنها هیچ علائم ی نخواهد داشت. کورتیکواستروئیدهای خوراکی (به صورت عامیانه کورتن) مانند پردنیزولون در درمان فلج بل به کار برده میشود و مصرف هم‌زمان یک داروی ضد ویروس مانند اسیکلوویر سبب هم افزایی داروها شده و بسته به نظر متخصص ممکن است توصیه شود.