قرص برنج چیست؟
قرص برنج یک ترکیب شیمیایی است با فرمول Alp و نام اصلی آلومینیوم فسفید (Aluminium phosphide) است. آلومینیوم فسفید (AIP) که در بیشتر مردم در ایران با نام قرص برنج آن را می شناسند، ماده ای شیمیایی است که برای ضد عفونی و حفاظت از دانه های غلاتی همچون برنج استفاده میشود و با نام های تجاری مانند : کویک فوس (QuickPhos) و سلفوس (Celphos) به فروش می رسد. امروزه با توجه به پیشرفت های حاصله جایگزین های کم خطر و مناسبی برای دفع آفات برنج وجود دارد و میتوان از برنج تراریخته استفاده کرد. همچنین از سال ۱۳۹۲ در ایران فروش قرص برنج در عطاری ها و داروخانه ها ممنوع شد و واردات قانونی آن متوقف گردید و فقط “مراکز توزیع سم صنعتی” اجازه فروش قرص برنج را دارند. مسمومیت با قرص برنج (AAIPP) معضلی بزرگ در شبه قاره هندوستان است و در صورتی که فرد قرص برنج را بخورد یا بوی آن را استشمام کند دچار مسمومیت خواهد شد و در صورتی که سم از بدن وی خارج نشود مرگ در پی خواهد داشت. قرص برنج سمی بسیار مهلک است، به ویژه هنگامی که آنرا از ظرف تازه باز شده آن مصرف کنند. مرگ با قرص برنج بر اثر شوک عمیق، آماس قلب و از کار افتادن بعضی عناصر داخلی بدن است. دوز مرگآور آن بین ۰٫۱۵ و ۰٫۵ گرم (برابر ۰٫۰۰۵۳ و ۰٫۰۱۸ اونس) است و بیشترین دلیل مرگ در خودکشی در شمال هند را مسمومیت بر اثر آلومینیوم فسفید (قرص برنج) گزارش کرده اند. طبق دسته بندی انواع مرگ به دو دسته کلی “سوماتیک” و “سلولی” مرگ با قرص برنج از نوع مرگ سلولی است؛ و این بدان معنی است که در این مرگ هر یک از بافت ها و سلول ها که عناصر تشکیل دهنده جسم می باشند میمیرند. در این حالت تمام نسوج و سلول های بدن مردهاند و دارای عملکرد، فعالیت متابولیکی و تنفس هوازی نمیباشند. بر خلاف مرگ سوماتیک که در آن توقف کامل و بدون بازگشت اعمال اعضای حیاتی بدن شامل مغز، قلب و…. رخ میدهد که حیات در جسم متوقف میشود، ولی در عناصر تشکیل دهنده جسم مثل بافت و سلول ها ادامه دارد. مرگ مغزی از نوع مرگ سوماتیک است.
پادزهر قرص برنج چیست؟
قرص برنج پادزهر ندارد و مسمومیت قرص برنج منجر به مرگ می شود.قرص برنج ظرف سه تا چهار ساعت سیستم تنفسی و مغز را دچار مشکل میکند و فرد در اثر مرگی دردناک و زجرآور خواهد مرد. معمولاً پس از چند دقیقه که از ورود قرص برنج به معده گذشت ویژگی های سمی شروع به کار میکنند. پیامد کشنده اصلی آن معمولاً از کار ایستادن سیستم گردش خون است که بر میوکارد اثر مستقیم میگذارد و به غده فوق کلیه آسیب میرساند. علائم آن با میزان دوز مصرفی و زمان متفاوت است. ویژگی بارز کلینیکی دیده شده، مقاومت در برابر درمان با دوپامین است. نشانه های دیگر عبارتند از سرگیجه، خستگی، فشار قفسه سینه، سردرد، حال به هم خوردگی، تهوع، بیحسی، اسهال، آتاکسی، لرز، خواب رفتگی، ضعف ماهیچهها، دید دوگانه و یرقان است. اگر نفس کشیدن بیمار به سختی امکانپذیر بود ممکن است او به ترتیب دچار ARDS، نارسایی قلب، آریتمی قلب و تشنج شده و سپس به کما برود. نشانه های بعدی که نمایان میشود در اثر تاثیر سم بر کبد و کلیه است. تشخیص مسمومیت با قرص برنج معمولاً با گمان پزشکی یا گزارش خود شخص یا شاهدان صورت میپذیرد. در جاهایی که از سم قرص برنج استفاده میشود و سابقه خورده شدن آن وجود دارد باید با این مسمومیت همانند مسمومیت با قرص برنج ساخته شده از گیاهان رفتار نشود. در موارد مسمومیت، تست نقره نیترات با بخار رقیق شده معده میتواند مثبت باشد.بر اساس آمارهای گزارش شده از پزشکی قانونی تهران در سال ۱۳۹۲، ۶۶۱ نفر بر اثر مسمومیت با قرص برنج جان خود را از دست دادهاند. میزان تلفات بر اثر قرص برنج از ۴۰ تا ۸۰ درصد متفاوت است.