پرچم ایران در زمان قاجار

پرچم ایران در زمان قاجار چه شکلی بود؟
براساس برخی روایات تاریخی، پرچم ایران تا زمان قاجارها، مانند پرچم اعراب، سه گوشه بوده است و پس از آن به چهارگوش تغییر کرده است. در دوران آقا محمد خان قاجار که سر سلسله قاجاریان بود، چند تغییر اساسی در شکل و رنگ پرچم ایران داده شد. یکی این که شکل پرچم ایران برای اولین بار از سه گوشه به چهار گوشه تغییر یافت و دوم این که آغا محمد خان قاجار به دلیل دشمنی که با نادر شاه داشت، سه رنگ سبز و سفید و سرخ پرچم نادری را برداشت و تنها رنگ سرخ را روی پرچم گذاشت. اما دایره سفید رنگ بزرگ در میان پرچم ایران باقی ماند که در آن تصویر شیر و خورشید به رسم معمول وجود داشت. ولی در دست شیر برای نخستین بار شمشیری قرار داده شد.
پس از آن دوران در عهد فتحعلی شاه قاجار ایران دارای پرچمی دوگانه شد :
یکی پرچم یکسره سرخی با شیری نشسته و خورشیدی بر پشت آن که پرتوهای آن سراسر آن را پوشانده است و دیگری پرچم سفید رنگی برای مقاصد دیپلماتیک و سیاسی! البته پرچم سرخ هم خود دو حالت داشت. یعنی در زمان جنگ شمشیری در دستان شیر پرچم قرار داده می شد.
در واقع در زمان فتحعلی شاه بود که استفاده از پرچم سفید رنگ برای مقاصد دیپلماتیک و سیاسی مرسوم شد. در تصویری که یک نقاش روس از ورود سفیر ایران «ابوالحسن‌ خان شیرازی» به دربار تزار روس کشیده است، پرچمی سفید رنگ منقوش به شیر و خورشید و شمشیر، پیشاپیش سفیر در حرکت است.
سال‌ ها بعد امیرکبیر از این ویژگی پرچم‌ های سه‌ گانه دوره فتحعلی شاه استفاده کرد و طرح پرچم امروزی را ریخت. برای نخستین بار در زمان محمد شاه قاجار (جانشین فتحعلی شاه) تاجی بر بالای خورشید قرار داده شد. در این دوره هم دو درفش یا پرچم به کار می‌رفته‌ است که بر روی یکی شمشیر دو سر حضرت علی (ع) و بر دیگری شیر و خورشید قرار داشت که پرچم اول درفش شاهی و دومی درفش ملی و نظامی بود.