چرا از پیامبر اکرم ابتدا با لقب عبد و سپس با لقب رسول یاد میشود؟
حضرت محمد صلی الله علیه و آله پس از مبعوث شدن و رسالت یکتاپرست بودند آنگونه که حضرت علی (ع) فرموده اند : «از روزی که پیامبر از شیر گرفته شد خدا او را با بزرگترین فرشته قرین و همراه ساخت تا به وسیله آن فرشته بزرگوارییها را بپیماید و به نیکوترین اخلاق، آراسته گردد.» بنابراین پیامبر اکرم قبل از بعثت، مراحلی از نبوت را دارا بوده است و به نوعی با پروردگار و دنیای غیب ارتباطاتی داشته است چنانچه حضرت یحیی و حضرت عیسی (ع) در دوران کودکی به مقام نبوت رسیده و با جهان غیب ارتباط داشته اند. پیامبر اکرم قبل از رسالت معمولا غار حرا در مکه را برای عبادت و مناجات با خدا انتخاب می نمودند و از همان زمان عبد الله یعنی بنده ی خداوند یکتا و یگانه بودند و فقط او را می پرستیدند. یعنی زمانیکه هنوز پیامبر به رسالت برگزیده نشده بودند و به مقام پیامبری نائل نشده بودند مقام بندگی خدا (عبد) را داشتند.
مرحوم علامه طباطبایی هم با اشاره به عبد بودن پیامبر در کتاب سنن النبی در حالات و اخلاق پیامبر نقل میکند که برخورد ایشان با مردم “عبد گونه” بوده است.تعبیر عبد، در سورههای متعددی از قرآن کریم، درباره پیامبر اعظم آمده است. از جمله: سوره انفال آیه ۴۱، سوره اسراء آیه ۱، سوره کهف آیه ۱، سوره فرقان آیه ۱ و…
وَأَنَّهُ لَمَّا قَامَ عَبْدُ اللَّهِ یَدْعُوهُ کَادُوا یَکُونُونَ عَلَیْهِ لِبَدًا (آیه ۱۹ سوره جن)
و اینکه هنگامی که بنده خدا، محمّد (صلی الله علیه و آله و سلّم) به عبادت برمیخاست و او را میخواند، گروهی پیرامون او بشدّت ازدحام میکردند!»
سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَىٰ بِعَبْدِهِ لَیْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِی بَارَکْنَا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیَاتِنَا ۚ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ (آیه ۱ سوره اسراء)
پاک و منزّه است خدایی که بندهاش را در یک شب، از مسجد الحرام به مسجد الاقصی که گرداگردش را پر برکت ساختهایم برد، تا برخی از آیات خود را به او نشان دهیم؛ چرا که او شنوا و بیناست.»
قرآن در ستایش انبیا، بعد از کلمه «عبد» و یا قبل از آن، نام خاص انبیا را میبرد؛ مانند: «عَبْدَنا أَیُّوب» و «عَبْدَنا داوُد» ولی درباره پیامبر خاتم (ص)، این کلمه همواره به صورت مطلق و بدون ذکر نام، یا قرینه دیگری، به کار رفته است. در قرآن کریم، در هیچ موردی کلمه «عبد» بدون اسم یا قید ذکر نشده است، جز در مورد پیامبر خاتم (ص). این شیوه بیان، نشانگر عبد مطلق بودن پیامبر (ص) است. عبد و بنده الهی بودن، از ارزشهای والای انسانی است؛ بلکه والاترین ارزش انسانی است. عبودیت، مقدمه پرواز و عروج است و بدون خروج از صفات رذیله و کسب صفات فضیلت، امکان ندارد. لذا کمال عبودیت، که به مفهوم کمال رهایی از غیر خداست، از مختصات پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) است.
- عبدالله : بنده ی خدا، (در تصوف) به معنی انسان کامل است.
پس پیامبر اکرم ابتدا با لقب عبد یاد می شود چرا که از همان ابتدا به مقام رسالت مبعوث نشده بود تا رسول یاد شود. تا اینکه در بیست و هفتم رجب که با روز نوروز مطابق بود با دریافت ایات آغازین سوره علق به رسالت مبعوث شدند و نزول آیات قرآن که معجزه جاوید آن حضرت است آغاز گردید. به هنگام بعثت چهل سال از سن آن حضرت می گذشت. از آن زمان به بعد پیامبر اکرم با لقب رسول یاد میشود. رسول الله به معنای کسی که رسالتی از جانب خداوند بر عهده اوست و کسی که باید مسئولتی خدایی را انجام بدهد.
بنابراین علت این موضوع که پیامبر اکرم ابتدا با لقب عبد و سپس با لقب رسول یاد میشود این است که ایشان از ابتدا رفتاری عبد گونه داشته و یکتا پرست بوده اند و در سن ۴۰ سالگی به مقام رسالت برگزیده شده و رسول الله شدند.