سبزی چوچاق چیست؟
سبزی چوچاق که در زبان گیلکی چوچاغ (چوچاق یا انارچوقاق) و در زبان مازندرانی زِلِنگ یا زولنگ نام دارد، نوعی سبزی خوراکی از راسته کرفس سانان است که در شمال ایران می روید و نام فارسی آن “شش شاخ” است. در شهسوار سبزی چوچاق ششاک و در رامسر شوشاخ (در واقع شش شاخ) نام دارد.چوچاق یا زولنگ از جمله گیاهان دارویی با پتاسیل های ناشناخته است که رو به فراموشی است این گیاه دارای مصارف متعددی همچون سبزی کاری، گل کاری و دارویی است. در داروسازی سنتی ایران به بسیاری از خارهای دارویی که تعداد آن ها از ده گونه بیشتر است، قرصعنه گویند، ولی در اصل منظور همان زولنگ می باشد. گیاه زولنگ خاردار و از تیره چتریان است، زولنگ گیاهی است چندساله که اغلب به رنگ آبی آسمانی، با پراکندگی در شمال ایران در مناطق جلگه ای از رامسر تا گلوگاه و ارتفاعات میانی البرز و در شیب های شمالی کوه می روید. از جمله مصارف دارویی سبزی چوچاق استفاده از این گیاه در طب سنتی اروپا به عنوان مدر، محرک، و اشتها آور با توجه به طعم آن به عنوان اسانس است. سبزی چوچاق دارای مزاج گرم است.
خواص سبزی چوچاق (خاصیت زولنگ)
- پادزهر سموم
- لطیف و تحلیل برنده
- سبزی چوچاق مدر است.
- ریشه گیاه چوچاق محرک قوای جنسی می باشد.
- خاصیت دارویی اصلی سبزی چوچاق در ریشه آن نهفته می باشد.
- ریشه چوچاغ ضد اسپاسم، معطر، معرق، ادرار آور، خلط آور، گلوکوفاژ و محرک است.
- برای بهترین استفاده دارویی از ریشه چوچاغ، باید این گیاه را در پاییز برداشت کرد.
- خواص درمانی اصلی ریشه چوچاغ برای درمان سیاه سرفه، عفونت های ادراری، بیماری های کبد و کلیه ها، تحلیل ورم ها و ناراحتی های پوستی است.
- سبزی چوچاق مسکن درد است.
- جوشانده ریشه چوچاق همراه با شکر بادشکن است.
- جهت از بین بردن نفخ و درد پهلو مفید است. (جوشانده چوچاق مسکن درد پهلو است.)
- سبزی چوچاق اشتها آور است.
- تجزیه عصاره ساقه و ریشه نشان می دهد خاصیت ضد قارچ قابل توجه و فعالیت ضد باکتری متوسط دارد.
- سبزی چوچاق دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است.
- چوچاق سنگ کلیه و مثانه را از بین می برد.
- مربای ریشه ی چوچاق تازه خوشبو کننده دهان است.
- گیاه چوچاق آرامش بخش اعصاب، تسکین دهنده بیماری های رماتیسمی و رفع التهابات می باشد.
- پماد ریشه ی چوچاق با آرد جو و برگ کاسنی نرم کننده ورم های سخت می باشد.
- عصاره ریشه ی چوچاق برای عقب افتادگی عادت ماهیانه مفید است.
- از خاکستر گیاه چوچاق برای درمان بواسیر استفاده می شود.
- محققان به تازگی دریافتند که از گیاه زولنگ می توان برای کاهش آهن خون در بیماران تالاسمی هم استفاده کرد.
- به دلیل داشتن اسید فولیک خون ساز است : عمده ترکیبات موجود در زولنگ شامل اسانس های مختلفی مانند لیمونن ، آلفا پی نن و اسید فولیک است.
- ریشه سبزی چوچاق دارای تانن ، قند ساکارز و اسانس زولنگ با بویی مطبوع حدود ۸۸ درصد است.
موارد مصرف سبزی چوچاق
یکی از راهکارهای استفاده از چوچاق استفاده از آن در غذا هایی چون سبزی پلو با ماهی ، کوکو سبزی، زیتون پرورده و … می باشد . چوچاق را می توانید خشک کرده و به عنوان چاشنی در غذا استفاده کنید. همچنین گیاه چوچاق را می توان به صورت خشک و تر و یا به صورت دمنوش استفاده کرد.در مازندران و گیلان از برگهای جوان چوچاغ برای آشپزی و معطرکردن بسیاری از غذاهای محلی استفاده می شود مانند استفاده از سبزی چوچاق در ترشیجات مانند “هفت بیجار” یا “ماست دوغ” یا “ترشی زیتون” است. همچنین از ریشه سبزی چوچاق به عنوان یک شیرینی قندی استفاده می شود. از انواع آب پز شده و یا برشته شده ریشه به عنوان نوعی سبزیجات مصرف می گردد و به علت هضم آسان آن بسیار مناسب می باشد. از شاخه های جوان این گیاه میتوان به عنوان جایگزینی مناسب برای مارچوبه دانست.
- دمنوش سبزی چوچاق : آب جوش را روی گیاه ریخته و آن را دم کنید و پس از گذشت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه صاف کرده و میل کنید.
- جوشانده سبزی چوچاق : چوچاق را به همراه آب روی حرارت قرار دهید تا مدتی بجوشد و سپس آن را صاف کرده و میل کنید.