کتاب الحاوی نوشته کیست؟
کتاب الحاوی دانشنامه ی پزشکی قدیمی است که مانند کتاب “قانون در طب” که به اختصار قانون نامیده می شود؛ از اعتبار ویژه ای در دنیای علم پزشکی برخوردار است؛ نوشته دانشمند ایرانی محمد زکریای رازی است که مهم ترین و پرحجم ترین تألیف رازی به شمار می‌آید. ابوبکر محمد بن زکریا بن یحیی رازی متولد ۲۴۳ هجری، در شهر ری به دنیا آمد و زکریا دانشمند پیش از ابن سینا بود و ابن سینا (زاده ۳۵۹ هجری شمسی در بخارا) چند سال پس از فوت رازی به دنیا آمد. ری از شهرهای کهن ایران است که نام آن در اوستا نیز آمده است. این شهر در آن روزگار مرکز علم و ادب ایران بود و بزرگان و دانشمندان زیادی از آن شهر برخاستند. الحاوی، یک دوره کامل دانش پزشکی تا دوران رازی است و به نام های “جامع الکبیر” و “المعادی” و “الجامع الحاضر لصناعه الطب” نیز خوانده می‌شود. بیست جلد آن با چاپ حیدرآباد هندوستان، در کتابخانه آستان قدس رضوی وجود دارد. کتاب الحاوی ۱۵ سال وقت رازی را گرفت و خود او می‌گوید که سوی چشمش را نیز با خود برد.
ترجمه لاتین کتاب الحاوی رازی به همراه کتاب قانون ابن سینا؛ مهم ترین کتاب پزشکی اروپا تا نزدیک سده بیستم بود. کتاب الحاوی یک دوره کامل دانش پزشکی تا روزگار رازی است که در آن رازی گفته ها و دیدگاه های دیگر پزشکان را نگاشته و همراه با شرح بیماری ها دربارهٔ آنها اظهار نظر کرده است.
- کتاب الحاوی یک دانشنامه پزشکی است که در آن از کلیه شاخه های طب و اصول درمان و بهداشت و بیماری شناسی و داروشناسی بحث شده است.
- کتاب الحاوی شامل تجارب شخصی وبالینی رازی در مدت طبابت او در بغداد و ری است.
- کتاب الحاوی ۱۵ سال وقت رازی را گرفت.
- در کتاب الحاوی جستارهای گوناگون جراحی آمده است؛ از جمله: بیماری های پستان، شکستگی‌ها و پیچ‌خوردگی های پا، بیماری‌های کلیه و مجاری ادرار، بواسیر و واریس و سرطان و دمل ها و آماس های بدن، کجی استخوان ها، زخم هایکس تناسلی و مقعد و گزیدگی. این مباحث به ترتیب در جزء هفتم، دهم، یازدهم، دوازدهم، سیزدهم و نوزدهم کتاب ذکر شده است.
رازی خود گفته است که نگارش الحاوی سوی چشم او را نیز با خود برده است اما با این همه، کتاب الحاوی در زمان حیات رازی تدوین نهایی نشد، بلکه این اثر پس از وفات محمد بن زکریا رازی و به امر ابوالفضل بن عمید، استاد صاحب بن عباد، وزیر رکن الدوله دیلمی از اوراق مشوش و پراکنده ای که از رازی باقی مانده بود، به اهتمام شاگردانش جمع آوری شد و پس از جمع این اوراق پراکنده، کتاب الحاوی را تهیه کردند.
اروپائیان به کتاب الحاوی بیشتر از مورخین شرق اهمیت داده اند چرا که محتویات کتاب مجموعه مشاهدات و اتفاقاتی است که رازی به چشم خود دیده و این بزرگ ترین و مهم ترین وجهی است که «حاوی» را بر سایر کتب طبی اسلامی مزیت و برتری می‌دهد و رازی در این کتاب جمیع عقاید اطباء یونان و ایران و عرب و روم را تا زمان خود با عملیات و نظریات خویش جمع آوری کرده و منبعی عالی برای پی بردن به مقام وی می‌باشد و به این دلیل در تاریخ طب، رتبه ارجمندی را داراست.
در موج باز بخوانیم:
- کلیله و دمنه اثر کیست؟
- کتاب عقل سرخ اثر کیست؟
- کتاب بهشت گمشده اثر کیست؟
- کتاب بی بال پریدن اثر کیست؟
- داستان رومئو و ژولیت چیست؟
- ترک آرزو کردم رنج هستى آسان شد
- زندگی صحنه یکتای هنرمندی ماست از کیست؟
- کتاب مسائل من حساب المثلثات الکروی از کیست؟
