دین ایزدی چیست؟
دین ایزدی نام یکی از مذاهب است که بر اساس اعتقاد بر “یزدان پاک” یا “ایزد منان” به معنای خدای بخشنده و مهربان استوار است. در واقع آیین ایشان، ایزیدی، با ایمان بر تنها یزدان پاک است. “آیین ایزدی” ترکیبی از اسلام غیرمعمولی، مسیحیت شرقی، زرتشتی، یهودیت و احتمالاً مهرپرستی است. همچنین دین ایزدی (یزیدی) ارتباطی با دین زرتشت ندارد و تنها مشخصه های اندکی از دین زرتشت اقتباس کرده است.
ایزدیان، ایزدی ها، یزیدیان یا یزدانی ها اقلیت مذهبی از کردها هستند که در شمال عراق، سوریه، جنوب شرقی ترکیه و قفقاز زندگی میکنند و شمار مهاجران ایزدی در چند دهه اخیر در اروپا رو به افزایش بوده است. ایزدیان به زبان کردی صحبت میکنند و طاووس، نماد طایفه ایزیدیه و آغاجاری است.
کردهای ایزدی در کردستان عراق، کردستان ترکیه، کردستان سوریه و قسمت کردنشین ارمنستان و اطراف تفلیس زندگی میکنند. البته شماری نیز به آلمان و برخی کشورهای دیگر مهاجرت کردهاند.
دین ایزدی پیش از ورود اسلام در مناطق یاد شده، وجود داشتهاست و تحت تأثیر ادیان زرتشتی و مانوی قرار گرفتهاست و عقاید مهرپرستانه و زرتشتی بر آن تأثیر داشتهاند. تأثیراتی از دین یهود و فرقهٔ «نسطوری» و عقاید صوفیه (پس از اسلام) نیز در منابع برشمرده شدهاند. در منابع مربوط به فرقههای اسلامی آن را فرقهای از جمله غلاه شیعه دانستهاند.
ایزدی ها تاریخ مذهب خود را به چهار هزار سال پیش میرسانند اما به گفته پژوهشگران، کیش ایزدی در قرن چهاردهم میلادی در جنوب جلگه بین النهرین پدید آمده است.
عقاید ایزدی ها تلفیقی از مذاهب گوناگون است که در این منطقه رواج داشتهاند. برای نمونه، آنها مانند زرتشتیان، مانند کلیمیان به قربانی و نذورات، مانند مسیحیان به غسل تعمید و مراسم عشای ربانی را اجرا میکنند و عروس در لباس سرخ از کلیساهای مسیحی بازدید میکند و مانند مسلمانان به سنت ختنه پایبندند. اعتقاد به تناسخ و سیر تکاملی روح از طریق زایشهای پی در پی و دمیده شدن در کالبدهای پیاپی، ایزدیان را با مسالک شرقی پیوند میدهد. از سوی دیگر، ایزدیان همچون مسلمانان روزانه پنج بار به شیوه خود نماز میگزارند، اما قبله شان در چهار بار از این نمازهای پنج گانه، خورشید است و در نیمروز، مقبره شیخ عدی بن مسافر، صوفی عرب قرن ششم هجری است که به باور تاریخ نگاران، بنیانگذار کیش ایزدی است.
ایزدیها دارای دو کتاب مقدساند: یکم کتاب جلوه که در آن اصول اعتقادی آنها تشریح شدهاست و دوم کتاب دیگری است به نام مصحف رش (کتاب سیاه) که مجموعه ادعیه و سرودهای آنها در ستایش بزرگانشان است.
باور بر این است که نام کیش ایزدی ریشه در واژه فارسی ایزد دارد. عناصری همچون ستایش خورشید و آتش در این آیین نشانههایی از باورهای باستانی ایرانیان، مهرپرستی و دین زرتشت دارد.زیارتگاههای (معابد) آنها اغلب با تصویر خورشید آراسته شدهاست و گورهای آنها به سمت شرق، در جهت طلوع آفتاب هستند.
ایزدیان هم مثل بسیاری از پیروان ادیان باستانی اعتقاد دارند که “جهان و هرچه در او هست” از چهار عنصر اصلی یعنی “آب، باد، خاک و آتش” ترکیب یافته است.
در موج باز بخوانیم :