بهترین ذکر برای استغفار چیست؟ (ذکر استغفار چیست؟)

در مورد ذکر استغفار که از بهترین ذکرهای توصیه شده است، آیت‌ الله بهجت فرموده است: “زیاد از روی اعتقاد کامل بگویید: «أستغفر الله»”. هیچ چیز شما را منصرف نکند غیر از ضروریات و واجبات تا کلیه ابتلائات رفع شود، بلکه بعد از رفع آنها هم بگویید، برای اینکه امثال آن‌ها پیش نیاید. بخشش گناه و از میان بردن اثرات سوء آن از ناحیه پرودگار عالم همواره برای مؤمنان موجب ایجاد گشایش‌های معنوی و مادی بوده است. اکثر گرفتاری‌هایی که انسان به آن مبتلا می‌شود، به واسطه گناه است، زیرا به کار نگرفتن نعمت‌هاى خداوند در مسیرى که او مى‌پسندد و صرف کردن آن‌ها در معصیت خداوند نشانه کفران نعمت‌ها است.خداوند راه توبه و استغفار را برای همه باز گذاشته است و می‌فرماید:

وَ تُوبُوا اِلَى اللهِ جَمیعاً اَیُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ

اى مؤمنان! همگى با هم به سوى خدا توبه کنید و باز گردید شاید رستگار شوید. همچنین راه بازگشت به سوى خویش را به بندگانش آموخته است و ابتدا دستور عذرخواهى و استغفار، سپس فرمان به توبه مى‌دهد:

وَاسْتَغْفِرُوا اللهَ رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا اِلَیْهِ

از الله، پروردگارتان طلب آمرزش کنید، پس از آن توبه کرده و به سوى او باز گردید. با این وجود در آیاتی دیگر به اثرات استغفار در دنیا اشاره شده است مانند:

اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ إِنَّهُ کانَ غَفّاراً/یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً/وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوال وَ بَنینَ وَ یَجْعَلْ لَکُمْ جَنّات وَ یَجْعَلْ لَکُمْ أَنْهاراً

از پروردگار خویش آمرزش طلبید که او بسیار آمرزنده است (اگر چنین کنید) او (باران) آسمان را پى‌درپى بر شما فرو مى‌فرستد و شما را با اموال و فرزندان بسیار کمک مى‌کند و باغ‌هاى سرسبز و نهرهاى جارى در اختیارتان قرار مى‌دهد. بنابراین دستور به استفغار از خود قرآن گرفته شده و در روایات نیز تأکید شده است. استغفار باعث می شود که برکات زیادی در زندگی هایمان حاصل شود.

اثرات ذکر استغفار در روایات

ذکر استغفار در کلمات نورانى اهل بیت(ع) با تعابیر گوناگون آمده است و روایات در این زمینه متعدد و موثق هستند.

رسول خدا(ص):

مَنْ أَکْثَرَ الإِسْتِغْفارَ جَعَلَ اللهُ لَهُ مِنْ کُلِّ هَمّ فَرَجاً وَ مِنْ کُلِّ ضیق مَخْرَجاً وَ یَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لایَحْتَسِبُ

کسى که زیاد استغفار گوید و از خدا عذرخواهى کند، خداوند از هر غصه‌اى برایش گشایشى قرار دهد و از هر تنگنایى راه فرارى پیش پایش گذارد و او را از جایى که گمان ندارد روزى مى‌دهد.

أَکْثَرُوا مِنَ الإِسْتِغْفارِ، فى بُیوتِکُمْ وَ فى مَجالِسِکُمْ وَ عَلى مَوائِدِکُمْ وَ فى أَسْواقِکُمْ وَ فى طُرُقِکُمْ وَ أَیْنَما کُنْتُمْ فَاِنَّکُمْ لاتَدْرُونَ مَتى تَنْزِلُ الْمَغْفِرَهُ

زیاد استغفار کنید، در خانه‌ها و مجالستان، سر سفره‌ها و در بازارهایتان، و در مسیر رفت‌و‌آمدهایتان و هر جا که بودید(استغفار کنید)، چرا که شما نمى‌دانید آمرزش خداوند چه زمانى نازل مى‌شود.

امیرالمؤمنین(ع):

تَعَطَّروا بِالإِسْتِغْفارِ، فَلا تَفْضَحَنَّکُم رَوائِحُ الذُّنُوبِ

با استغفار و آمرزش‌خواهى از خداوند خود را معطّر کنید تا بوى بد گناهان شما را رسوا نکند.

امام باقر(ع): از پدرانش نقل مى‌کنند که پیامبر(ص) فرمود: خوشا به حال آنکه روز قیامت در نامه عملش زیر هر گناهى استغفر الله باشد.

شرایط تحقق استغفار حقیقی

البته واضح است که صرف لقلقه زبان موجب گشایش درهای بخشش خداوند نمی‌شود و عزم بر ترک گناه و نداشتن اصرار بر تکرار گناه از عوامل مهم در تأثیرگزاری ذکر استغفار است. در نهج البلاغه آمده است: کسى در حضور على(ع) مى‏‌گفت: استغفرالله، حضرت فرمود: مادرت بر تو بگرید، آیا مى‏دانى «استغفار» چیست؟ استغفار درجه «علیین» و نامى است که بر شش معنا اطلاق مى‏‌شود:

پشیمانى از گذشته
عزم بر ترک و بازگشت از آن براى همیشه
اداى حقوق دیگران، تا خدا را پاک ملاقات کنى و بر (ذمه) تو بدهکارى نباشد. (حق الناس، خمس، زکات و…)
هر فریضه که ضایع کرده‌‏اى، ادا کنى (مثل نماز، روزه و نذر واجب و…)
گوشتى که از حرام بر بدن تو رویده، با حزن و اندوه آب کنى تا پوستت به استخوان بچسبد و گوشت تازه میان آن‌ها بروید. ممکن است کسى از راه درآمد، حرام به عیش و نوش و تن‏پرورى بپردازد و یا بر اثر هر لذت حرامى، چاق و فربه شود، در این صورت حزن و اندوه گناهان گذشته باید به گونه‌‏اى بر وجود او آتش زند که خواب و قرار را از وى بستاند، البته این حال براى هر توبه کننده‏اى حاصل نمى‏‌شود و این در واقع مرتبه‌‏اى از مراتب کمال توبه و استغفار است.
سختى طاعت را بر بدنت بچشانى، چنان که شیرینى گناه را به آن چشاندى، طاعت حق و طوق بندگى مولا، سختى‏‌ها و محدویت‌‏هایى دارد، زیرا یک سلسله اوامر و نواهى هست که بر نفس اماره ناخوشایند است، در مقابل انجام گناه بر وفق مراد نفس اماره همسو با راحتى جسم است، پس همان گونه که نفس بر وفق مراد خود و بدن بر حسب طبعش، در راحتى و آسایش به سر مى‏‌برد و لذت گناه را مى‏‌چشید، باید سختى طاعت و مشقت پذیرش قید و بندهاى الهى و دینى را نیز بچشد.
وقتى تمام این شرایط تحقق یافت آنگاه بگو: استغفرالله.

بهترین زمان برای استغفار (راه‌حلی برای گشایش در زندگی+پاسخ آیت‌الله بهجت)

توصیه شده است که بهترین وقت استغفار، سحرگاهان به ‌ویژه سحر شب جمعه است تا جایی که استغفار کنندگان در سحرگاهان مورد مدح خداوند عالمیان قرار می‌گیرند. همچنین طبق روایات ذکر استغفار از جمله تعقیبات نماز صبح و نماز عصر است که مرحوم حاج شیخ عباس قمی در کتاب مفاتیح الجنان به آن اشاره کرده است. آیت‌الله محمدتقی بهجت آن عارف بالله در پاسخ به سؤال فردی که در امور مختلف از جمله اشتغال و ازدواج دچار گرفتاری شده بود، این چنین بیان کردند: زیاد از روی اعتقاد کامل بگویید: «أستغفر الله»، هیچ چیز شما را منصرف نکند غیر از ضروریات و واجبات تا کلیه ابتلائات رفع شود، بلکه بعد از رفع آن‌ها هم بگویید، برای اینکه امثال آن‌ها پیش نیاید و اگر دیدید رفع نشد، بدانید یا ادامه نداده‌اید، یا آنکه با اعتقاد کامل نگفته‌اید. در دعای روز چهارم ماه مبارک رمضان می‌خوانیم:

اللَّهُمَّ قَوِّنِی فِیهِ عَلَى إِقَامَهِ أَمْرِکَ وَ أَذِقْنِی‏ فِیهِ‏ حَلَاوَهَ ذِکْرِکَ‏ وَ أَوْزِعْنِی فِیهِ لِأَدَاءِ شُکْرِکَ بِکَرَمِکَ وَ احْفَظْنِی فِیهِ بِحِفْظِکَ وَ سِتْرِکَ یَا أَبْصَرَ النَّاظِرِینَ

در شرح فراز دوم این دعا یعنی «أَذِقْنِی‏ فِیهِ‏ حَلَاوَهَ ذِکْرِکَ» از خدا می‌خواهیم شیرینی ذکر خویش را به ما بچشاند. حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی جاودان درباره ذکر و مراتب آن می‌گوید: ذکر خدا انواع و درجات مختلف دارد. اولین مرتبه ذکر زبانی است که آدمی مثلاً تسبیحات حضرت زهرا(س) را بعد از نماز می‌گوید. از این بالاتر ذکر عملی است و آن اینست که انسان مؤمن در برخورد با گناه توقف می‌کند، و چون خدای متعال راضی نیست دست به گناه دراز نمی‌کند. مرحله سوم ذکر قلبی است که برترین درجات ذکر است و فرشتگان به خاطر عظمت آن توانایی ثبت آن را ندارند، و این مرتبه در اثر زحمت زیاد در ترک گناه و تهذیب نفس به دست می‌آید. ذکر دائم، ذکر همیشگی خدای متعال به زبان و دل است و آنچه به زبان می‌آید برای اینست که به دل همراهی بشود و طبق روایات این مهمترین ذکر خداست، و مقصد و مقصود همه زحمات همین است. البته این ذکر اگر در دل جای بگیرد احساس لذت و آرامش را به دنبال دارد. مهم دوام ذکر قلبی است و لذت و آرامش فرع بر آن است. هرچه در این راه زحمت و رنج کشیده شود ارزش دارد. مراقبه بهترین مقدمه برای رسیدن به دوام ذکر است. بهترین ذکر زبانی هم برای شما و بنده و امثال ما ذکر استغفار است. که البته عبارت‌های آن مختلف است. از جمله «أستغفرالله و أسئله التوبه» یا آنچه همه بلد هستند «أستغفرالله و أتوب الیه». این اذکار را زیاد بگویید. صبح و ظهر و عصر و شب و نیمه شب و سعی کنید با توجه باشید. از حضرت موسی بن جعفر(ع) نقل شده که فرمود: من هر روز ۵ هزار بار استغفار می‌کنم. حال شما هزار بار این کار را انجام بدهید.

۱۰۰ مرتبه ذکر استغفار

بندگان گناهکار خداوند باید برای آمرزش گناهان خویش به درگاه او روی آورند و بدانند که خداوند، گناهان آنان را هر چند زیاد و عظیم باشد خواهد بخشید؛ زیرا خود در آیات فراوان این وعده را به مومنان داده است. چند وقتی است که بین جوانان ذکر گفتن زیاد شده است … خیلی از افراد که به ظاهر شاید خیلی به آن ها نمی آید که اهل ذکر باشند تسبیح در دست دارند و ذکر می گویند… یک بار با یکی از آن ها باب صحبت را باز کردم و پرسیدم که اگر فضولی نیست میشه بگید چی دارید میگید؟ گفت:چند وقتی است که به مشکل مادی خورده ایم و از یکی شنیده ام ذکر “یا رزاق” خیلی برای مادیات خوب است… گفتم خوب چرا ذکر “استغفار” را نمی گویید؟ او گفت:اون ذکر که برای توبه و آمرزش خواستن و بخشیده شدن گناه است، من میگم یه ذکری می خوام برای زیاد شدن روزی …

خلاصه چند روزی این تحقیق میدانی ام را ادامه دادم و هر روز از یکی از این خانم های عزیز همین سؤال را می پرسیدم و آن ها ذکرهایی چون یا رزاق، یا ودود و… برای افزایش روزی، جلب محبت، افزایش برکت، فرزند دار شدن و … می گفتند و وقتی ذکر استغفار را به آن ها پیشنهاد می دادم آن ها در اکثر یا شاید همه ی موارد این ذکر را برای آمرزش و توبه می دانستند و کسی اثر دیگری از این ذکر نمی دانست…

آثار و فوائد این ذکر استغفار

افزایش ثروت، قدرت و برخورداری از برکت الهی

وَیَا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَیْکُمْ مِدْرَارًا وَیَزِدْکُمْ قُوَّهً إِلَی قُوَّتِکُمْ وَلا تَتَوَلَّوْا مُجْرِمِینَ(هود، آیه ۵۲)

اجابت دعا

وَإِلَی ثَمُودَ أَخَاهُمْ صَالِحًا قَالَ یَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَکُمْ مِنْ إِلَهٍ غَیْرُهُ هُوَ أَنْشَأَکُمْ مِنَ الأرْضِ وَاسْتَعْمَرَکُمْ فِیهَا فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ إِنَّ رَبِّی قَرِیبٌ مُجِیبٌ (هود، آیه ۶۱)

مودت و دوستی

وَاسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ إِنَّ رَبِّی رَحِیمٌ وَدُودٌ (هود، ۹۰)

بهره دنیایی و مادی با استغفار

«اِستَغفروا ربَّکم اِنَّه کانَ غَفّاراً یرسِلِ السَّماءَ علیکُم مِدراراً ویمدِدکُم بِاَموال وبنین وَیجعَل لَکُم جَنّاتٍ ویجعَل لکم اَنهاراً؛ از پروردگار خود آمرزش بخواهید که او بسیار آمرزنده است؛ تا باران های مفید و پر برکت را از آسمان بر شما پیوسته دارد و شما را با مال بسیار و فرزندان متعدّد یاری رساند و باغ های خرّم و نهرهای جاری به شما عطا فرماید. (نوح، ۱۰- ۱۲)

در بیان امام صادق (علیه السلام) با استناد به آیات ۱۰- ۱۲ نوح می فرمایند:«هنگامی که رسیدنِ روزی ات را همراهِ سختی و کندی دیدی، زیاد استغفار کن، چرا که خداوند عزّوجلّ در کتابش می فرماید:از پروردگارتان، طلبِ مغفرت نمایید که او بسیار آمرزنده است تا از آسمان پیوسته بر شما بباراند و با اموال و فرزندان فراوان یاری تان رساند (یعنی در دنیا) و باغ های خرّم و نهرهای جاری عطایتان فرماید (یعنی در آخرت)» (بحار الانوار، ج۷۸، ص۲۰۱، روایت۲۹)

وقتی در همین یک آیه از قرآن کریم نگاه می کنیم می بنیم که برای اثر استغفار سه بهره ارزشمند در دنیا معرفی شده است:«بارشِ پیوسته باران های مفید (برکت)»، «وسعت و مال فراوان» و «نعمتِ برخورداری از فرزندان». روایت شده که شخصی خدمتِ امام رضا(علیه السلام) آمد و از «خشکسالی» شکایت کرد. حضرت در بیان راهِ چاره فرمودند:«استغفار کن». شخص دیگری به پیشگاه حضرت آمد و از «فقر و ناداری» شکایت کرد. حضرتش فرمودند:«استغفار کن» فرد سومی به محضرش شرفیاب شد و از حضرت خواست تا دعایی فرماید که خداوند پسری به او عطا فرماید. حضرت، به او فرمودند:«استغفار کن». حاضران باتعجّب پرسیدند:سه نفر با سه خواسته متفاوت، خدمتِ شما آمدند و شما همه را به «استغفار» توصیه فرمودید؟! فرمود:من این توصیه را از خود نگفتم. همانا در این توصیه از کلامِ خداوند الهام گرفتم و آن گاه آیات ۱۰- ۱۲ سوره نوح را تلاوت فرمودند. (مجمع البیان، ذیل تفسیر آیه ۱۲ ۱۰ سوره نوح)

با استغفار رحمت الهی جذب می شود

… لَوْلا تَسْتَغْفِرُونَ اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ (سوره نمل، آیه ۴۶)

چرا از پیشگاه خدا تقاضای آمرزش گناهان خویش نمی کنید تا مشمول رحمت او واقع شوید؟

این آیه به دنبال تقاضای قوم صالح (علیه السلام) برای نزول عذاب الهی بر آنها نازل شده است؛ چون آنها به حضرت صالح(علیه السلام) می گفتند:«تو اگر راست می گویی چرا مجازات الهی دامان ما را نمی گیرد؟» (سوره اعراف،آیه ۷۷)

حضرت صالح این چنین پاسخ دادند:«چرا تمام فکر خود را روی فرارسیدن عذاب الهی متمرکز می کنید؟ حال آنکه اگر عذاب الهی شما را فراگیرد به حیاتتان خاتمه می دهد و مجالی برای ایمان باقی نخواهد ماند؛بیایید گفتار مرا در برکات و رحمت الهی که در سایه ایمان به شما می رسد بیازمایید.»

با استغفار زندگی شیرین می شود

وَأَنِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُمَتِّعْکُمْ مَتَاعًا حَسَنًا … (سوره هود،آیه ۳)

و از پروردگارتان طلب مغفرت کنید و به سوی او بازگردید تا شما را به بهره ای نیکو تا مدتی معین(که عمر دارید) کامیاب کند…

علامه طباطبایی در ذیل آیه فوق در (تفسیر المیزان جلد۱۰،صفحه ۲۱۰) می فرماید:بهرە دنیایی وقتی حسن و نیکو می شود که آدمی در آن حیات به سوی سعادتی که برایش امکان دارد روانه شود و خدای تعالی او را به سوی آرزوهای انسانی اش که همان دستیابی به نعمت های دنیوی از قبیل وسعت، امنیت، رفاه، عزت و شرافت است هدایت کند. پس این حیات حسن در مقابل عیش ضنک و تنگی است که در آیه ۱۲۴ سورە طه به آن اشاره شده است که «کسی از یاد من روی برگرداند معیشتی تنگ خواهد داشت.»

با استغفار بلا و عذاب دور می شود

وَمَا کَانَ اللَّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِیهِمْ وَمَا کَانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ یَسْتَغْفِرُونَ (سوره انفال، آیه۳۳)

ولی تا تو (پیامبر اسلام(صلی الله و علیه وآله)) در میان مردم هستی خداوند بر آن نیست که آنان را عذاب کند، و تا آنان استغفار می کنند خداوند آنان را عذاب نمی کند.

در ذیل این آیه امام علی(علیه السلام) پس از رحلت پیامبر(صلی الله و علیه وآله) فرمودند: “یکی از دو امان از میان ما رفت، امن دیگر که استغفار است را حفظ کنید.” (نهج البلاغه،حکمت ۸۸)

استغفاری برای نوشته نشدن گناه در نامه عمل

یکی از انواع استغفار، استغفاری است که با عبارات مختلف در روایات ذکر شده است و کم‌ترین اثر آن جلوگیری از نوشته شدن گناه در نامه عمل انسان است. امام صادق (علیه‌السلام) حدیثی از جدّشان رسول خدا (صلی الله علیه و آ له و سلم) روایت می‌کنند که در بخشی از آن رسول خدا (صلی الله علیه و آ له) می‌فرمایند : «بنده تصمیم می‌گیرد عمل نیکی را انجام دهد . اگر بعد از تصمیم، آن را انجام نداد، خدا به خاطر نیّت نیکش ثواب یک حسنه برایش می‌نویسد . ولی اگر بر اساس نیّتش عمل کرد ثواب ده حسنه برای او قرار می‌دهد.» همین بنده تصمیم می‌گیرد گناهی را مرتکب شود، چنانچه آن را انجام ندهد، هیچ چیز در نامه عملش نوشته نمی‌شود. و اگر مرتکب آن گشت ، هفت ساعت مهلت داده می‌شود، فرشته مأموری که کارهای نیک را ثبت می‌کند ، به فرشته مأمور کارهای زشت ـ که فرشته سمت چپ است ـ می‌گوید: عجله نکن شاید پس از گناه ، عمل نیکی انجام دهد که آن را از بین ببرد، چرا که خداوند می‌فرماید:

إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیّئاتِ .( سوره اعراف ، آیه ۱۱۴ .)

به راستی ، اعمال نیک ، اعمال بد را از بین می‌برد.

اگر این بنده بگوید:

« أَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذی لا إِلـهَ إِلاّ هُو ، عالمُ الْغَیْبِ والشَّهادَه ، العَزیزُ الحَکیمُ ، الغَفُورُ الرَّحیمُ ، ذُوالجَلالِ وَ الإِکْرامِ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ »

از خداوند ، طلب آمرزش می‌کنم ، خدایی که معبودی جز او نیست، دانای نهان و آشکار، ارجمند و نیرومند و صاحب حکمت است، ( نسبت به گنه‌کاران ) بسیار آمرزنده و ( نسبت به مومنان ) بسیار مهربان و صاحب جلالت و جوانمردی است ؛ و به سوی او توبه می‌کنم »، چیزی در نامه عملش نوشته نمی‌شود. ولی اگر هفت ساعت بگذرد ، حسنه‌ای انجام ندهد و توبه و استغفار هم نکند ، مأمور حسنات به مأمور سیئات می‌گوید: « اُکْتُبْ عَلیَ الشَّقِیِّ المَحْرومِ ». بنویس گناه او را که ( به خاطر انجام ندادن عمل نیک و ترک توبه و استغفار ) شقیّ و بدبخت ، و از رحمت خدا محروم گردید.

استغفاری برای دست یافتن به گنج علم یا مال

یکی از انواع استغفار که تلاوت آن به تعداد خاصّی برای حلّ مشکلات اقتصادی یا علمی به تجربه رسیده است ، استغفاری است که خواندن آن به مدّت دو ماه، روزی چهارصد مرتبه سفارش شده است.

امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرمایند: هر کس تا دو ماه روزی چهارصد بار پی در پی بگوید:

أَسْتَغْفِرُ اللهَ الَّذی لا إِلـهَ إِلاّ الْحَیُّ الْقَیُّومُ ، هُو الرَّحْمنُ الرَّحیمُ ، بَدیعُ السَّماواتِ وَ الأَرْضِ ، مِنْ جِمیعِ ظُلْمی وَ جُرْمی و إِسْرافی عَلی نَفْسی وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ

« از خداوند ، طلب آمرزش می‌کنم ، خدایی که معبودی جز او نیست ، زنده‌ای ازلی و ابدی ، سرپرستی بی همتا و پدید آورنده آسمان‌ها و زمین است . از همه ستمی که به خود کرده و جرمی که مرتکب گشته‌ام و اسراف و زیاده‌روی که بر نَفْس خویش روا داشته‌ام ( آمرزش طلبیده ) و به سوی او باز می‌گردم »، یا گنجی از علم و دانش به او داده می‌شود ، یا گنجی از مال و ثروت روزیش می‌گردد. (وسائل الشّیعه ، ج ۷ ، ص ۲۲۵ ).

استغفاری برای ثروت بی گمان

گفتن استغفار همراه با اذکار دیگر ، بار معنوی آن را بیشتر می‌کند ، به همین خاطر امامان (علیهم السلام) برای حلّ مشکلات دوستان و شیعیانشان ، گاهی تلاوت استغفار را همراه با اذکار دیگر سفارش می‌نمودند، که این خود یکی از انواع استغفار به شمار می‌آید و نقش به سزایی در روا ساختن خواسته‌های انسان دارد. ابی جعفر شامی گوید: در شام مردی به نام هلقام بود ، او این حدیث را برایم نقل کرد: خدمت مولایم موسی بن جعفر (علیهما السلام) رفتم و عرض کردم : به من دعایی تعلیم نمایید که جامع دنیا و آخرت باشد و مختصر هم باشد.

امام (علیه‌السلام) فرمودند : بعد از نماز صبح تا طلوع آفتاب این ذکر را بگو:

سُبْحانَ اللهِ العَظیمِ وَبِحَمْدِهِ ، أَسْتَغْفِرُ اللهَ ، وَأَسْأَلُهُ مِنْ فَضْلِهِ

منزّه است خدایی که با عظمت است و به حمد و ستایش او مشغولم ، از خداوند آمرزش می‌طلبم و از فضل و عنایتش سوال می‌کنم.

هلقام گفت: وضعیّت من در میان خاندانم از همه بدتر بود، نمی‌دانم چه شد که (بعد از تلاوت این ذکر شریف) ناگهان ارثی از طرف شخصی به من رسید که فکر نمی‌کردم بین او و من پیوند خویشاوندی باشد ، به حدّی وضع مالی و اقتصادیم رونق یافت که امروز توانگرترین فرد در میان بستگان خود هستم ، این برکات نبود مگر به خاطر آنچه بنده صالح خدا ، مولایم حضرت موسی بن جعفر (علیهما السلام) به من آموخت .(کافی ، ج ۲ ، ص ۵۵۰).

ذکر استغفار برای محبوبیّت نزد خدا و استجابت دعا

نمونه دیگر طلب آمرزش از خداوند که در روایات متعدّدی بدان سفارش شده است و فضایل زیادی برایش نقل گردیده است ، گفتن « أَتُوبُ إِلَی اللهِ » است ، که آثار و برکات فراوانی را برای انسان به ارمغان می‌آورد. پیامبر و امامان معصوم (علیهم السلام) مواظبت تامّی بر تلاوت این ذکر داشته‌ اند. امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «خدا مومنی را دوست دارد که زیرک باشد و زیاد توبه کند . آن گاه فرمودند : رسول خدا (صلی الله علیه و آ له و سلم) بدون آن که گناهی کرده باشند ، روزی هفتاد بار توبه می‌کردند». حارث گوید: به امام صادق (علیه‌السلام) گفتم آیا پیامبر (صلی الله علیه و آ له و سلم) ( ذکر توبه را چنین ) می‌فرمودند: «أَسْتَغْفِرُاللهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ». فرمودند : رسول خدا (صلی الله علیه و آ له و سلم) می‌فرمودند : «أَتُوبُ إِلَی اللهِ». (وسائل الشّیعه ، ج ۱۰ ، ص ۵۱۱)

ذکر استغفار برای گشایش در امور و حلّ مشکلات سخت

گفتن این استغفار در حلّ معضلات سخت زندگی به تجربه رسیده است و گره‌های کور بسیاری از افراد ، با همین ذکر باز شده است! آنچه مهم به نظر می‌رسد تعداد آن است که در حدیث پر باری سی هزار بار ذکر شده است و اشخاص متعددی با تلاوت آن به این تعداد ، به حوایج خود دست یافته‌ اند. پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آ له و سلم) در حدیث زیبایی می‌فرمایند : هر کس مشکلی طاقت فرسا پیدا کرد ، یا مصیبتی سخت بر او وارد شد ، یا در زندگی به تنگنا افتاد ، سی هزار بار بگوید:

أَسْتَغْفِرُاللهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ

در این صورت خداوند گره از کارش می‌گشاید و گشایشی در زندگی او قرار می‌دهد .(مستدرک الوسائل ، ج ۱۲ ، ص ۱۴۳ )

همین استغفار را به تعداد مذکور سی هزار بار در اوقات استجابت دعا ، تلاوت کند، تا هم گناهش ریخته و غمی از دل مولای غریبش برداشته شود و هم مقدّمات خلاصی یوسف زندانی فاطمه (علیها السلام) را از زندان غیبت فراهم کرده باشد ! و در ضمن خداوند گره از کارش بگشاید.