سهام عدالت چیست؟
سهام عدالت نوعی یارانه است یعنی سوبسید و شکلی از کمک مالی است که پرداخت میشود؛ یا به عبارت دیگر اعطاء کمک مالی به روی یک کالا یا خدمتی که به مردم داده میشود، جهت افزایش رفاه عمومی جامعه،که طبق نظر دولت نهم، از طریق شرکتهای تعاونی عدالت استانی به مشمولان آن واگذار میشود. دولت، هدف از عرضه سهام عدالت را گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران اعلام کرده است بنا بر طرح «سهام عدالت»، بخشی از سهام شرکتهای دولتی معین، به قشرهای کم درآمدتر فروخته میشود. در آبان ماه سال ۱۳۸۵ محمود احمدینژاد در یک مراسم دولتی، واگذاری سهام عدالت را با هدف «کاهش فقر» اعلام کرد. احمدینژاد واگذاری سهام عدالت را «تحولی بزرگ» میدانست که به عقیده وی مبنای آن توزیع عادلانه ثروت دولت بین قشرها مختلف جامعه بود. آییننامه اجرایی افزایش ثروت خانوارهای ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام عدالت در تاریخ ۹ بهمن ۸۴ و پس از اصلاح متن اولیه که خود در ۲۳ آبان ۸۴ مصوب هیئت وزیران شده بود، به تصویب این هیئت رسید. تصویب اساسنامه شرکت کارگزاری سهام عدالت در همین روز بر عزم راسخ دولت جدید در عملی ساختن این پروژه صحه گذاشت و سهام عدالت پیش از آغاز سال ۱۳۸۵ در چهار استان به تعدادی از مشمولان طرح اعطا شد. در مرحله اول واگذاری سهام عدالت به برخی از افراد تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار فاقد شغل تقسیم شد و برگههایی به عنوان برگه سهام عدالت نیز به مشمولان طرح سهام عدالت داده شد. ارزش برگههای سهام عدالت در ابتدا ۵۰۰ هزار تومان سهام بود که بعد به یک میلیون تومان افزایش یافت. قرار بود که برای گروههای کم درآمد، نیمی از قیمت هر سهم تخفیف داده شود و نیمی دیگر نیز به مدت ده سال از محل سود شرکت باز پرداخت گردد.
تا پیش از اجرای طرح سهام عدالت خصوصیسازی بسیار کند پیش میرفت و آمارها نشان میدهد که نزدیک به سه هزار میلیارد تومان از سهام شرکتهای دولتی تا آن زمان واگذار شده بود ولی ارزش سهام عدالت در همان مرحله اول دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بود. در همان سال ۱۳۸۵ بعد از تفسیر تازهای که از اصل ۴۴ قانون اساسی شد، دولت اجازه یافت تا ۸۰ درصد سهام کارخانجات، بنگاههای بزرگ دولتی را به بخش خصوصی و تعاونی واگذار کند که تا آن زمان بنابر قانون اساسی باید در اختیار دولت میبود. با تفسیری که از اصل ۴۴ صورت گرفت دولت اجازه یافت تا سهام شرکتهای بزرگ نظیر خودروسازیها، فولاد، معادن، بیمه، بانک، هواپیمایی، کشتیرانی، نیروگاهها، مخابرات و نفت گاز را واگذار کند. با این مجوز تازه، واگذاریها شرکتهای دولتی سرعت گرفت هر چند کارشناسان اقتصادی میگویند در این مدت بخش عمدهای از شرکتها به سازمانها و نهادهای شبه دولتی و «خصولتی» واگذار شده است و سهم واگذار شده به بخش خصوصی ناچیز بوده است.
آمار نشان میدهد که تا پایان دولت محمود احمدینژاد نزدیک به ۱۰ درصد سهام شرکتهای دولتی به شبه دولتیها واگذار شده است. آمار نشان میدهد که بیشتر از ۱۴۲ هزار میلیارد تومان سهام شرکتهای دولتی در پانزده سال گذشته واگذار شده است که حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان این سهام مربوط به سهام عدالت بوده است. به گفته عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی ۹۵ درصد از شرکتها و مجموعههای دولتی واگذار شده به بخش خصوصی در دولت احمدینژاد درنهایت به این بخش نرسیده و دوباره به دولت «بازگشته» یا به «نهادهای عمومی غیردولتی» واگذار شده است. علی طیب نیا وزیر اقتصاد گفت که “سهام عدالت به شیوهای که اجرا شد، جز بی صاحب سازی بنگاههای اقتصادی ثمری نداشت و ۶۲ بنگاه اقتصادی بیصاحب شدند، آیا سهامداران عدالت در حال حاضر امکان مدیریت شرکتها را دارند؟”
قرار بود در سال ۱۳۹۳ پرونده خصوصیسازی بسته شود اما به دلایل مختلف نظیر نبود مشتری، دولت نتوانست سهام برخی شرکتها را واگذار کند. دولت امیدوار بود این برنامه پیش از پایان سال ۱۳۹۵ تمام شود ولی به نظر میرسد برنامه خصوصیسازی برخلاف پیش بینیها در سال ۱۳۹۶ نیز ادامه خواهد یافت.
واریز سود سهام عدالت چیست؟
تا آبان ۱۳۹۵ سود شرکتهای سهام عدالت ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده که ۱۳۰۰ میلیارد تومان آن پیش از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ از سوی دولت محمود احمدینژاد به عنوان سود سهام عدالت بین گروههایی از مردم توزیع شد. نحوه واگذاری سهام عدالت و اقدام دولت احمدینژاد برای توزیع سود سهام عدالت اقدامی تبلیغاتی برای انتخابات عنوان شد. از جمله علی مطهری در خرداد ۹۲ تقسیم سود سهام عدالت پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ را مصداق «بداخلاقی انتخاباتی و خرید رای» عنوان کرد. در هفتم اسفندماه ۹۲ تعدادی از نمایندگان مجلس درخواست خود مبنی بر تحقیق و تفحص از عملکرد سهام عدالت را به هیئت رئیسه مجلس تقدیم کردند. سرانجام مجلس با تصویب قانونی جلوی توزیع آن را گرفت.
سبد سهام عدالت ترکیبی از ۶۰ شرکت بورس و فرابورس است و برای هر نفر از مجموع پورتفوی سهام عدالت (سبد سهام یا پُرتفُوی یعنی ترکیبی مناسب از سهام یا سایر داراییها)مبلغ یک میلیون تومان سهام اختصاص داده شده است؛ بنابراین سهام عدالت متعلق به شرکت خاصی نیست و مجموع سبد سهام در درصدی از ۶۰ شرکت دولتی تعریف شده است که سود و زیان شرکتهای مذکور بهصورت علیالسویه بین سهامداران تقسیم میشود. طبق قانون، دولت باید سهام عدالت را از ابتدای سال ۹۵ آزاد میکرد اما امکان دارد این آزادسازی ماهها بعد از پایان مهلت قانونی طول بکشد و عملاً پرداخت سهام عدالت به انتخابات یازدهم ریاستجمهوری نزدیک خواهد شد. در مرداد ۱۳۹۵ سید جعفر سبحانی مشاور رئیس سازمان خصوصی سازی با تأکید بر اینکه سودی که در دولت گذشته بابت سهام عدالت به عدهای از شهروندان پرداخت شده غیرقانونی بوده، میگوید به هیچ عنوان سودی بابت سهام عدالت به شهروندان پرداخت نخواهد شد، بلکه تنها در پایان سال ۱۳۹۵ بابت مقدار آزادسازی این سهام تعیین تکلیف میشود.
در اوایل آذر ۱۳۹۵ سازمان خصوصیسازی ایران اعلام کرد که بعد از ده سال، تکلیف سهام عدالت در سال آینده روشن میشود و از پایان سال آینده سود سهام عدالت به دارندگان آن پرداخت خواهد شد. رئیس سازمان خصوصیسازی گفت که «از نظر ما طرح سهام عدالت به انتهای خود رسیده است و منتظریم با پایان یافتن مجامع، شرکتهای سرمایه پذیر حسابهایشان را ببندند.» او در عین حال تأکید کرده که هنوز «ابهامهای مختصری دربارهٔ شناسایی مشمولان، سبد سهام، سازو کارهای ساماندهی آن برای آزادسازی سهام عدالت وجود دارد.» برای حل این مشکل، دولت لایحه تهیه کرده است و قرار است آن را به مجلس بفرستد و پس از آن «تکلیف سهام عدالت روشنتر میشود.»
واجدین سهام عدالت در پایان سال ۹۶ میتوانند سود سال ۹۵ خود را دریافت کنند.
در اواسط دی ماه سال ۹۵ سازمان بورس و اوراق بهادار میزان سود دریافتی سهام عدالت از ۶۰ شرکت حاضر در سبد سهام را ۱۹۹ هزار و ۱۵ میلیارد ریال اعلام کرد. بعلاوه سود مصوب مجمع عمومی شرکتها در این مدت ۳۰۹ هزارو ۵۷۴ میلیارد ریال و همچنین مشارکت در افزایش سرمایه شرکتهای سرمایه پذیر سهام عدالت ۵۱ هزار و ۷۷۰ میلیارد ریال و مانده طلب سود از شرکتها ۵۸ هزار و ۷۸۸ میلیارد ریال بوده است. سازمان خصوصیسازی اعلام کرد واجدین سهام عدالت در پایان سال ۹۶ میتوانند سود سهام عدالت سال ۹۵ خود را دریافت کنند.
راهنمای استفاده از سهام عدالت چیست؟
۱) ورود به سامانه سهام عدالت و کار با آن توسط مشمولین سهام عدالت مستلزم کسب راهنمایی اولیه می باشد. از مشمولین عزیز درخواست می شود قبل از شروع کار با این سامانه، راهنمای آن را با دقت مطالعه و طبق آن اقدام کنند تا استفاده از خدمات سامانه برای آنان سریع و نتیجه بخش شود.
۲) سامانه سهام عدالت با بانک اسامی و اطلاعات مشمولان سهام عدالت مرتبط بوده و خدمات آن عبارت است از:
- اعلام مشمول بودن یا نبودن هر فرد در طرح سهام عدالت
- اعلام وضعیت متوفی بودن مشمول
- صدور صورت وضعیت تسویه اقساط
- صدور قبض پرداخت مانده ارزش تسویه نشده سهام عدالت
- دریافت و ثبت شماره شبا بانکی مشمول
۳) استفاده از سامانه سهام عدالت مشروط به ورود کد ملی و برخی مشخصات هویتی در سامانه است و ضرورت دارد این اطلاعات توسط شخص مشمول یا ولی، قیم و یا وکیل قانونی وی با دقت وارد سامانه شود. همچنین، درج شماره تلفن همراه در دسترس جهت ارسال پیامک یا اطلاع رسانی سازمان خصوصی سازی الزامی است.
۴) کلیه مشمولین که در دوره ده ساله اجرای طرح سهام عدالت از ابتدای سال ۱۳۸۵ تا پایان سال ۱۳۹۴ ثبت نام شده قطعی در تعاونیهای سهام عدالت شهرستان ها بوده اند، می توانند از طریق این سامانه، ضمن کسب اطلاع از مشمول بودن، صورت وضعیت تسویه اقساط خود را مشاهده یا از آن نسخه چاپی تهیه کنند.
۵) مشخصات هویتی کلیه مشمولین سهام عدالت تا دی ماه سال ۱۳۹۵ از طریق سازمان ثبت احوال کشور اخذ و به روز رسانی شده و ملاک اعلام وضعیت مشمولین، ارایه صورت وضعیت تسویه اقساط و سایر خدمات این سامانه می باشد.
۶) در خصوص مشمولینی که طبق اطلاعات اخذ شده تا دی ماه ۱۳۹۵ از سازمان ثبت احوال کشور، جزو فوت شدگان تعیین شده اند، متعاقبا از طریق سامانه سهام عدالت اطلاع رسانی خواهد شد. ۱۳۹۵ تا پایان شهریور ماه ۱۳۹۶ ، پس از مشاهده صورت /۱۲/ ۷) مشمولین سهام عدالت می توانند از ۱۷ وضعیت تسویه اقساط خود، در خصوص باقی مانده ارزش سهام که به طور کامل تسویه نشده ، نسبت به مبلغی که تمایل به پرداخت داشته و آن را در سامانه تعیین می کنند، یک قبض پرداخت دارای شناسه واریز از سامانه دریافت نمایند. مشمولانی که در صورت وضعیت خود از تخفیف برخوردارند، فاقد قبض پرداخت هستند و اکیدا نیز نباید هیچ وجهی به حساب دولت واریز نمایند.
۸) پرداخت های مشمولین فقط از طریق بانک ملی ایران صورت خواهد گرفت و مشمولین می توانند مبلغ مدنظر خود را با استفاده از شناسه پرداخت و معادل مبلغ درج شده در قبض پرداخت که از سامانه دریافت می نمایند، پرداخت نمایند. پرداخت هرگونه وجه درخصوص سهام عدالت به جز از طریق بانک ملی ایران غیرقانونی است و تقاضا می شود مشمولین محترم به طور اکید از پرداخت پول به هر روش دیگر اجتناب نمایند.
۹) مشمولین سهام عدالت می توانند از تاریخ ۱۳۹۶/۱/۳۰ و در اجرای مرحله دوم طرح ساماندهی سهام عدالت با مراجعه به سامانه نسبت به ورود و ثبت شماره شبا بانکی که حساب بانکی مرتبط به آن قابلیت واریز وجه به آن حساب را داشته باشد، اقدام نمایند. هر نفر مشمول سهام عدالت باید انحصاراً شبا بانکی به نام خود را در سامانه درج کند و امکان ثبت و تایید شماره شبا بانکی مربوط به ولی مشمول یا وکیل و قیم و یا هر فرد دیگری وجود ندارد.
۱۰) لازم است مشمولین سهام عدالت که شخصاً دارای یک حساب بانکی معتبر نیستند، با مراجعه به بانک ها یا موسسات مالی اعتباری عضو شبکه شتاب نسبت به افتتاح حساب اقدام کنند و کلیه مشمولینی که دارای حساب بانکی معتبر هستند شماره شبا بانکی خود را از طریق شعب، دستگاه های خودپرداز، تلفن بانک، اینترنت بانک و سایر ابزارها و امکانات بانکی دریافت و به سامانه اعلام نمایند.
در موج باز بخوانیم:
- پیلاتس چیست؟
- لاکچری چیست؟
- معنی کلمه دیوث
- ذوالقرنین کیست؟
- سلبریتی چیست؟
- سینگل یعنی چی؟
- روغن کانولا چیست؟
- رز سیاه نماد چیست؟
- شهاب سنگ چیست؟
- یاشاسین به چه معناست؟
- ابومسلم خراسانی کیست؟
- عادات اشتباهی که باید ترک کرد!
- چرا به کاخ بیستون چهلستون میگویند؟
- حمامی که فقط با یک شمع گرم میشد