شکر نعمت نعمتت افزون کند از کیست؟
شکر نعمت نعمتت افزون کند، کفر نعمت از کفت بیرون کند از مثنوی های معروف دفتر اول مثنوی معنوی است که شاهکار و سروده ی مولانا جلال الدین بلخی (معروف به مولانا ، مولوی یا رومی) است که به صورت “شکر قدرت قدرتت افزون کند … جبر نعمت از کفت بیرون کند” نیز مطرح می شود. برخی بر این باورند که شکر نعمت نعمتت افزون کند از آیه ۷ سوره ابراهیم در قرآن کریم گرفته شده است که خداوند در این آیه فرموده است : “وَ إِذْ تَأَذَّنَ رَبُّکُمْ لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ ۖ وَلَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِی لَشَدِیدٌ” ، یعنی : ” و یاد کن موقعى که اعلام فرمود پروردگار شما که هرآینه اگر شکر کردید، من براى شما زیاد مىکنم و هرآینه اگر کفران کردید، محققاً عذاب من شدید و سخت است.”
گفت شیر آری ولی رب العباد … نردبانی پیش پای ما نهاد
پایه پایه رفت باید سوی بام … هست جبری بودن اینجا طمع خام
پای داری چون کنی خود را تو لنگ … دست داری چون کنی پنهان تو چنگ
خواجه چون بیلی به دست بنده داد … بی زبان معلوم شد او را مراد
دست همچون بیل اشارتهای اوست … آخراندیشی عبارتهای اوست
چون اشارتهاش را بر جان نهی … در وفای آن اشارت جان دهی
پس اشارتهای اسرارت دهد … بار بر دارد ز تو کارت دهد
حاملی محمول گرداند ترا … قابلی مقبول گرداند ترا
قابل امر ویی قایل شوی … وصل جویی بعد از آن واصل شوی
سعی شکر نعمتش قدرت بود … جبر تو انکار آن نعمت بود
“شکر نعمت نعمتت افزون کند، کفر نعمت از کفت بیرون کند /یا / شکر قدرت قدرتت افزون کند … جبر نعمت از کفت بیرون کند “
جبر تو خفتن بود در ره مخسپ … تا نبینی آن در و درگه مخسپ
هان مخسپ ای کاهل بی اعتبار … جز به زیر آن درخت میوه دار
تا که شاخ افشان کند هر لحظه باد … بر سر خفته بریزد نقل و زاد
جبر و خفتن درمیان ره زنان … مرغ بیهنگام کی یابد امان
ور اشارتهاش را بینی زنی … مرد پنداری و چون بینی زنی
این قدر عقلی که داری گم شود … سر که عقل از وی بپرد دم شود
زانک بیشکری بود شوم و شنار … می برد بیشکر را در قعر نار
گر توکل میکنی در کار کن … کشت کن پس تکیه بر جبار کن
در موج باز بخوانیم:
- کلیله و دمنه اثر کیست؟
- برو کار می کن مگو چیست کار
- چون تو با بد بد کنی پس فرق چیست
- باران که شدی مپرس این خانه کیست
- کار نیکو کردن از پر کردن است یعنی چه؟
- مفهوم ضرب المثل تو که نی زنی چرا بابات از حصبه مرد
- معنی ضرب المثل سحرخیز باش تا کامروا باشی چیست؟
- معنی ضرب المثل دشمن دانا بلندت میکند بر زمینت میزند نادان دوست