ضرب المثل برو کار می کن مگو چیست کار یعنی چه؟

برو کار می‌کن، مگو چیست کار

برو کار می‌کن، مگو چیست کار که سرمایه‌ی جاودانی است کار
نگر تا که دهقان دانا چه گفت به فرزندگان چون همی خواست خفت
که : « میراث خود را بدارید دوست که گنجی ز پیشینیان اندر اوست
من آن را ندانستم اندر کجاست پژوهیدن و یافتن با شماست
چو شد مهر مه، کشتگه برکنید همه جای آن زیر و بالاکنید
نمانید ناکنده جایی ز باغ بگیرید از آن گنج هر جا سراغ »
پدر مرد و پوران به امید گنج به کاویدن دشت بردند رنج
به گاوآهن و بیل کندند زود هم اینجا، هم آنجا و هرجا که بود
قضا را در آن سال از آن خوب شخم ز هر تخم برخاست هفتاد تخم
نشد گنج پیدا ولی رنجشان چنان چون پدر گفت، شد گنجشان

مثنوی و توصیه به کار

«هرکه او بی مرشـدی در راه شد …  او زغـولان گمره و در چاه شد

هرکه گیـرد پیشـه بـی اوستـا …  ریشخندی شد به شهـر و روستا

کـار بی استـاد خواهـی ساختن … جاهلانه جان بخـواهــی باختن»

عطار نیشابوری

هرکه را شد همت عالی پدید … هرچه جست آن چیز، حالی شد پدید

هرکه را یک ذره همت داد دست … کرد او خورشید را زان ذره پست

نقطه ملک جهان ها همت است … پر و بال مرغ جان ها همت است

هر دلی که همت عالی نیافت … ملکت بی منتها حالی نیافت

همت آمد همچو مرغی تیز پر … هر زمان در سِیر خود سر تیزتر

فردوسی

تن آسایی و کاهلی دور کن … بکوش و زرنج تنت سور کن

که اندر جهان گنج بی رنج نیست …  کسی را که کاهل بود گنج نیست

همه کالبد مرد را کوشش است … اگر بخت بیدار در جوشش است

نگاه سعدی به مقوله کار

شیخ اجل سعدی شیرازی هم، کار و تلاش را برای زندگی عزت مند انسانها  لازم می داند و قناعت نیز از خصایل ارزشمندی است که آن را برای انسان ضروری ارزیابی می کند. زیرا اقدام و عمل جوهره آدمیست و سبب ساز رشد روحی و فکری او می شود. سعدی از باب همان اصلاحگری و در قالب خطابه، به واسطه حضور چشمگیر در متن جامعه که از قضا نقطه افتراق سعدی با دیگر شعرای ماست، مردم را به قناعت و ساده‌زیستی اخلاق‌مدارانه دعوت می‌کند و از زیاده‌خواهی نکوهش، شاید این نصیحت شیخ اجل نه میراث‌خور عارفان که فرهنگ‌ساز و میراث‌دار جامعه‌ای است که اندک زمانی است جامه نظم به تن کرده است. حکایت آن روزها شاید، در رفت و آمد حاکمان است، که سعدی را به تاثیر از ابن‌ سینا به اندیشیدن در حکمتی ملی می‌نشاند و ناگزیرش می‌سازد که مشفقانه سخن از چیزی گوید که در اصطلاح امروز شاید مدیریت می‌خوانند. مکارمی در این خصوص می‌گوید: با در نظر گرفتن این سخن، «گرت مملکت باید آراسته/ مده کار معظم به نوخاسته» می‌بینیم، سعدی اصول مدیریت را هم مورد توجه قرار داده و شایسته‌سالاری را در اشعار خود مطرح کرده است. سعدی نه فقط در اندیشه که در قامت یک اصلاحگر عملگرا، همزمان به حاکمان و جامعه پیغامی می‌فرستد و پیکره اجتماع را در این نوع موضوعات حساس می‌سازد. استفاده مناسب از منابع انسانی نکته دیگری است که در اشعار این شاعر کهن بسیار ظریف گنجانده شده: «نخواهی که ضایع شود روزگار/ به کار نادیده مفرمای کار». از طرفی توجه ایرانیان به مقدرات الهی و رسیدن رزق از سوی خدا، در شعر سعدی هم بازتاب داشته است که با این وجود، این شاعر کلاسیک، ایرانیان را به کار تشویق می‌کند و می‌گوید: «گرچه بیرون ز رزق نتوان خورد/ در طلب کاهلی نشاید کرد.» نگاه سعدی ظریف‌ تر و دقیق‌تر از سایر شاعران کلاسیک کشور است، گفت: سعدی به زوایای مختلف این موضوع نگاه کرده و جنبه‌های ظریفی را مطرح کرده است که در شعر شاعران دیگر دیده نمی‌شود. در نتیجه سعدی هم معتقد است هرگز نباید کار را عار دانست و به هیچ وجه نباید دست از تلاش کشید.

در موح باز بخوانیم:

• آهنگ پاییز عاشق است
• معنی ضرب المثل دشمن دانا بلندت میکند بر زمینت میزند نادان دوست
• چلغوز یعنی چه؟
• شهاب سنگ چیست؟
• یاشاسین به چه معناست؟