اینماد چیست؟
طبق مطالعات انجام شده تائید کسب و کار اینترنتی توسط یک موسسه و مرکز ثالث ، بیشترین تاثیر در مراجعه و اعتماد خریداران به کسب و کار اینترنتی را دارد . در این حالت خریدار از محفوظ ماندن اطلاعات خود احساس امنیت بیشتری دارد و اگر از اطلاعات شخصی وی سوء استفاده شود، می تواند برای شکایت از کسب و کار اینترنتی متخلف به مراجع قانونی مراجعه نماید. در ایران مرکز توسعه تجارت الکترونیکی مسئولیت ایجاد زیر ساخت های امنیت و اعطای نماد اعتماد الکترونیکی به کسب و کارهای اینترنتی را برعهده دارد. نماد اعتماد الکترونیکی نشانهای است که از طرف مرکزی با نام توسعه تجارت الکترونیکی که وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران است، به عنوان تاییدیه به فروشگاههای اینترنتی داده میشود. در اصل نماد اعتماد الکترونیکی نشانه ای نمادین است که منحصراً توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیکی صادر شده و به کسب و کارهای مجازی (کسب و کار اینترنتی و موبایل) مجاز با هدف ساماندهی، احراز هویت و صلاحیت آنها اعطا میگردد؛ این نماد پس از بررسی وبگاه (وبسایت) و احراز هویت و صلاحیت مالک (حقیقی یا حقوقی) آن برای مدت یک سال صادر میگردد. اعطای نماد اعتماد الکترونیکی برای وب سایت های تجاری با هدف قانونمند کردن و چارچوب دهی به فعالیت کسب و کارهای اینترنتی در حال انجام می باشد. نماد اعتماد الکترونیکی به شکل یک علامت در بالای سایتهایی که از نظر قانونی فعالیت آنان مورد تائید است به نمایش در می آید. ساماندهی سایتهای تجاری در کشور موثرترین گام برای ایجاد فضای تجارت الکترونیکی بهخصوص B2C خواهد بود. به نحویکه مردم در هنگام خرید از طریق اینترنت با اطمینان از اینکه سایتها به تعهدات خود در قبال آنان عمل خواهند کرد و حقوق مصرف کنندگان را به رسمیت میشناسند، اقدام به خرید می کنند. خریداران می باید با جستجو در فهرست وب سایت های مورد تایید، از صحت “نماد اعتماد الکترونیکی” به نمایش درآمده در وب سایت ها اطمینان حاصل کنند. هدف از تدوین این سند تشریح جزییات کلیه فرایندهای مربوط به ارزیابی کسب و کارهای اینترنتی، شاخصهای ارزیابی و اعطای نماد اعتماد الکترونیک بر اساس شاخصهای مذکور، به علاوه نحوه نظارت بر عملکرد و فعالیتهای کسب و کارهای اینترنتی و رسیدگی به تخلفات آنها و نیز شکایات مصرفکنندگان میباشد.
شرایط دریافت نماد اعتماد الکترونیکی
برای آنکه وبسایتها این نماد (e نماد) را دریافت کنند باید دارای شرایطی باشند. از جمله این شرایط این است که تنها شرکت و وبسایتهایی که در طراحی سایت خود دارای خدمات خرید و فروش هستند به آنها این نماد تعلق میگیرد و باید تمام مراحل سفارش و پرداخت وجه به صورت آنلاین و از طریق سایت باشد. اگر سایت شما دارای خدمات فروش کالا نیست و صرفاً در آن کسب و کار خود را تبلیغ میکنید نیاز به دریافت این نماد نمیباشد. همچنین شرکتهای دارای اعتبار قانونی و به ثبت رسیده میتوانند اینماد را دریافت کنند. برای دریافت نماد اعتماد الکترونیکی باید مدارک دامنه وبسایت باشد، پس باید دامنه وب سایت در اختیار شرکت یا مالک آن باشد. برای انجام مراحل دریافت ای نماد توسط نماینده حقوقی شرکت، باید مدارک حقوقی وکالت نماینده از شرکت موجود باشد. همچنین برای دریافت ای نماد دوستاره، همانطور که در بالا گفته شد مدارک دریافت گواهینامه SSL مورد نیاز است؛ بنابراین درطراحی سایت فروشگاه اینترنتی برای دریافت اینماد باید تمامی ضوابط و قوانین و نیز شرایط امنیتی را رعایت کرده که بدین منظور میتوانیم طراحی سایت خود را به شرکتهای معتبر واگذار کنید. کارشناسان با اعمال موارد مورد نیاز جهت دریافت نماد اعتماد الکترونیکی و همچنین رعایت کردن سایر اصول لازم برای طراحیهای فروشگاهی که از جمله مهمترین این موارد میتوان به سئو و بهینهسازی سایت، امنیت، سهولت کاربری سایت، سرعت لود مناسب، مقیاس پذیری، نمایش درست در دستگاههای مختلف و گرافیک جذاب اشاره کرد، میتوانند برای شما سایتی مناسب و حرفهای جهت فروش محصولات طراحی نمایند.
شرایط تمدید مدت اعتبار نماد اعتماد الکترونیکی
مدت زمان اعتبار نماد اعتماد یک ساله بوده و در پایان این مدت در صورت احراز مجدد صلاحیت متقاضی اعتبار آن تمدید میگردد. متقاضی می باید در فاصله زمانی ۳ هفته مانده به انقضای اعتبار نماد اعتماد، نسبت به ارائه درخواست تمدید نماد کسب و کار خود اقدام نماید.
تعهدات دارنده نماد اعتماد الکترونیکی
دارنده نماد اعتماد الکترونیکی موظف است:
- تمامی تعهدهای مندرج در این دستورالعمل و پیوستهای آن و همچنین مفاد متن تعهدنامهای که هنگام صدور نماد اعتماد به صورت رسمی از ایشان اخذ شده است را در تمام مدت فعالیت و اعتبار نماد اعتماد الکترونیکی به طور کامل و دقیق رعایت نمایند.
- هرگونه تغییر در کسب و کار در خصوص شاخصهای اعطای نماد اعتماد را در اسرع وقت به مرکز اعلام نمایند.
- تجهیزهای استاندارد مورد تأیید مرکز را به کار گیرد.
- به مکاتبات –اعم از الکترونیکی و فیزیکی-و اخطارهای صادره از سوی مرکز و دستگاههای نظارتی، حداکثر طی دو روز کاری پاسخ دهد.
- اطلاعها، گزارشها و کلیه مستندهای درخواستی مرکز و دستگاههای نظارتی را در مدت زمان ابلاغ شده ارائه نماید.
- در زمان تعلیق نماد اعتماد از قبول تعهدات جدید خودداری نمودهو مطابق دستورالعملهای ابلاغی و با هماهنگی مرکز، صرفاً به ارائه تعهدات قبلی عمل نماید. در غیر اینصورت، نماد اعتماد وی ابطال خواهد شد.
- احکام صادره از سوی کمیته نظارتی را به صورت کامل و دقیق اجرا نماید.
- کلیه شرایط لازم جهت ورود بازرسان به کلیه اماکن و محلهای فعالیت و دسترسی به تجهیزهای مرتبط با موضوع فعالیت را بنا به تشخیص مرکز، جهت انجام وظایف نظارتی برای مرکز فراهم آورد.
- شخص حقوقی دارنده نماد اعتماد موظف است قبل ازهر گونه تغییر در اساسنامه، امور مربوطه به مدیریت، نام و نشان، موضوع و محل فعالیت خود را به اطلاع مرکز رسانیده و تائیدیه لازم را دریافت نماید، در غیر اینصورت نماد اعتماد شرکت توسط مرکز به مدت دو ماه تعلیق، و در صورت استمرار، نماد اعتماد ابطال خواهد شد.
- چنانچه کسب و کار اینترنتی دارنده نماد اعتماد پس از اخذ نماد اعتماد، به مدت سه ماه بدون داشتن عذر قابل قبول، تعطیل یا هیچ گونه فعالیتی نداشته باشد پس از دو تذکر به فاصله روز توسط مرکز، نماد اعمتاد وی ابطال خواهد شد.
- چنانچه در اشخاص حقوقی، دارنده نماد اعتماد یا مدیرعامل محجور شود یا فوت نماید، هیئت مدیره موظف است مراتب را تا ۱۵ روز به صورت کتبی به مرکز اعلام، و تا یک ماه نسبت به جایگزینی مدیر عامل واجد شرایط اقدام نماید. در غیر اینصورت نماد اعتماد به مدت دو ماه تعلیق میشود و اگر در مدت یاد شده شرایط مورد نظر را فراهم ننماید، نماد اعتماد شرکت ابطال خواهد شد.
- چنانچه شخص حقیقی دارنده نماد اعتماد قصد واگذاری کسب و کار به غیر را داشته باشد، موظف است مراتب را تا ۴۸ ساعت به صورت کتبی به مرکز اعلام نماید و تا یک ماه نسبت به معرفی مالک جدید کسب و کار اقدام و موافقت مرکز را اخذ نماید. در این مدت نماد اعتماد تعلیق میشود و درغیراینصورت، نماد اعتماد الکترونیکی ابطال خواهد شد.[۷]
توسعه تجارت الکترونیکی
یکی از عوامل مهم توسعه تجارت الکترونیکی، ایجاد اعتماد و اطمینان در میان کاربران خدمات الکترونیکی می باشد.با توجه به بررسی های انجام گرفته ، مهمترین عوامل مراجعه و اعتماد خریداران به کسب و کار های اینترنتی به شرح ذیل می باشند :
۱- شناسایی مالک کسب و کار و امکان مراجعه در صورت بروز اشکال.
۲- کامل و صحیح بودن اطلاعات کالا یا خدمات ارائه شده.
۳- گارانتی محصولات و ارائه خدمات پس از فروش.
۴- واضح بودن روند برگرداندن کالا و بازپس گیری پول.
۵- محفوظ ماندن اطلاعات شخصی و مالی خریداران.
۶- تایید امنیت سایت توسط یک موسسه و مرکز ملی اعتماد.
انواع حالت های نماد اعتماد الکترونیکی
مرکز توسعه تجارت الکترونیک برای آگاهی متقاضیان دریافت نماد، شاخصهای ارزیابی تهیه کرده است که این شاخصها معیار تعیین شرایط احراز در هر کدام از انواع نماد اعتماد الکترونیکی است :
- نماد دائم یک ستاره: پس از اعطای نماد موقت فرایند بررسی فروشگاه جهت دریافت نماد دائم آغاز میشود. اعطای نماد دائم، مستلزم احراز مجموعهای از معیارهاست.
- نماد دائم دو ستاره: فرایند اعطای نماد دائم دو ستاره از لحاظ معیارهای ارزیابی کاملاً مطابق با نماد اعتماد تک ستاره است. تنها تفاوت الزام فروشگاه برای نصب گواهی امنیت SSL در وب سایت فروشگاه است. متقاضیانی که واجد شرایط اخذ نماد اعتماد دو ستاره باشند میتوانند همزمان با درخواست نماد اعتماد نسبت به درخواست پروانه کسب از اتحادیه فناوران رایانه استان تهران اقدام نمایند. این اقدام در راستای اجرایی نمودن مفاد آییننامه «الحاقیه آییننامه اجرایی ساماندهی صدور پروانه کسب موضوع تبصره ۱ ماده ۱۲ قانون نظام صنفی به منظور ساماندهی فعالیت فروشگاههای مجازی» میباشد. برای ثبت نام از متقاضیان صدور پروانه کسب فعالیت فروشگاه الکترونیکی، اتحادیه «صنف فناوران رایانه تهران» به عنوان اتحادیه همگن جهت صدور پروانه کسب فروشگاههای الکترونیکی شناسایی شد و در جلسه مورخ ۹۰/۰۵/۱۱ کمیسیون نظارت تهران تعیین و طی نامه شماره ۱۱۷/۹۰/۱۸۲۲۱ مورخ ۹۰/۰۵/۱۹ ابلاغ گردید. این اتحادیه صرفاً تا زمان تشکیل اتحادیه مستقل کشوری فروشگاههای الکترونیکی نسبت به صدور مجوز برای فروشگاههای الکترونیکی مستقر در شهر تهران اقدام خواهد نمود.
نکات دریافت نماد اعتماد الکترونیکی
- امکان کلیک بر روی نماد اعتماد الکترونیک وجود داشته باشد.
- با عرض تاسف بعضی از طراحی سایتها صرفاً از علامت نماد اعتماد الکترونیک بهره میبرند و این نماد حالتی تزیینی و فریبکارانه برای آنها دارد (که بنا به ضوابط در صورتی که این نحوه گذاشتن نماد در سایتی دیده شود مورد پیگرد قانونی خواهد بود) دقت کنید که این وقتی بر روی این نماد قرار میگیرید قابلیت کلیک شدن را داشته باشد و بعد از کلیک بر روی آن بایست بتوانید داخل سایت مرکز توسعه تجارت الکترونیک بشوید که با آدرس اینترنتی http: //www. enamad. ir شناخته میشود و میتوانید در این سایت سایتهای با مجوز رسمی این مرکز را ببینید.
- همواره پیش از پرداخت نشانی اینترنتی بالای صفحه سایت را بررسی نمایید. این آدرس اینترنتی بایست به بانک مربوطه تعلق داشته باشد و به صورت دقیق همان نشانی اینترنتی بانک در آنجا نوشته شده باشد.
- در صفحه پرداخت که برایتان گشوده میشود قبل از هرکاری و پیش از داخل شدن دادهها کد کپچا را رفرش و لود دوباره نمایید. (کدی که به منظور معلوم شدن هویت شما بوده و از ورود رباتها جلوگیری میکند و بایست مطابق با آنچه در کادر آمده نوشته شود) غالباً در صفحههای تقلبی این کدها قابلیت رفرش را ندارند.
شرایط عرضه کالاهای فرهنگی در اینترنت
وفق اعلام مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانههای دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد و اسلامی، شرایط عرضه کالاهای فرهنگی در اینترنت شامل:
- انواع کتب
- مجموعههای صوتی (آلبومهای موسیقی و…)
- مجموعههای تصویری
- بستههای نرم افزاری
به شرح زیر میباشد:
- عرضه کلیهٔ اقلام فرهنگی فاقد مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ممنوع است.
- عرضه آن دسته از اقلام فرهنگی که حق مالکیت معنوی آنها رعایت نشده است، ممنوع است.
- عرضه هرگونه فایل قابل دانلود دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توسط کسب و کارهای اینترنتی، مستلزم اخذ مجوز توسط کسب و کارهای مزبور از مؤسسه فرهنگی دیجیتال میباشد.
- عرضه محصولات فیزیکی توسط کسب و کارهای اینترنتی دارای مجوز از مؤسسه فرهنگی دیجیتال، نیازمند اخذ مجوز دیگری نیست.
آموزش نحوه دریافت نماد اعتماد الکترونیکی
- فروش کالا و خدمات از طریق وب سایت آنها صورت بگیرد.
- تمام مراحل سفارش و پرداخت وجه به صورت آنلاین و از طریق سایت باشد. بنابراین اگر شما در وب سایت خود خدمات و یا کالایی را برای فروش ارائه نمی دهید و وب سایت شما صرفا جنبه تبلیغ کسب و کار شما را دارد، نیازی به گرفتن نماد اعتماد الکترونیکی ندارید. در واقع کسب و کاری به عنوان کسب و کار اینترنتی محسوب می شود که دارای فرآیند خرید استاندارد باشد. بدین معنی که امکان سفارش، خرید و دریافت پیش فاکتور در آن وجود داشته باشد.
اگر شما یک کسب و کار اینترنتی محسوب می شوید باید اقدام به دریافت نماد اعتماد الکترونیکی کنید. مراحل درافت نماد اعتماد الکترونیکی به ترتیب زیر است:
- وارد سایت نماد اعتماد الکترونیکی به آدرس www.enamad.ir شوید.
- از قسمت بالای صفحه مانند شکل زیر گزینه “درخواست نماد اعتماد” را انتخاب کنید.
- با این کار وارد صفحه زیر می شوید. بر روی گزینه ورود کلیک کنید.
- صفحه ای که باز می شود شامل چند گزینه است که باید آنها را تکمیل کنید.
- گزینه اول و دوم را بر روی “بله” تنظیم کنید. ( دقت داشته باشید همانطور که گفته شد شما تنها در صورتی نیاز به دریافت نماد اعتماد دارید که امکان ثبت سفارش و خرید آنلاین در سایت شما وجود داشته باشد)
- سپس در گزینه سوم عبارت امنیتی که ارائه شده است را وارد کنید.
- در قسمت چهارم آدرس ایمیل دقیق خود را وارد کنید.
- در نهایت گزینه “ارسال لینک ثبت نام به پست الکترونیکی” را تایید کنید. با این کار ایمیل فعال سازی به پست الکترونیکی شما ارسال خواهد شد.در این مرحله ایمیلی مشابه تصویر زیر برای شما ارسال می شود. ایمیل خود را باز کرده و از پوشه inbox، لینک فعال سازی نماد اعتماد را کلیک کنید. اگر ایمیلی در این پوشه نبود، فایل های اسپم را نیز چک کنید. اگر لینک به اسپم ایمیل شما ارسال شده باشد قابل کلیک کردن نیست بنابراین باید لینک فعال سازی را کپی کرده و در آدرس بار مرورگر خود پیست کنید. بعد از فعال سازی، صفحه زیر برای شما باز می شود که در آن باید نوع متقاضی ( حقیقی یا حقوقی تجاری و یا حقوقی غیر تجاری ) را انتخاب کنید. و کلید ادامه را بزنید.
- در مرحله بعد، صفحه ای برای شما بازمی شود که در آن فیلدهایی راجع به اطلاعات شما و کسب وکارتان وجود دارد که باید آن را تکمیل کنید. قسمت هایی را که با رنگ قرمز مشخص شده اند را باید حتما کامل کنید و قسمتی را که با رنگ سبز مشخص کرده ایم را در صورت وجود تکمیل کنید و در نهایت دکمه تایید را بزنید.
- بعد از تکمیل این مرحله، ایمیلی برای شما ارسال می شود که حاوی نام کاربری و رمز عبور شما است. بعد از دریافت نام کاربری و رمز عبور باید به تکمیل مراحل ثبت نام خود اقدام کنید. برای تکمیل فرآیند ثبت نام خود بعد از دریافت نام کاربری و گذرواژه خود بر روی دکمه ورود به سیستم کلیک کنید.
- در مرحله بعدی بر روی دکمه ورود کلیک کنید.
- در صفحه بعدی که برای شما ظاهر می شود نام کاربری، رمز عبور و کد امنیتی موجود را وارد کنید سپس دکمه ورود را بفشارید.
- بعد از ورود به پرتال خود صفحه ای مشابه زیر برای شما باز می شود. بر روی گزینه درخواست نماد اعتماد و رفع نواقص کلیک کنید.
- با این کار پنج گزینه برای شما ظاهر می شود. بر روی گزینه تکمیل و ارسال اطلاعات درخواست کلیک کنید.
- در مرحله بعد برای تکمیل و رفع نواقص اطلاعات ثبت نام بر روی قسمت جزئیات که با رنگ قرمز در شکل مشخص شده است کلیک کنید.
- در قسمت جزییات برای تکمیل اطلاعات چهار مرحله وجود دارد:
- مرحله اول تکمیل اطلاعات شخصیت حقیقی است. در واقع در این قسمت باید اطلاعات صاحب کسب کار را وارد کنید. در شکل زیر فیلد ها برای مثال برای شما پر شده اند.
- مرحله دوم مربوط به اطلاعات کسب و کار و وب سایت تجاری شما می باشد. فیلد های لازم را تکمیل کرده و دکمه تکمیل و ارسال اطلاعات درخواست را کلیک کنید.
- در مرحله سوم باید کالا و یا خدمات قابل ارائه خود را مشخص کنید. در این بخش جدولی از کد کالا و خدمات متداول وجود دارد. خدمات خود را انتخاب کرده و آن را به لیست خود اضافه کنید. برای این منظور بر روی دکمه ” اضافه به لیست” کلیک کنید. در نهایت بعد از انتخاب کالا و خدمات خود، بر روی تکمیل و ارسال اطلاعات درخواستی کلیک کنید.
- مرحله چهارم، چک لیست الزامات است که در طول فرآیند ارزیابی از طریق کارشناسان enamad بررسی و نتایج آن در قسمت وضعیت اعلام می شود. در واقع در این چک لیست تمام الزماتی که وب سایت شما برای دریافت enamad لازام دارد نام برده شده اند. پس از بررسی و اعلام عدم انطباق شما می توانید برای پاسخ به قسمت توضیحات در پایین همین صفحه مراجعه کنید. در نهایت کلید تکمیل و ارسال اطلاعات درخواست را تایید کنید. در صورت ارسال صحیح اطلاعات، پیامی به شکل زیر برای شما ارسال می شود که تایید کننده ارسال موفقیت آمیز اطلاعات شما خواهد بود.
در نهایت پنجره پرداخت الکترونیکی باز شده و شما باید مبلغ مندرج را واریز کرده و کلید پرداخت را تایید کنید.