معنی ضرب المثل تو که نی زنی چرا بابات از حصبه مرد!
ضرب المثل های ایرانی از شیرین ترین و پرمعنا ترین مفاهیمی است که در ادبیات غنی ایران باستان کاربردهای فراوانی داشته است. یکی از این ضرب المثل ها، ضرب المثل “تو که نی زنی چرا بابات از حصبه مرد” است. البته این ضرب المثل به شکل های متفاوتی نقل شده است و ۳ مدل رایج آن به صورت زیر مطرح میشود :
- تو که نی زن بودی چرا آقا دائیت از حصبه مرد
- اگه نی زنی چرا بابات از حصبه مرد
- تو که نی زنی چرا بابات از حصبه مرد
اما برای فهم معنی ضرب المثل “تو که نی زنی چرا بابات از حصبه مرد” باید ابتدا دانست که بیماری حصبه چیست.
بیماری حَصْبه با نام های دیگر: “تب روده” یا “تب تیفوئید” یک بیماری عفونی است، که در اثر باکتری سالمونلا تیفی ایجاد میشود، “بیماری حصبه” واگیردار بوده و از طریق آب و غذای آلوده گسترش مییابد و معمولاً با تب بالا، اسهال، بیاشتهایی و سردرد بروز میکند. میکروب بیماری تیفوئید از راه دهان وارد دستگاه گوارش شده و از آنجا به سایر نقاط بدن میرسد و نشانههای بیماری را پدیدار میسازد، میکروب باسیل از راه مدفوع به خارج راه مییابد مدفوع و صفرا در دوران استقرار بیماری آلوده میباشند.
حال با توجه به اینکه بیماری حصبه از راه دهان منتقل میشود و شخصی که نی میزند به صورت مداوم نی را در دهان خود قرار می دهد، ضرب المثل شاید در پی بیان این مطلب باشد که موضوعی به کسی نسبت داده شده است که امکان اتفاق افتادن آن برای آن فرد ممکن نباشد (پدر یا دایی شخص نی زن حصبه گرفته است نه خود او). شاید از زاویه ی دیگر بتوان اینگونه به ضرب المثل نگاه کرد و با در نظر گرفتن “تو که نی زن بودی چرا آقا دائیت از حصبه مرد” اینگونه تصور کرد که تو که نی زدن و شادی آفرینی می دانستی چرا غم بیماری را از دل شخص بیمار نزدودی و مانع از مرگ او نشدی و حالا شاید بتوان اینگونه بهره برد که : “اگر تخصصی در کاری داریم پس چطور نتوانستیم از بروز مشکلی مرتبط جلوگیری کرده و اوضاع را تحت کنترل داشته باشیم.”
حرف آخر
گردآوری “مفهوم ضرب المثل تو که نی زنی چرا بابات از حصبه مرد” توسط تیم تحریریه موج باز انجام شده است. لذا خوشحال خواهیم شد دوستانی که در خصوص ادبیات ایران اطلاعات بیشتری دارند، در بخش دیدگاه در خصوص مفهوم ضرب المثل نظر خود را یادداشت نمایند.
1 دیدگاه
زاغی
بسیار سمی