هدف شیخ بهایی از حمامی که با یک شمع گرم میشد چه بود؟

هدف شیخ بهایی از حمامی که با یک شمع گرم میشد!
“گرمابه شیخ بهائی” یا “حمام شیخ بهائی” که معروف‌ترین حمام شهر اصفهان توسط بهاءالدین محمد بن حسین عاملی معروف به “شیخ بهایی”، در دوران زمانداری شاه عباس یکم، طراحی و ساخته شده‌ است. شیخ بهائی که در ریاضی، معماری و مهندسی مهارت ویژه ای داشت و همه چیزدان و حکیم بود، مانند بسیاری از معماران و طراحان امروزی که با خلاقیت و علم خود طرح های نو و خاص را می سازند، با استفاده از نبوغ خود حمامی که با یک شمع گرم میشد را ساخت! علاوه بر این طراحی “منار جنبان اصفهان” که هم‌اکنون نیز پا برجاست به او نسبت داده می‌شود که با حرکت دادن یکی از مناره ها، مناره دیگر نیز به حرکت در می آید در حالیکه هر مناره دارای عرض نه متر و ارتفاع هفده متر است! بنابراین هدف شیخ بهایی از حمامی که با یک شمع گرم میشد نه تنها استفاده از نبوغ طراحی، علم و دانش خود بوده که در خدمت شهر اصفهان قرار گرفته و از زیباترین و تاریخی ترین مکان های این شهر را رقم زده است بلکه وی با این روش از ضایعات یا به عبارتی گازهای حاصل از فاضلاب اطراف حمام برای تامین گرمای آب حمام استفاده کرده است. چرا که براساس بررسی ها و مطالعات صورت گرفته در سال های اخیر، گفته می شود که فاضلاب شهر اصفهان توسط لوله‌های جمع آوری فاضلاب وارد خزینه حمام می‌شده و با تبدیل شدن به گاز متان، سوخت مورد نیاز برای گرم شدن حمام را فراهم می کرده است.

علاوه بر این پژوهشگران گفته اند که “بخشی از لجن‌های ته نشین شده در این مکان” برای تولید بیوگاز مورد استفاده قرار می‌گرفت، بدین شکل که شیخ بهایی با محاسباتی حجم لجن مورد نیاز برای تولید بیوگاز را مشخص کرده بود و گاز تولید شده به وسیله شعله‌هایی مخزن آب حمام را گرم می‌کرد. براساس این محاسبات و بررسی ها آب حمام شیخ بهایی با سیستم “دم و گاز” یعنی به کمک “گاز متان فاضلاب مسجد جامع” و چکیدن روغن عصارخانه شیخ بهایی که در مجاورت حمام بوده، روشن میشده است. “گفته می شود که عصارخانه شیخ بهایی محلی برای تهیه روغن از دانه‌های روغن بوده است.”

حمام شیخ بهائی به عنوان مجموعه ای بی نظیر، در سال ۱۳۹۷ از مالکین اش خریداری و مورد بازسازی اساسی قرار گرفت.

دیگر خدمات شیخ بهائی به اصفهان
از مهم‌ترین خدمات بهاءالدین عاملی در رونق بخشیدن به شهر اصفهان “تعیین سمت قبله مسجد شاه اصفهان” است. این قبله‌یابی که با استفاده از ابزارهای آن زمان صورت پذیرفته هفت درجه با جهت واقعی قبله اختلاف دارد. تقسیم آب زاینده رود به محلات اصفهان و روستاهای مجاور رودخانه، ساخت گلخن گرمابه‌ای است که هنوز در اصفهان مانده معروف به حمام شیخ بهایی و حتی بنا به روایتی بهاءالدین عاملی را احتمالاً بنیان‌گذار تهیه نان سنگک، حلواشکری و فرنی می‌دانند.