معنی ارتشاء چیست؟
معنی ارتشاء در لغت : رشوت ستاندن . رشوت گرفتن و رشوه خوردن است. (رشوه گرفتن، رشوه خوردن، رشوه خواری.) رشوه از مادۀ «رشو»، چیزی را گویند که برای کارسازی ناحق به کسی بدهند و در اصطلاح، به مال یا وجهی گفته میشود که از طرف کارکنان و مأمورین دولتی به سبب انجام وظیفه گرفته میشود. با توجه به معنای اصطلاحی رشوه، مفاهیم رشاء و ارتشاء به ترتیب عبارتند از: رشوه دادن و رشوه گرفتن.
جرم ارتشاء چیست؟
جرم ارتشاء از جرایمی است که واجد جنبه عمومی بوده و غیرقابل گذشت میباشد؛ یعنی با گذشت شاکی خصوصی هم جریان تعقیب متوقف نمیشود. همین نکته اهمیت این جرم را نشان میدهد. در گذشته احکام ناظر به دو جرم رشاء (دادن رشوه) و ارتشاء (گرفتن رشوه) در مواد ۱۳۹ تا ۱۴۷ قانون مجازات عمومی و ماده واحده مصوب سال ۱۳۰۸ شمسی پیشبینی شده بود. در سال ۱۳۶۲، این قانون از سوی مجلس شورای اسلامی (کمیسیون قضایی) مورد تجدیدنظر قرار گرفت. قانون مصوب سال ۱۳۶۲، نیز با تصویب قانون دیگری، مورد تجدیدنظر قرار گرفت. در قانونی که در تاریخ ۱۸ دی ۱۳۶۷ به تصویب رسیده است، مجازاتها شدیدتر شده و شمول قانون نیز از کارمندان دولتی و قضایی و شهرداریها و… فراتر رفت و نیروهای نظامی و غیره را نیز در بر گرفت و به این ترتیب، علاوه بر تشدید مجازات جرمهای رشاء و ارتشاء، قلمرو شمول قانون مشترک نیز گستره بیشتری یافت. در تاریخ بیستوسوم خرداد ۱۳۷۵، نیز در ضمن قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازاتهای بازدارنده) طی مواد ۵۸۸ تا ۵۹۴، بحث از جرایم رشاء و ارتشاء به میان آمده است.
تعریف جرم ارتشاء
تعریف جرم ارتشاء از دیدگاه قانونگذار: ۱ـ بند دهم ماده واحده متمم قانون دیوان جزای عمال دولت، مصوب ۱۳۰۸ اخذ وجه یا مال یا اخذ سند پرداخت وجه یا تسلیم مالی است از طرف مستخدم دولتی یا مملکتی یا بلدی برای انجام دادن یا ندادن امری که مربوط است به تشکیلات قضایی و اداری دولت یا ادارات مملکتی و بلدیخواه انجام یا عدم انجام آن امر، مربوط به کار اداری یکی از مستخدمان دیگر دولت یا ادارات مملکتی یا بلدی باشد یا نباشد. اخذ وجه یا مال یا سند به ترتیب فوقالذکر، ارتشاء است؛ خواه مستقیما به عمل آمده باشد و خواه به طور غیرمستقیم و مأموری که اخذ وجه یا مال یا سند کرده، مرتشی است؛ خواه رسمی باشد و خواه غیررسمی، خواه در انجام یا عدم انجام امری که برای آن رشوه گرفته، واقعا مؤثر بوده یا نبوده و خواه اقدام به انجام یا به عدم انجام امری که وعده داده است، کرده یا نکرده باشد.
ترجمه و معنی ارتشاء در فرهنگ لغت عربی-فارسی
متن اصلی معنی ارْتَشَى [عمومی] ارْتَشَى : ارْتِشَاءً [ رشو ]: رشوه گرفت
– منهُ رشوَهً : از او رشوه گرفت .
نوع میزان مجازات ارتشاء (انواع مجازاتهای تعیین شده برای جرم ارتشاء با توجه به مبلغ موضوع جرم)
- حبس از شش ماه تا ۱۵ سال و در مواردی حبس ابد
- شلاق
- انفصال دائم از مشاغل دولتی.
- ضبط مال موضوع ارتشاء، به نفع دولت به عنوان تعزیر یا مجازات.
همچنین در مواردی که جرم مشمول مادۀ ۴ قانون تشدید مجازات باشد یعنی با تشکیل یا رهبری شبکۀ چند نفری صورت بگیرد، در صورتی که مصداق إفساد فی الارض باشد مجازات مرتکبین إفساد فی الارض اعمال میشود و الّا علاوه بر جزای نقدی و ضبط اموال کسب شده از طریق رشوه، حبس از ۱۵ سال تا ابد خواهد بود و شدت مجازات در این موارد به خاطر این است که ارتکاب جرم از طریق تشکیل یا رهبری شبکه چند نفری ممکن است باعث اخلال در نظم اقتصادی کشور شود. شروع به جرم إرتشاء از نظر حقوقی، قابل تصور و عملی است و مطابق تبصره ۳ ماده ۳ قانون تشدید مجازات شروع به جرم، حسب مورد حداقل مجازات مقرر در آن مورد خواهد بود. در خصوص جرم رشا (رشوه دادن) نیز باید گفت که از جرایم عمومی و غیر قابل گذشت بوده و تمام نتایج مترتب بر جرم ارتشاء از نظر عنصر معنوی در این مورد نیز صادق است. نکته قابل توجه در جرم رشا این است که در مواردی راشی، از مجازات معاف میشود این موارد در قانون تشدید مجازات و همچنین در مواد ۵۹۱ و ۵۹۳ قانون مجازات اسلامی پیشبینی شده است و اهم آن این است که در صورتی که رشوه برای حفظ حقوق حقه راشی بوده باشد و نامبرده در دادن رشوه مضطر و ناچار باشد از مجازات تعیین شده برای جرم رشا معاف میشود.