همه پرسی کردستان عراق
تکمیلی – ۳ آبان ۱۳۹۶ : اقلیم کردستان نتیجه همه پرسی را تعلیق کرد
عقبنشینی کردها؛ دولت محلی اقلیم کردستان عراق دربیانیه ای تعلیق همهپرسی و پایان درگیری نظامی با دولت مرکزی عراق را پیشنهاد کرد.
یک مرز زمینی ایران و اقلیم کردستان فردا باز میشود
سر کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در اربیل، در اطلاعیهای اعلام کرد: «مرز باشماق مریوان با استان سلیمانیه از صبح فردا چهارشنبه ۳ آبان ماه ۱۳۹۶ فعالیت عادی خود را از سر میگیرد. درمورد بازگشایی سایر مرزهای جمهوری اسلامی ایران با اقلیم کردستان عراق، به اطلاع رسانده می شود، هنوز تصمیمی از سوی مسئولین امر اتخاذ نشده است.»
خبر فوری : نتایج رسمی همه پرسی اقلیم کردستان اعلام شد
طبق اعلام کمیته انتخابات در اقلیم کردستان، تعداد رأیدهندگان به حدود چهار میلیون و نیم رسید که از این تعداد، بیش از ۹۲ درصد نیز به استقلال اقلیم کردستان رأی «آری» دادهاند.
تکمیلی (۱۴:۵۸) – جلسه کردها با فرانسوی ها و آمریکایی ها برای بزرگتر شدن کردستان
روزنامه ینی شفق، وابسته به دولت آنکار جزئیات یک جلسه محرمانه کردها با حضور مسئولان آمریکایی و فرانسوی در منزل هوشیار زیباری را فاش کرده است؛ جلسهای که در آن برای “بزرگتر کردن کردستان” تصمیمگیری شده است. در این جلسه کرکوک به عنوان “پایتخت” کردستان انتخاب شده و ایجاد یک ارتش مشترک با یگانهای مدافع خلق سوریه که آنکارا آن را شاخه سوری پ.ک.ک میداند در نظر گرفته شده است. همچنین وعده داده شده است که در مرحله بعد موصل نیز به کردستان مستقل بپیوندد. در این جلسه پیتر وودارد گلبریس، دیپلمات آمریکایی، زلمای خلیلزاد، سفیر پیشین آمریکا در عراق و برنارد کوشنر، وزیر خارجه پیشین فرانسه در خانه هوشیار زیباری، از رهبران سیاسی اقلیم و وزیر خارجه پیشین عراق گرد هم آمدهاند و دستورات لازم را به بارزانی دادهاند. بر اساس این گزارش، کردهای سوریه قرار است در ژانویه ۲۰۱۸ در مناطق تحت کنترل خود مانند منبج رای گیریهایی درباره استقلال انجام دهند و در اواسط سال ۲۰۱۸ ارتش مشترک تشکیل خواهد شد و بدین ترتیب پیوستن کردستان سوریه و عراق به یکدیگر به پایان خواهد رسید. در این جلسه درباره تاثیر منابع نفتی و گازی موجود در مناطق رقه، دیرالزور در سوریه و کرکوک موصل در عراق بر آینده دولت کردستان مستقل گفت و گو شده است.
تکمیلی (۱۴:۴۹) – نتایج رسمی همه پرسی کردستان عراق پنجشنبه اعلام میشود. نتایج اولیه شمارش آرای همهپرسی تجزیه اقلیم کردستان عراق، از پیشتازی موافقان آن حکایت دارد.
تکمیلی (۱۴:۰۲) – خوابی که برای کردستان دیدهاند! همهپرسی اقلیم کردستان ظاهراً مربوط به جغرافیای مشخصی است اما تلویزیون حامی بارزانی از جغرافیایی میگوید که حاصل تجزیه چهار کشور است.
تکمیلی (۱۳:۳۰) – علی مطهری: ایران نباید حساسیتی به موضوع کردستان عراق نشان دهد. آمریکا و اسراییل پشت پرده موضوع استقلال کردستان عراق هستند. رفراندوم به معنای استقلال کردستان عراق نیست و تا سرانجام رای گیری باید منتظر ماند.
تکمیلی (۱۲:۵۹) – تجزیه عراق نقشه جدید آمریکاییهاست
علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی: آمریکا و رژیم صهیونیستی وقتی دیدند نمیتوانند با داعش کاری از پیش ببرند، به فکر تجزیه عراق افتادهاند. طرح موضوع جدایی اقلیم کردستان عراق در حالی که هنوز ماجرای داعش تمام نشده مایه تأسف است و جدایی اقلیم کردستان عراق بحرانهای جدیدی ایجاد میکند.
تکمیلی (۱۲:۵۶) – شمارش آرای همهپرسی در کردستان عراق همچنان ادامه دارد.
تکمیلی (۱۲:۵۱) – استقلال کردستان عراق حمام خون به راه میاندازد. وزیر امور اتحادیه اروپای ترکیه: «در صورت اعلام استقلال کردستان تمام سلاحهای داده شده به پیشمرگها علیه مردم عراق استفاده خواهد شد.»
تکمیلی (۱۲:۳۹) – ایرانی ها چگونه از کردستان عراق باز می گردند؟
قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه : «در مورد تعداد دقیق ایرانیانی که در آن منطقه هستند اطلاع دقیقی ندارم و احتمالا برای رفت و آمد آنها از سوی نهادهای مربوطه برنامهریزیهای لازم صورت گرفته است. این در حالی است که مرزهای زمینی کشورمان بر روی اقلیم #کردستان باز است و اتباع ایرانی می توانند از طریق مرزهای زمینی به ایران بازگردند. علاوه براین، ترکیه نیز موارد امنیتی در مرزهای خود را با کردستان عراق افزایش داده و مرزهایش هنوز باز است و اتباع ایرانی می توانند با سفر به ترکیه از طریق خطوط هوایی ترکیه به ایران بازگردند.»
تکمیلی (۱۰:۱۲) : نتایج اولیه شمارش آرای همهپرسی استقلال در اقلیم کردستان عراق
کمیسیون انتخابات و همه پرسی در اقلیم کردستان عراق میزان مشارکت در همه پرسی جدایی اقلیم کردستان را ۷۲.۱۶ درصد اعلام کرد. همچنین کمیسیون عالی همه پرسی اقلیم کردستان عراق اعلام کرد، میزان رای آری در همهپرسی استقلال از ۹۰ درصد فراتر رفت و میزان مشارکت بیش از ۷۲ درصد بود.
تکمیلی (۹:۳۲) – آخرین خبرها از نتایج همهپرسی کردستان عراق : مشارکت ۷۲ درصد؛ رای آری ۹۰ درصد
تکمیلی (۹:۳۰) – اتحادیه عرب: همه پرسی استقلال کردستان عراق وبال منطقه خواهد بود
تکمیلی (۸:۵۸) – اعتراض به جلوگیری تشکیلات بارزانی از نظارت بر همهپرسی کردستان
رفراندوم همه پرسی تجزیه اقلیم کردستان از عراق در دو منطقه مورد منازعه برگزار نشد. در این میان مخالفان همه پرسی که در تشکلی به نام «جبهه نه به رفراندم» گردآمده اند از آنچه که «ممانعت از نظارت بر رفراندوم» نامیدند انتقاد و اعلام کرد: کمیسیون عالی انتخابات و همه پرسی اقلیم بیطرفی خود را از دست داده است. رسانههای اقلیم پیشبینی کردهاند پارلمان عراق علیه رفراندوم تدابیر شدیدی را اتخاذ کند. برکناری رئیسجمهور و تعلیق فعالیت اعضای کرد پارلمان در زمره این اقدامات گزارش شده است.
تکمیلی (۸:۴۱) – تهدید ترکیه مبنی بر بستن خط انتقال نفت اقلیم کردستان عراق، بهای نفت را در بازارهای جهانی افزایش داد.
تکمیلی (۸:۰۳) – نتایج اولیه همهپرسی اقلیم کردستان: پیشتازی قابل توجه حامیان جدایی.
تکمیلی (۷:۱۳) – منیر حداد، قاضی تحقیقات دادگاه صدام: «میزان مشارکت در همه پرسی کردستان عراق در دو استان کرکوک و سلیمانه از ۲۰ درصد فراتر نرفت.»
تکمیلی (بامداد سه شنبه ساعت ۰۰:۱۲) – بی بی سی با اعلام نتایج اولیه همه پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق، از برتری اولیه موافقان جدایی خبر داد.
فیلمی از تقلب در همه پرسی اقلیم کردستان عراق
تقلب در همه پرسی
تکمیلی (۲۳:۰۹) – بیانیه شدید اللحن دبیرکل سازمان ملل در باره همه پرسی کردستان عراق
انتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد با صدور بیانیه ای با ابراز نگرانی نسبت به همه پرسی امروز منطقه کردستان عراق چنین همه پرسی را بالقوه عامل به مخاطره افتادن ثبات و آرامش این کشور دانست. وی در این بیانیه حمایت خود از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی و اتحاد عراق را اعلام کرده و از دولت اقلیم کردستان و دولت مرکزی عراق خواسته است تا همه موارد اختلاف میان خود را از طریق مذاکره و گفت وگو و با آمادگی برای سازش و از خودگذشتگی حل و فصل کنند.
تکمیلی – ترکیه شبکه کُردی را از «ترکست» حذف کرد. شورای عالی رادیو و تلویزیون ترکیه یک شبکه کُردی را از ترکست حذف کرد. رووداو اعلام کرد که شورای عالی رادیو و تلویزیون ترکیه امروز دوشنبه ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۷ پخش شبکه کُردی رووداو را بر روی ماهواره «ترکست» متوقف کرده است. این شبکه اخبار مربوط به همه پرسی را به طور گسترده پوشش می دهد.
تکمیلی – رضا دقتی عکاس/خبرنگار سرشناس ایرانی به عنوان ناظر مستقل بر همه پرسی استقلال کردستان، به اربیل سفر کرده است.
تشکر فرمانده نیروهای پیشمرگ کرد از اسرائیل
سیروان بارزانی، فرمانده نیروهای پیشمرگ کرد با بیان اینکه کردستان عراق حمایت نظامی از سوی اسرائیل دریافت نکرده است، تاکید کرد که تل آویو از اربیل حمایت سیاسی میکند سیروان بارزانی: «ما آن طرفهایی را که حمایت جدی به ما ارائه دادهاند، فراموش نخواهیم کرد که از جمله آنها اسرائیل است. ما مرزها و حریم هوایی مشترک با اسرائیل نداریم، به همین دلیل هیچ کمک نظامی از سوی اسرائیل به دست ما نمیرسد، اما اسرائیل حمایت سیاسی و روحی از ما میکند. ما از نخست وزیر اسرائیل برای این کمکها قدردان هستیم!»
تکمیلی (۱۹:۳۰) – زمان رای گیری همه پرسی کردستان عراق به طور رسمی به پایان رسید.
تکمیلی – مقتدی صدر خواهان آمادهباش نیروهای امنیتی عراق شد. رهبر جریان صدر عراق از دولت عراق خواست تا گذرگاههای هوایی و زمینی را تحت کنترل خود درآورده و از مرزها حفاظت کند.
تکمیلی – ترکیه گذرگاه مرزی با کردستان عراق را بست
ترکیه درپی آغاز همهپرسی جدایی منطقه کردستان عراق، گذرگاه مرزی «خابور» را بست. رسانهها گزارش میدهند ترکیه عبور و مرور از عراق به سمت مرزهای خود را مسدود کرده است. با این حال شبکه کردی «روداو» گزارش داد که منطقه کردستان، خود تصمیم گرفته تا پایان فرایند همهپرسی جدایی، تمام مرزهای خود را ببندد.
تکمیلی – نتیجه نهایی همه پرسی استقلال کردستان عراق تا ۲۴ ساعت آینده اعلام میشود. اینگونه که در خبرگزاری ها و شرایط حاکم مشخص است و در گزارش ها آمده است، در نتیجه “بله” شکی نیست و برخی خیابان های اقلیم کردستان با پرچمهای کردستان تزئین شدهاند. ظاهرا بی بی سی و خبرگزاری های وابسته نقش پررنگی در حمایت از این همه پرسی دارند چنانچه به ریزترین جزئیات هم با نگرش پیروزی کردها برای استقلال پرداخته اند. بی بی سی : «نتیجه از همین حالا قابل پیشبینى است. راى بله با درصد بسیار بالا؛ بخصوص که شب گذشته احزاب کردى که مخالف این همه پرسى بودند یعنى حزب گوران یا تغییر و حزب اسلامى کردستان عراق هم از مردم خواستند تا در این راىگیرى شرکت کنند و راى مثبت بدهند. برگه هاى راى به چهار زبان، کردى، عربى، سریانى و ترکى تهیه شده است. ظاهرا مقامات کردستان عراق مى خواهند این پیام را بدهند که با این همه پرسى براى استقلال کردهاى عراق است بقیه ساکنان این نواحى هم در آن شریک خواهند بود. هرچند معلوم نیست این چقدر قومیتهاى مختلف را بخصوص در مناطق مورد مناقشه مانند کرکوک راضى کند.اما در عین حال باید گفت که بخش قابل توجهى از ترکمانها و عربهاى این شهر مخالف برگزارى همه پرسى در آن بودند.»
تکمیلی – هجوم مردم به فروشگاهها در سلیمانیه عراق همزمان با همه پرسی استقلال کردستان
تکمیلی – همه پرسی استقلال کردستان عراق امروز در حال برگزاری است. مسعود بارزانی رئیس منطقه کردستان عراق رای خود را به صندوق انداخت.
رایگیری برای همه پرسی استقلال در کردستان عراق، در شماری از کشورهای خارجی، از اول مهر ماه آغاز شد و شهروندان کردتبار صاحب گدرنامه عراق و ساکن چین، نخستین گروهی بودند که در این همه پرسی شرکت کردند. در مجموع نزدیک به ۱۲ هزار صندوق رای آماده شده و شماری بالغ بر ۵.۳ میلیون نفر واجد شرایط رای دادن در چهار استان دهوک، اربیل، سلیمانیه و حلبچه هستند.
تکمیلی – آغاز همه پرسی در اقلیم کردستان عراق
مراکز اخذ رای در منطقه اقلیم کردستان عراق و مناطق مورد مناقشه از ساعت ۷ صبح به وقت محلی به روی رای دهندگان باز شد. نیروهای امنیتی اقلیم کردستان عراق به صورت گسترده ای نزدیک به شعب اخذ رای مستقر شده اند. مقام های محلی اقلیم کردستان عراق از طریق بلندگو و با زبان کردی از ساکنان این منطقه می خواهند که در پای صندوق های رای حاضر شوند. ۵ میلیون نفر حق شرکت در این همه پرسی را که در ۴ استان اربیل، دهوک، سلیمانیه حلبچه و کرکوک برگزار می شود، دارند.
تکمیلی – در میان مخالفت کشورهای منطقهای و بینالمللی با برگزاری همهپرسی استقلال اقلیم کردستان عراق، دهها اسرائیلی به حمایت از این تصمیم کردها تظاهرات کردند.
اقدامات تنبیهی دولت عراق اقدامات تنبیهی را علیه اقلیم کردستان
در پی تصمیم قاطع مسئولان برگزاری همه پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق، منابع عراقی اعلام کردند، دولت مرکزی بغداد همه پرسی را تنها جوهری روی کاغذ میداند و اقدامات تنبیهی را در واکنش به اجرای همهپرسی اتخاذ می کند.
برگه های رای همه پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق
برگه های رای به همه پرسی، به ۴ زبان کردی، عربی، انگلیسی و ترکمنی (ترکی) است.
همه پرسی در کردستان عراق
همه پرسی برای استقلال در اقلیم کردستان عراق از صبح سوم مهر ماه آغاز شد. این در حالی است که کشورهای ایران، ترکیه، بغداد، آمریکا و دبیر کل سازمان ملل، با این همهپرسی مخالفت کردهاند اما دولت اسرائیل از همهپرسی حمایت کرده است. در این میان کشور اردن موضع رسمی نگرفته و گزارشها حاکی از این است که روسیه نیز موضع مشخصی نگرفته است و عربستان تنها ابراز امیدواری کرده است که رایگیری انجام نشود. طی روزهای گذشته فشارهای بینالمللی برای جلوگیری از برگزاری همهپرسی افزایش یافته و علاوه بر هشدارهای همسایگان در مورد عواقب این همه پرسی، کشورهایی مانند ایالات متحده نیز شدیدا با برگزاری این همه پرسی مخالفت کرده اند. وزارت خارجه امریکا در پایان شهریور ماه ۹۶ اعلام کرد «در صورت برگزاری همه پرسی انجام مذاکرات با بغداد بسیار سخت شده و پیشنهاد طرف های بین المللی ذکرشده برای حمایت از آن نیز مسدود خواهد شد». در مقابل روسای جمهوری ایران و ترکیه هم متذکر شدند که لغو نشدن رایگیری سوم مهر ماه، به آشوب و هرج و مرج در منطقه منجر خواهد شد. نخستوزیر عراق نیز این همهپرسی را «تصمیمی یکجانبه» توصیف کرده که «بر امنیت عراق و امنیت منطقه اثرگذار است».
با نزدیک شدن به روز مشخص شده برای همه پرسی، دیروز (یکشنبه ۲ مهر ۱۳۹۶) ترکیه مرزهای خود با اقلیم کردستان را بست و ایران نیز پروازها به سلیمانیه و اربیل را متوقف کرد. پارلمان ترکیه هم برای مقابله با عواقب این همه پرسی لایحه ی خود را که به ارتش ترکیه اجازه دخالت در سوریه و عراق، در صورت رویارویی با تهدیدهای امنیتی را میدهد، تمدید کرد. دولت مرکزی عراق هم تاکید کرده بود : «تمهیدات لازم» را برای حفظ یکپارچگی این کشور به کار خواهد گرفت. موضوع لزوم حفظ یکپارچگی و وحدت در عراق، در سخنان دبیر کل سازمان ملل نیز بازتاب پیدا کرده بود.
اما نکته قابل تامل این است که مقامهای اقلیم کردستان تاکید کردهاند بهدلیل آنکه خواستههای آنها نادیده گرفته شده و از آنجایی که در نهایت مذاکره و یا هر راهکار دیگری باید بهسوی «استقلال» رهنمون شود، این همهپرسی برگزار خواهد شد. مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان گفته است «استقلال تنها راه تضمین آیندهای عاری از خشونت برای کردهای عراق است».
در حال حاضر تنها کشوری که رسما از ابن هرج و مرج و شرایط ویژه و خطرناک حمایت کرده است اسرائیل است. بنیامنین نتانیاهو در مورد این همه پرسی گفته است: «از تشکیل «دولت کـرد» در شمال عراق و «دستیابی کردها به دولت مستقل» حمایت میکند.» پیش از این رئیس انجمن تقویت مناسبات اسرائیل و کردها در مجلس اسرائیل، به روزنامه «جروزالم پست» گفته بود یک هیئت از کردستان عراق به اسرائیل سفر کرده و خواسته بود که آن کشور با اعمال نفوذ از واشینگتن بخواهد از مخالفت با استقلال خودداری کند. در صورتیکه امریکا علاوه بر مخالفت لفظی، با فرستادن شماری از مقامهای ارشد، از جمله وزیر دفاع، خواستار لغو همه پرسی شده است. از دیگر کشورهایی که خواستار برگزار نشدن همهپرسی شدهاند، عربستان سعودی است. وزارت خارجه عربستان سعودی در بیانیهای که خبرگزاری رسمی سعودی منتشر کرده گفته امیدوار است رئیس اقلیم خردمندی کرده و همهپرسی را متوقف کند. اردن، دیگر کشور منطقه و همسایه عراق گفته این یک مسئله داخلی عراق است ولی دولت مرکزی سوریه با همه پرسی مخالفت کرده است. خبرگزاری رویترز اخیرا در گزارشی گفته روسیه در مقابل این موضوع تقریبا سکوت کرده، «در حالیکه بر اساس آمار داخلی، خیلی سریع به تامینکننده اصلی قراردادهای نفت و گاز اقلیم تبدیل شده است».
پیشتر در ماه ژوئن، شبکه «کردستان۲۴» گزارش داده بود که در مصاحبهای با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، گفته «ما حساسیت مربوط به مسئله کردها را درک میکنیم… رویکرد ما همواره روشن بوده، ما رویکردی منطبق بر حفظ قوانین بینالمللی داریم». به گزارش خبرگزاری دولتی اسپوتنیک، دمتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفته است «موضع روسیه، همان است که به خیر تمامیت ارضی دولتهای منطقه باشد». پسکوف اما افزوده قصد ندارد در مورد اینکه نتیجه همه پرسی مورد تائید قرار خواهد گرفت یا نه توضیحی ارائه کند. شماری از کشورهای غربی نیز موضع رسمی در مورد همهپرسی نگرفتهاند؛ از جمله بلژیک یا بلغارستان و اسپانیا، همه پرسی را غیرقانونی خوانده است.
شرایط همه پرسی کردستان عراق
همه پرسی استقلال در اقلیم خود مختار کردستان عراق تجربهای است «غیر الزام آور» و بدون مهلت اجرایی، که به رغم طبیعت مسالمت آمیز آن، می تواند کشور آشوب زده عراق را با بحران امنیتی تازهای روبرو ساخته و به سهم خود منطقه را در برابر چالشهای نو قرار دهد. پیشتر، در ۳۰ ژانویه سال ۲۰۰۵ ، و همزمان با برگزاری انتخابات سراسری در عراق، در شرایطی که آن کشور در اشغال نظامی قرار داشت، نخستین «همه پرسی غیر الزام آور» در مورد استقلال کردستان در مناطق شمال و غرب عراق ( کرکوک، نینوا، دیاله، سلیمانیه، هیولیر و دهوک) برگزار شد و مطابق انتظار، ۹۹ درصد از قریب دو میلیون رای به صندوق ریخته شده، مثبت بود. در سال ۲۰۰۴، اندکی بعد از سقوط رژیم صدام، یکی از فعالان سیاسی کرد مقیم آمریکا اقدام به گرد آوری امضاء در مورد حمایت از «استقلال کردستان جنوبی» کرد و استشهاد نامهای را در حمایت از این خواسته با یک میلیون و هفتصد هزار امضاء به خانم «کارینا پیرلی» مسئول وقت دایره انتخابات سازمان ملل تسلیم نمود. هیچیک از این اقدامات به اعلام استقلال کردستان عراق منجر نشد.
از زمان آخرین تلاش بینتیجه برای اعلام استقلال کردستان عراق تحولاتی در داخل و درون مرزهای مجاور عراق صورت گرفته که هر یک به سهم خود میتواند نتایج اقدامات جاری دولت خود گردان اقلیم کردستان را برای جدایی از عراق، تحت تاثیر قرار دهد. یکی از با اهمیتترین رویدادها، اعلام تشکیل حکومت اسلامی در موصل بود که پیامد شکست داعش، موجب شد پیشمرگ ها (نیروهای امنیتی – انتظامی اقلیم کردستان) در استان کرکوک که جمعیت آن ترکیبی است از اعراب، ترک تبارها و کردها، مستقر شوند. عامل تعیین کننده دیگر که در بیانیه حاکی از مخالفت دبیر کل سازمان ملل با برگزاری رفراندوم استقلال کردستان نیز مورد اشاره قرار گرفته، «ضرورت ادامه مقابله با داعش » است که پس از شکست در موصل و دیرالزور هنوز پاک سازی نشده و همچنان در منطقه پراکنده اند.
روز چهاردهم ماه سپتامبر بنا بر درخواست حیدر عبادی نخست وزیر عراق، مجلس ملی آن کشور که دو روز پیشتر مخالفت با برگزاری رفراندم استقلال اقلیم کردستان را به رای گذاشته بود، با اکثریت ۱۷۳ رای نجم الدین کریم، استاندار کرکوک را که موافق برگزاری همه پرسی در آن منطقه شده، از منصب خود برکنار ساخت. بعد از رای قانونی پارلمان ملی عراق دایر بر غیر قانونی شمردن رفراندوم استقلال و برکناری نجم الدین که اینک مورد حمایت حزب دمکرات کردستان و دولت بارزانیها است، شورای محلی کرکوک به تشکیل جلسهای فرا خوانده شد که در آن از مجموع ۴۱ عضو تنها ۲۴ نفر حضور یافته و به شرکت در رفراندوم رای مثبت دادند.
اختلافات داخلی کردها
با وجود شمار کثیری از احزاب کوچکتر کرد که در داخل و خارج از عراق فعالیت میکنند، کردستان عراق طی چند دهه گذشته در کنترل حزب دمکرات به رهبری بارزانی ها، اتحادیه میهنی به رهبری طالبانیها و پ- ک –ک ( حزب کارگران کردستان) به رهبری عبدالله اوجالان قرار داشته که ریشه اصلی آنها در خاک ترکیه است. در جریان مذاکرات مربوط به تشکیل دولت مرکزی عراق که مطابق قانون اساسی تازه آن کشور به صورت فدرال اداره میشود، بدون قید صریح موضوع در متن قانون اساسی، و با الگو گرفتن از نحوه تقسیم قدرت در لبنان، منصب رییس جمهوری به کردها، ریاست دولت به شیعیان و ریاست مجلس به سنیها رسید. مسعود بارزانی که آینده دراز مدت خود را در کردستان مستقل می دید منصب رییس جمهوری را به جلال طالبانی، رهبر اتحادیه میهنی کردستان واگذار کرد و خود در منصب رییس اقلیم خود مختار کردستان قرار گرفت.
بر اساس این شیوه تقسیم قدرت بین کردهای عراق، بارزانیها اربیل پایتخت کردستان را در اختیار گرفتند و استان سلیمانیه به طالبانیهای سپرده شد. منطقه و میزان نفوذ پ ک ک در کردستان عراق متاثر از درگیریها و یا بده بستانهای متغییر حزب دمکرات با آنها و همچنین تحولات منطقهای ( وضعیت داخلی سوریه) است. در انتخابات مجلس محلی اقلیم کردستان که ماه سپتامبر سال ۲۰۱۳ برگزار شد تنها ساکنین سه منطقه اربیل (هیولیر)، دهوک و سلیمانیه شرکت داشتند و به این دلیل در مجلسی که بعد از دو سال تعطیل به برگزاری تشکیل جلسه و تائید تصمیم برگزاری رفراندوم استقلال فرا خوانده شده، کرکوک دارای نمایندهای نیست.
در اوج درگیریهای نظامی با نیروهای داعش و همزمان با اظهارات مسعود بارزانی دایر بر «رایزنی در مورد امکان اعلام استقلال اقلیم کردستان»، نجم الدین کریم، استاندار کرکوک که کرد تبار است، سال گذشته خود خواستار «استقلال کرکوک»، و جدایی آن از اقلیم خود مختار کردستان و دولت مرکزی عراق شده بود؛ اقدامی که در آن زمان واکنش فوری و تند «دیاری حسین» نایب رییس شورای رهبری حزب دمکرات کردستان را بر انگیخت و وی طی گفتگویی با خبرگزاری رسمی حزب دمکرات کردستان عراق، چنین اقدامی را «خیانت» خواند. کرکوک اینک یکی از مناطقی است که قرار است همه پرسی استقلال آنجا نیز برگزار شود و نجم الدین کریم هم با تغییر نظر گذشته خود، به صف حامیان برگزاری همه پرسی استقلال پیوسته است.
در جمع کردهای عراق که آمیزهای است از تنوع و تقابل فکری و سیاسی،به نظر می رسد بارزانیها خود را در خط حمایت اسرائیل ( و آمریکا) و طالبانیها خود را همسو با تفکرات جمهوری اسلامی ایران می داند. پ ک ک با داشتن خط مشی فکری سوسیالیستی، فاقد خط حمایت خارجی شناخته شده خاص خود است، اما، در رقابت قدرت با دو شاخه سیاسی اصلی کردهای عراق همیشه حاضر بوده است. پ ک ک به دلیل جمعیت بزرگتر کردهای ترکیه (حدود ۱۴ میلیون در مقایسه با ۵ میلیون و دویست هزار نفر کردهای عراق (مطابق سر شماری سال ۲۰۱۴) و داشتن نفوذ بدون رقیب در مناطق کرد نشین سوریه، خود را از بارزانیهای قوی تر میداند. مجلس محلی کردستان که تنها به دلیل دادن وجاهت قانونی به برگزاری رفراندوم استقلال اخیر، بعد از دو سال تعلیق به تشکیل جلسه فرا خوانده شده، به دلیل اختلافات و رقابتها درونی کردها عملا به مدت دو سال به حال تعلیق درآمده بود.
در اکتبر سال ۲۰۱۵ نیروهای طرفدار حزب دموکرات کردستان در مخالفت با یوسف محمد صدیق رئیس مجلس و گروهی از اعضای آن مانع از ورود آنها به پارلمان شدند و این اقدام موجب تعطیل مجلس محلی اقلیم کردستان عراق شد. در مجلس محلی کردها، علاوه بر طرفداران بارزانیها و اتحادیه میهنی طالبانی، نمایندگان حزب گوران که اصلاح طلب و خواستار «تغییر» در نظام سیاسی اقلیم خود مختار است، و احزاب دیگری با گرایشهای اسلامی و غیر اسلامی نیز حضور دارند.
حکومت قبیلهای در کردستان
دو سال پیش و در آستانه پایان دوره تمدید شده رییس جمهوری مسعود بارزانی در اقلیم خود مختار کردستان، او در اندیشه تمدید دوباره رییس جمهوری بود و احزاب مخالف در فکر برگزاری تظاهرات در اربیل، برای ابراز مخالفت با این تصمیم. هدایت تظاهرات مخالفین را عمدتا گورانیها بر عهده داشتند و پ ک ک هم پشتیبان این اعتراضات بود. با تعطیل مجلس محلی و در اوج تنشهای داخلی، چهار روز پیش از انقضای دوره رییس جمهوری، با رای کمیسیون قضایی که واحدی در وزارت دادگستری دولت خود مختار است، با پشتیبانی اتحادیه میهنی ( طالبانی ها) رییس جمهوری مسعود بارزانی بار دیگر تا برگزاری انتخابات بعدی تمدید شد. بنا بر تصمیم قبلی این دو گروه دوره رییس جمهوری بارزانی یکبار در سال ۲۰۱۳ هم به مدت دو سال تمدید شده بود.
نخست وزیر دولت خود مختار کردستان عراق نچروان بارزانی برادر زاده مسعود و نوه ملا مصطفی است که مدت طولانی در ایران زندگی کرده و از دانشگاه تهران لیسانس علوم سیاسی گرفته است. نفرات ارشد دولت و مسئولان حکومت خود مختار هم بنا بر ترتیب تقسیم قدرت مابین دو شاخه بارزانی- طالبانیها تقسیم شده و کردهای طرفدار تغییر نظام ریاستی به نظام پارلمانی، از آن محروم مانده اند. نظامی کنونی حاکم بر اقلیم کردستان عراق الگوی رییس جمهوری ناشی از وراثت، مانند سوریه و جمهوری آذربایجان را دنبال میکند و مردم سالاری آنرا باید در چارچوب «دمکراسی قبیله ای» تعریف کرد که در آن اقلیتها و مخالفین جای بزرگی ندارند.
قابل ملاحظه است که در انتخابات مجلس محلی تعطیل شده کردستان عراق که اینک برای زدن مهر تائید بر برگزاری رفرندوم به تشکیل جلسه فرا خوانده شده، حزب گوران در سلیمانیه که اداره آن سهم طالبانیها است، ۲۵ کرسی بدست آورد که پیشبینی آن در آن زمان برای کردهای محلی نیز شگفت آور بود. نکته دیگر که حاکی از اختلافهای سیاسی عمیق درونی کردها است و خارج از کردستان تحت الشعاع گرمی همه پرسی استقلال و «حمایت یکپارچه از آرمانهای کرد» قرار میگیرد، تحریم ۴۶ نماینده احزاب مخالف انجام رفراندوم و عدم شرکت آنها در مجلس است که جلسه آن تنها با حضور ۶۵ برگزار شد.
مخالفتهای خارجی
علاوه بر نابسامانیهای داخلی ناشی از تداوم قدرت یک گروه واحد حاکم در اربیل، و همچنین اختلاف های سیاسی کردهای عراق، برگزاری رفراندم و تصویر تشکیل دولت مستقل کردستان در خاک عراق، حتی در شکل «غیر الزام آور» آن، بجز اسرائیل، مورد مخالفت رسمی تمام همسایگان عراق و قدرتهای بزرگ و سازمانهای جهانی قرار گرفته است. ایران و ترکیه دو همسایه بزرگ کردستان عراق، با ترکیب جمعیتی سه برابر کردستان عراق درون مرزهای خود، مخالفت خود را با این اقدام ابراز کرده اند. دولت مرکزی عراق و مجلس ملی آن کشور همه پرسی را غیر قانونی خوانده اند و این داوری را دولت ایران با تکیه بر قانون اساسی جمهوری فدرال عراق مورد پشتیبانی قرار داده است. آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد صریحاً پشتیبانی خود را از دولت مرکزی عراق و حفظ یکپارچگی آن کشور اعلام داشته اند.
کردستان عراق که دولت محلی آن دارای قرضهای در حدود ۲۰ میلیارد دلار است و این روزها حتی در پرداخت حقوق کارکنان دولتی نیز با مشکل روبرو است در صورت اعلام استقلال و قطع رابطه با دولت مرکزی بغداد تنها بارهای اقتصادی و سیاسی جاری خود را افزایش خواهد داد و در بهترین شرایط با استقراض بیشتر در مسیر ونزوئلای چاوز قرار میگیرد. در صورت اعلام استقلال، کردستان عراق بخت شناسایی رسمی از سوی سایر کشورها را نخواهد داشت، از عضویت در سازمان ملل و موسسات جهانی محروم میماند و مشکلی تازه بر مجموعه مشکلات منطقه افزوده میشود.