پایتخت سفال ایران کدام شهر است؟
شهر لالجین (لالِجینْ / لاله جینْ) یکی از قطب های گردشگری استان همدان و به عنوان مرکز سفال و سرامیک در خاورمیانه شناخته شده است و به همین دلیل شهر لالجین پایتخت سفال ایران است.عنوان پایتخت سفال ایران در سال ۹۵ و پس از اعلام لالجین به عنوان شهر جهانی سفال برای این شهر برگزیده شد.بهمن نامور مطلق معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی کشور در سال ۱۳۹۵ از انتخاب لالجین به عنوان شهر جهانی سفال خبر داده و گفته بود : «در راستای ارسال پروندههای این دو شهر لالجین و مشهد به شورای جهانی صنایع دستی، داوران این شورا در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۵ از شهرهای مشهد و لالجین بازدید کرده و داوری خود برای کارشناسان عالی شورای جهانی صنایع دستی ارسال کردند. پس از بررسی های نهایی و اعلام نظر رؤسای چهار منطقه اروپا، آمریکای لاتین، آمریکای شمالی و آفریقا، خوشبختانه طبق نامه ای از سوی خانم “غدا هیجاوی” رئیس منطقه آسیا و اقیانوسیه و بر اساس اعلام رسمی دفتر رئیس شورای جهانی صنایع دستی، مشهد به عنوان “شهر جهانی سنگ های قیمتی” و لالجین به عنوان “شهر جهانی سفال” انتخاب شد.».شهر لالجین یا همان پایتخت سفال ایران، یکی از شهرهای شمالی استان همدان است که در بخش لالجین شهرستان بهار، ۵ کیلومتری بهار و ۲۵ کیلومتری همدان، واقع شده است. پایتخت سفال ایران در طول جغرافیایی ۴۸ درجه و ۲۸ دقیقهٔ شرقی و عرض جغرافیایی ۳۴ درجه و ۵۸ دقیقهٔ شمالی قرار گرفته و ۱۷۳۱ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و قحطی سال۱۲۵۰ و شورش مردم علیه غلامعلی خزایی (خان وقت) در سال ۱۳۳۱ خورشیدی از وقایع مهم این شهر محسوب میشود.ساکنان لالجین به لهجه ای خاص از زبان ترکی آذربایجانی سخن میگویند که نسبتاً با گویش مردم آذربایجان متفاوت بوده و از نظر لحن تکلم به ترکی قشقایی های استان فارس و ترکی شاهسونی استان های قم و مرکزی نزدیک است. نام پایتخت سفال ایران در محاوره مردم استان همدان اغلب بهصورت “لَلین” و یا “لالون” تلفظ میشود. اهالی لالجین نام شهر خویش را «لَلین» تلفظ میکنند؛ اما مردم غیر بومی بویژه اهالی بهار نام این شهر را از دوران کهن به صورت «لالون» تلفظ کردهاند. در اصل هر دو اصطلاح «للین» و «لالون» گویش یک کلمه با دو لهجهٔ متفاوت است. چهار دانگ از کل زمین های پایتخت سفال ایران متعلق به خان لالجین (غلامعلی خزایی) بوده و دو دانگ دیگر آن نیز به نصرت الملک علی خان پسر رستم خان قراگزلو تعلق داشته است که نصرت الملک این دو دانگ را مهریهٔ همسرش زبیده (دختر فتحعلی شاه) قرار داد.
- به اعتقاد برخی از محققان، نام کنونی شهر لالجین تغییر یافتهٔ واژهٔ “لاچین” است که نام پرنده ای شکاری و عنوان یکی از قبیله های ترک بوده است. از همین روی به احتمال زیاد در گذشته قبیلهٔ مذکور این منطقه را برای سکونت برگزیده و ساکن آن شده است. به همین جهت شهر لالجین به این نام مشهور گشته و به عنوان “سرزمین ترکان لاچین” شناخته شده است.
- شهری به نام لاچین در جمهوری آذربایجان وجود داشته که اکنون در نواحی تحت کنترل ارمنستان قرار دارد.
- به اعتقاد گروهی دیگر از محققان، واژهٔ لاله جین (لالجین) از دو بخش «لاله» و «جین» تشکیل یافته است. جین پسوند مکان برای برخی از شهرها و روستاهای استان همدان نظیر توی جین، دیوجین، فارس جین، گنده جین و وفرجین است. برهمین اساس، لاله جین (لالجین) به معنای آبادی لاله است.
- به اعتقاد برخی از اهالی شهر، لشکر چنگیزخان مغول به هنگام گذر از همدان وارد لالجین شده و گروهی از اهالی این شهر را به چین فرستاده تا از هنرمندان آن سرزمین سفالگری را بیاموزند. این افراد پس از آموختن سفالگری به لالجین برگشته اند و از همین روی این روستا “لاله چین” نام گرفته است.