قانون سوال از رئیس جمهور چیست؟
قانون سوال از رئیس جمهور یکی از مواردی است که به دوران انجام وظیفه رئیس جمهور در دوران ریاست جمهوری مربوط می شود و نمایندگان مجلس می توانند در صورت مشکلات اجتماعی، مسائل روز و … از رئیس جمهور سوال کنند. بر همین اساس و به موجب ماده ۱۹۶ بر اساس اصل ۸۸ قانون اساسی در صورتی که حداقل یک چهارم کل نمایندگان بخواهند درباره وظایف رئیس جمهور سؤال کنند، باید سؤال یا سؤالات خود را به طور صریح و روشن و مختصر همگی امضاء و به رئیس مجلس تسلیم کنند. رئیس مجلس موضوع را در اسرع وقت به کمیسیون های تخصصی مربوطه ارجاع می نماید و پس از آن هر کمیسیون موظف است حداکثر ظرف یک هفته با حضور نماینده معرفی شده رئیس جمهور به آن کمیسیون و نماینده منتخب سوال کنندگان، تشکیل جلسه دهد. در این جلسه نماینده رئیس جمهور پاسخ مقتضی را از طرف رئیس جمهور ارائه خواهد کرد تا به نمایندگان سؤال کننده گزارش شود.یک هفته بعد از طرح سوال نمایندگان در کمیسیون یا کمیسیون های مربوطه و جلسات برگزار شده اگر حداقل یک چهارم از همه نمایندگان مجلس، از سوال خود منصرف نشده باشند، رئیس مجلس موظف است در اولین جلسه سؤال یا سؤالات آنان را قرائت کرده و سپس فوراً برای رئیس جمهور ارسال کند. سؤال یا سؤالات قرائت شده نیز ظرف ۴۸ ساعت تکثیر و در دسترس نمایندگان قرار میگیرد.اما سوال کردن از رئیس جمهور دارای چند شرط است :
- تعداد سؤالات نباید از ۵ سؤال بیشتر باشد.
- پس از ارسال سوال یا سؤالات برای رئیس جمهور، کاهش امضاها سبب خروج از دستور نمی گردد.
- مطابق ماده ۱۹۷ رئیس جمهور موظف است ظرف یک ماه از تاریخ دریافت سؤال یا سؤالات، در جلسه علنی مجلس حضور یابد و به سؤال یا سؤالات مطروحه نمایندگان پاسخ دهد مگر با عذر موجه با تشخیص مجلس شورای اسلامی.
- مدت طرح سؤال یا سؤالات از طرف نمایندگان منتخب سوال کنندگان حداکثر ۳۰ دقیقه و مدت پاسخ رئیسجمهور حداکثر ۱ساعت است که طرفین میتوانند وقت خود را به دو بخش تقسیم کنند.
- در این صورت همه سؤالات و پاسخ های رئیس جمهور در بخش اول وقت هر یک دو طرف بیان میشود و در بخش دوم، ابهامات سؤال کنندگان و پاسخ های رئیس جمهور مطرح میشود.
- سپس درباره پاسخ رئیس جمهور به هر یک از سؤالات از نظر قانع کننده بودن یا نبودن به صورت جداگانه رأی گیری میشود.
- در صورتیکه دو سوم از نمایندگان حاضر در جلسه از پاسخ رئیس جمهور به سؤالی قانع نشده باشند، سوال از رئیس جمهور به قوه قضاییه ارسال میشود.در واقع سوال جهت رسیدگی به قوه قضاییه ارجاع می شود.
- در صورتی که تعداد سوالات ارسال شده به قوه قضائیه درباره یک رئیس جمهور به عدد شش برسد، طرح استیضاح رئیس جمهور با رعایت مفاد اصل ۸۹ قانون اساسی و مواد آیین نامه داخلی در دستور کار مجلس قرار میگیرد.
تاریخ آخرین تغییرات قانون سوال از رئیس جمهور
روند سوال از رئیس جمهور و نحوه طرح سوال از رئیس جمهور در نیمه دوم اردیبهشت ۱۳۹۱ به جهت تامین نظر شورای نگهبان قانون اساسی مواد ۱۹۶ و ۱۹۷، توسط نمایندگان مجلس اصلاح شد. به گزارش خبرگزاری خانه ملت، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نشست علنی روز سه شنبه ۱۹ اردیبهشت۹۱، طرح اصلاح مواد ۱۹۶ و ۱۹۷ آیین نامه داخلی مجلس را به جهت تامین نظر شورای نگهبان ، با ۱۲۵ رای موافق، ۱۵ رای مخالف و ۱۷ رای ممتنع از مجموع ۲۰۷ نماینده حاضر در صحن اصلاح کردند.
عبدالرضا هاشم زایی نماینده مردم تهران : «درصورت عدم اقناع بیش از دو سوم نمایندگان از پاسخ رییسجمهور، قاعدتاً موضوع به قوه قضاییه ارجاع میشود و عملاً موضوع پیش از آن، در انتهای جلسه علنی مجلی به پایان رسیده و اینطور نیست که مثلاً عدم اقناع نمایندگان بخواهد مقدمه استیضاح یا عواقب آییننامه ای از این دست باشد. درمجموع به شرطی که رییسجمهور قرار باشد و بخواهد موانع و مشکلات واقعی کشور را شفاف و صریح با مردم درمیان بگذارد، فرصت خوبی است.»