حکم سب النبی چیست؟
سب النبی از ترکیب دو واژه ی عربی “سب” و “النبی” تشکیل شده است. سب به معنی دشنام دادن (دشنام، لعن و نفرین) است و سب النبی به معنی لعن، دشنام و اهانت به پیامبر اسلام (ص) و سایر انبیای الهی و ائمه معصومین (ع) است. مجازات سب النبی و حکم آن اعدام است. سب در فرهنگ لغت به معنی دشنام، فحش و ناسزا به کار میرود و در اصطلاح رفتاری ضد شرف است که از طریق ناسزاگویی محقق شده و اخص از توهین محسوب میشود، بنابراین هر توهینی سب نیست، ولی هر سبی توهین به حساب می آید. سب النبی در قرآن هم ذکر شده است. در قرآن مجید آیهای درباره سب النبی وجود ندارد، اما آیات فراوانی بر حرام بودن آزار و اذیت پیامبر (ص) تأکید دارند. در آیه ۶۱ سوره توبه آمده است :
وَ الَّذِینَ یُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ
.. و آنها که رسول خدا را آزار میدهند، عذاب دردناکی دارند.
همچنین در آیه ۵۷ سوره احزاب میخوانیم :
إِنَّ الَّذِینَ یُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَهِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُهِینًا
آنها که خدا و پیامبرش را آزار میدهند، خداوند آنان را از رحمت خود در دنیا و آخرت دور ساخته و برای آنها عذاب خوار کننده ای آماده کرده است.
تنها جایی در قرآن که به واژه «سب» اشاره کرده است آیه ۱۰۸ سوره انعام است:
این آیه اشاره به مسلمانانی دارد که بت های مشرکان را دشنام می دادند و خدا آنها را از این کار نهى کرد، مبادا که آنها خدا را از روى جهالت ناسزا بگویند.
وَلَا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْوًا بِغَیْرِ عِلْمٍ ۗ. کَذَٰلِکَ زَیَّنَّا لِکُلِّ أُمَّهٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَیُنَبِّئُهُمْ بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ
(به معبود) کسانی که غیر خدا را میخوانند دشنام ندهید، مبادا آنها (نیز) از روی (ظلم و) جهل، خدا را دشنام دهند!…
سب النبی در روایات هم وجود دارد. امام صادق (ع) فرمود: «پدرم به من خبر داد که رسول خدا (ص) فرمود: مردم نسبت به من برابرند، هر که نشنود کسی مرا به بدی یاد میکند، بر او واجب است که دشنام دهنده مرا بکشد و به حاکم رجوع نکند و بر حاکم واجب است که در صورت مراجعه به او اهانت کننده به مرا بکشد». همچنین در روایت دیگری هم امام صادق (ع) درباره کسی که به امام علی (ع) ناسزا بگوید فرموده است : «به خدا سوگند خون او مباح است. البته هزار تن از ایشان ارزش یک تن از شما را ندارد، (پس اگر خطری شما را تهدید میکرد) او را رها سازید.» و در جای دیگری هم فرموده اند : «کسی که، ولی خدا را دشنام دهد، خدا را دشنام داده است.»
سب النبی در فقه شیعه
هر کدام از فقهای شیعه که درباره سب النبی حرف زدهاند حکم آن را قتل دانسته اند :
- شیخ صدوق اولین فقیهی است که دراینباره نظر داده است. او میگوید : «هر کس پیامبر خدا (ص) یا امیر مؤمنان علی بن ابیطالب (ع) یا یکی از امامان (ع) را دشنام دهد و ناسزا گوید خونش از همان ساعت حلال میشود.»
- شیخ طوسی هم دراینباره میگوید: «کسی که پیامبر (ص) یا یکی از امامان (ع) را سب کند، خونش هدر میگردد و بر هر کس سبّ را از او بشنود قتلش حلال است.»
سب النبی از دیدگاه اهل سنت
سید مرتضی علم الهدی در کتاب «الهدایه فی الاصول و الفروع» میگوید: «از منفردات امامیه، قول به این است که هر کس پیامبر (ص) را سبّ کند مسلمان باشد یا ذمی، در آن حال (در همان لحظه بیدرنگ) کشته شود.»
سب النبی در قانون مجازات اسلامی
- ماده ۲۶۲ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۰ : هر کس پیامبر اعظم و یا هریک از انبیاء عظام الهی را دشنام دهد یا قذف کند «ساب النبی» است و به اعدام محکوم میشود.
- تبصره : قذف هر یک از ائمه معصومین و یا حضرت فاطمه زهرا یا دشنام به ایشان در حکم سب نبی است.
- ماده ۲۶۳ قانون مجازات اسلامی : هرگاه متهم به سب، ادعا نماید که اظهارات وی از روی اکراه، غفلت سهو یا در حالت مستی یا غضب یا سبق لسان یا بدون توجه به معانی کلمات و یا نقل قول از دیگری بوده است، ساب النبی محسوب نمیشود.
- تبصره : هرگاه سب در حالت مستی یا غضب یا به نقل از دیگری باشد و صدق اهانت کند موجب تعزیر تا ۷۴ ضربه شلاق است.
- ماده ۵۱۳ قانون اسلامی : «هر کس به مقدسات اسلام و یا هر یک انبیاء یا ائمه طاهرین (ع) یا حضرت صدیقه طاهره (س) اهانت نماید، اگر مشمول حکم سابّ النبی باشد، اعدام میشود و در غیر این صورت به حبس از یک تا پنج سال محکوم خواهد شد.»
- ماده ۲۶ قانون مطبوعات هم حکم مشابه دیگری به این صورت تقنین کرده است : «هر کس به وسیله مطبوعات به دین مبین اسلام و مقدسات آن اهانت کند، در صورتی که به ارتداد منجر شود، حکم در حق وی صادر و اجرا و اگر به ارتداد نینجامد، طبق نظر حاکم شرع بر اساس قانون تعزیرات با وی رفتار خواهد شد».