زردپی چیست؟ (تاندون چیست؟ – نام دیگر تاندون چیست؟)
معمولاً در انتهاهای ماهیچه ها بافت همبند متراکم شده و ساختاری به نام زردپی یا تاندون (Tendon) را تشکیل میدهد. زردپی از بافت های رشتهای مانند است که ماهیچه را به استخوان متصل میکند و توانایی مقاومت در برابر کشش را دارا است. زردپی ها از کلاژن که پروتئینی در محیط خارج از یاخته (سلول)های جانوران، وجود دارد ساخته شده اند. زردپی ها حاوی دستجاتی از رشتههای موازی کلاژن هستند و این ساختارها معمولاً ریسمان گونه و سفید رنگ و در طول و ضخامتهای مختلف دیده میشوند. در محل اتصال زردپی ها به استخوان رشته های کلاژن به داخل بافت استخوان متراکم نفوذ کرده ولی بافت همبند اطراف دستجات کلاژن با پری اسلنوم یکی میشوند.۷۰٪ ساختمان زردپی (تاندون) از آب است. ۸۶٪ وزن خشک زردپی از کلاژن تشکیل شدهاست، ۲٪ از الاستین ،۵–۱٪ از پروتئوگلیکان و ۰٫۲٪ از اجزای غیر آلی مانند مس، منگنز و کلسیم.
تفاوت رزدپی و رباط چیست؟ (تفاوت تاندون و رباط)
زردپی ها و رباط ها از کلاژن ساخته شدهاند و تفاوت آنها در این است که رباط استخوانی را به استخوان دیگر متصل میکند.
عملکرد (کار) تاندون یا زردپی چیست؟
در گذشته فرض براین بود که زردپیها تنها سازوکاری هستند که عضلات را به استخوانها وصل کرده و در نتیجه نقش انتقال نیرو را ایفا میکنند. به علاوه اینکه از طریق این اتصال، تاندونها میتوانند به صورت منفعلانه نیروها را در طی حرکت تغییر داده و در نتیجه بدون انجام کار اضافه به افزایش پایداری حرکت کمک کنند. با این حال، در طی دو دهه گذشته، تحقیقات زیادی بر روی خواص کشسانی برخی از تاندونها و قابلیت عملکرد آنها به عنوان فنر تمرکز یافته است. باید در نظر داشت که تاندون ها لزوماً عملکرد مشابه از خود نشان نمیدهند. بعضیها عمدتاً مسئول تنظیم موقعیت هستند، مانند انگشتان دست در هنگام نوشتن (تاندون موضعی) و بعضی اثر فنر مانند از خود نشان داده و باعث بهبود مصرف انرژی در راه رفتن میشوند (تاندون ذخیرهسازی انرژی).
زردپیهای ذخیرهساز انرژی میتوانند با بازده بالایی انرژی را ذخیره کرده و سپس آزاد کنند. برای مثال، در طی یک قدم انسان، تاندونهای آشیل همراه با حرکت مفصل مچ پا کشیده میشوند. در قسمت پایانی هر قدم، زمانی که کف پا خم میشود (انگشتان پا در جهت پایین قرار میگیرند)، این انرژی ذخیره شده آزاد میگردد. این سازوکار سود دیگری هم دارد. از آنجا که در طی این حرکت زردپی کشیده میشود، عضله نیاز به تغییر طول کمتر و حتی عدم تغییر طول خواهد داشت و در نتیجه قادر است نیروی بیشتری از خود تولید کند.
زردپی انگشتان (زردپیهای اندام بالایی)
هر انگشت دو زردپی خمکننده (فلکسور) دارد. یکی زردپی خمکننده عمقی است که به سطح ولار استخوان بند انتهایی انگشت متصل میشود و وظیفه آن خم کردن بند انتهایی روی بند وسط یا به زبان دیگر خم کردن مفصل اینترفالانژیال دیستال است. ماهیچه این زردپی در ناحیه ساعد قرار گرفته است. زردپی دیگر، خمکننده سطحی انگشت است که به سطح ولار استخوان بند میانی انگشت متصل میشود و وظیفه آن خم کردن بند وسط روی بند پرگزیمال یا به زبان دیگر خم کردن مفصل اینترفالانژیال پرگزیمال است. عضله این زردپی نیز در ناحیه ساعد قرار گرفته است. در سطح پشتی انگشتان دست تاندون اکستانسور یا بازکننده انگشت وجود دارد که وظیفه آن بازکردن و در حالت مستقیم نگهداشتن بندهای انگشتان است. عضلات این تاندونها هم در ناحیه ساعد قرار دارد. زردپیهای بازکننده (اکستانسور) از پشت مچ دست و پشت استخوانهای کفدستی عبور کرده و به انگشتان دست میرسند. هر انگشت یک زردپی بازکننده دارد بجز شست، انگشت سبابه و گاهی انگشت کوچک که دو زردپی بازکننده دارند.
هر زردپی بازکننده هم به بند وسطی و هم به بند انتهایی انگشت متصل میشود. زردپی بازکننده هر انگشت در سطح پشتی بند نزدینه (پروگزیمال) پهن شده و تمام سطح پشتی استخوان را فرامیگیرد به همین خاطر در این ناحیه به آن کلاه بازکننده (Extensor hood) میگویند. زردپیهای بازکننده انگشتان در حین عبور از سطح پشتی استخوانهای کفدستی با یکدیگر اتصالاتی برقرار میکنند که در شکل بالا دیده میشود. زردپیهای بازکننده هر انگشت در حین عبور از روی استخوان، از زیر تونلهایی از بافت محکمی مانند رباط عبور میکنند. به این تونلها قرقره (Pulley) میگویند. وظیفه قرقرهها اینست که زردپیهای خمکننده را در نزدیک استخوان و مفصل نگه داشته و مانع از دور شدن آنها از استخوان و مفصل در هنگام خم شدن انگشت میشوند. قرقرههای متعددی در سطح ولار یا قدامی هر انگشت وجود دارد که نامگذاری شدهاند.
زردپیهای خمکننده انگشتان در حین عبور از سطح قدامی انگشت در درون لایهای از بافت زلالهای (سینوویال) قرار گرفتهاند که به آن تنوسینوویوم Tenosinovium میگویند. وظیفه این لایه زلالهای این است که با ترشح مایع زلالهای موجب تسهیل حرکت تاندون در زیر پولی و بر روی استخوان میشوند.