سوئیفت چیست و وضعیت سوئیفت در ایران چگونه بوده است؟
سوئیفت تلفظ فارسی کلمه ی اختصاری SWIFT است که به انگلیسی “Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication” می باشد و معنی سوئیفت ” جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی” است. در واقع سوئیفت نام یک انجمن تعاونی غیر انتفاعی است که در ماه مه سال ۱۹۷۳ میلادی توسط ۲۳۹ بانک از “پانزده کشور اروپایی و آمریکای شمالی” راه اندازی گردیده است.هدف سوئیفت استفاده از روش استاندارد شده جهانی ،در سطح بین المللی، به جای روش های ارتباطی غیر استاندارد کاغذی و یا روش Telex است. تاکنون بیش از ۹۷۰۰ (عنوان) بانک و مؤسسه مالی در ۲۰۹ کشور جهان عضو انجمن سوئیفت شده اند و قوانین آن پایبند بوده اند و بر اساس آمار منتشر شده در سال ۲۰۱۸، به طور روزانه بیش از ۲۸ میلیون پیام از طریق سیستم سوئیفت در سطح جهان مبادله گردیده است. مرکز اصلی شبکه سوئیفت (SWIFT) در کشور بلژیک است و براساس قوانین کشور بلژیک عمل مینماید. همچنین کشورهای آمریکا، هلند، انگلیس و هنگ کنگ نیز به عنوان مراکز پشتیبان اعضای سوئیفت فعالیت دارند.
سوئیفت در ایران
سوئیفت در هر کشور دارای یک SAP به معنی “نقطه دسترسی به سوئیفت” (به انگلیسی SWIFT Access Point) می باشد که توسط مؤسسه سوئیفت کنترل میشود. SAP سوئیفت در ایران، در بانک مرکزی واقع گردیده است. در حال حاضر تمام بانک های داخلی ایران از طریق خطوط Leased یا ماهواره به یک مرکز به نام SAP در بانک مرکزی متصل گردیده و از طریق سیستم ماهوارهای پیام ها را برای بانک های مورد نظر ارسال می نمایند. طرح عضویت ایران در شبکه سوئیفت، در سال ۱۳۶۴ توسط کارشناسان بانک مرکزی ایران ارائه شد ولی با توجه به شرایط جنگی ایران، این طرح به فرجام نرسید تا اینکه در سال ۱۳۶۹، بانک مرکزی، این موضوع را در دستور کار خود قرار داد و پس از آماده سازی سیستم بانکی ایران در این خصوص، تقاضای خود مبنی بر عضویت خود را در اواخر ۱۳۷۰ ارائه داد. نهایتا در آذر ماه سال ۱۳۷۱، درخواست ایران پذیرفته شد و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، به همراه بانک های صادرات، ملی، تجارت، ملت و سپه به عضویت این شبکه درآمدند.
کاربرد سوئیفت چیست؟
- سیستم سوئیفت جهت ارسال و دریافت هرگونه پیام ارزی میان واحدهای ارزی بانک های داخل کشور و بانک های خارج از کشور مورد استفاده قرار میگیرد.
- سیستم سوئیفت جهت سرعت بخشیدن به انجام معاملات ارز و جلب رضایت مشتریان سیستمی بی نقص است.
- سیستم سوئیفت موجب هماهنگی تمام عملیات ارزی در سطح جهانی با استفاده از یک نرمافزار استاندارد می شود.
تحریم سوئیفت در ایران و راه اندازی مجدد پس از برجام
براساس تحریم های ایران در خصوص برنامه هسته ای، شبکه سوئیفت ایران، از ساعت ۴ عصر (به وقت گرینویچ) روز شنبه ۲۷ اسفند ماه سال ۱۳۹۰ در راستای تحریم های اروپایی قطع شد. اما پس از دستیابی به “توافق جامع و نهایی هستهای وین” در خصوص برنامه هسته ای ایران بین ایران و کشورهای گروه ۵+۱ (یا ۳+۳) شامل “جمهوری خلق چین”، “فرانسه”، “آلمان”، “فدراسیون روسیه”،”انگلیس ” و “ایالات متحده آمریکا” در روز سه شنبه ۲۳ تیر ۱۳۹۴، ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران درباره امکان اتصال سوئیفت به همه بانک های کشور اینگونه توضیج داد : «سوئیفت به عنوان مرکز نقل و انتقالات بانکی از هم اکنون میتواند عملیات خود را در ایران آغاز کند و در نهایت با اجرای برجام، در ساعت هشت و چهل و پنج دقیقه (به وقت تهران) تاریخ ۲۷ دی ماه سال ۱۳۹۴، تحریم سوئیفت از ایران برداشته شد. همچنین پس از لغو تحریم ها بانک های تجارت، رفاه کارگران، توسعه صادرات، سپه، پست بانک، صنعت و معدن، بانک ایران و اروپا، بانک توسعه همکاری، سینا، ملت و ملی به سوئیفت متصل شدند. لازم به ذکر است پیش از این، بانک های کارآفرین، اقتصاد نوین، دی، سامان، پاسارگاد، پارسیان، مسکن و کشاورزی نیز به سوئیفت متصل شده بوده اند.