طریقه خواندن نماز آیات (نماز آیات چیست و نماز آیات چگونه خوانده میشود؟)
نماز آیات با توجه به معنی آیه (نشانه) ، در واقع به نمازی که بعد از اتفاق افتادن نشانه های خاص قدرت الهی خوانده میشود، گفته می شود.(جمع آیه یا آیت در زبان عربی یعنی نشانهها). دقیقا به همین دلیل نماز آیات را نماز نشانهها می گویند و خواندن نماز آیات هنگامی که حادثهها یی ویژه روی دهد که مسلمانان آنها را نشانههای خدا میدانند، واجب است. به ظاهر اهل سنت دربارهٔ واجب بودن نماز آیات با هم اختلاف داشته و گویا اهل سنت خواندن نماز آیات را مستحب و شایسته میدانند.
حدیثی درباره نماز آیات که نشان از واجب شدن نماز آیات در لحظات خاص دارد
محاسن از … از امام کاظم (ع) نقل میکند که فرمود: هنگامی که ابراهیم پسر پیامبر خدا (ص) مُرد، درپی مرگش سه سنت برای امت (اسلام) قرار گرفت: نخست که هنگامی که روانش از تن جدا شد، خورشید گرفت. مردم گفتند که فقط خورشید بهر مرگ پسر فرستادهٔ خدا گرفتهاست. پیامبر خدا پس از شنیدن این سخن بالای منبر رفت، ثنای خدا گفت سپس فرمود: “ای مردم! همانا گرفتن خورشید و ماه نشانههایی از نشانههای خدا است که فرمانبردارانه به فرمان او روان اند، برای مرگ و زندگی هیچکس نمیگیرند. پس هرگاه یکی یا هردو گرفت، نماز [آیات] بگزارید”. پس از منبر پایین آمد و با مردم نماز خورشیدگرفتگی (کسوف) گزاردند و از آن زمان، نماز آیات بر مسلمانان واجب گشت.
خواند نماز آیات برای موارد زیر واجب است
اگر اتفاقات زیر در جایی که فردی هست پدیدار گردد، برای او نماز آیات طبق نظر شیعه واجب است:
- نماز آیات برای گرفتن خورشید (کسوف) : اگر چه مقدار گرفتگی کم باشد و کسی هم نترسد.
- نماز آیات برای گرفتن ماه (خسوف) : اگر چه مقدار گرفتگی کم باشد و کسی هم نترسد.
- نماز آیات برای زمین لرزه: اگر چه کسی هم نترسد.
- نماز آیات برای آذرخش و صاعقه
- نماز آیات برای بادهای سرخ و سیاه
- نماز آیات برای حوادث طبیعی دیگر در صورتیکه موجب رعب و وحشت اکثر مردم شود.
طریقه خواندن نماز آیات (روش اول)
نماز آیات ۲ رکعت است و که هر رکعت ۵ رکوع دارد.
- بعد از نیت و تکبیره الاحرام، حمد و سوره خوانده شود و به رکوع برود
- سر از رکوع برداشته و دوباره حمد و سوره را بخواند و به رکوع رود
- سر از رکوع بردارد و حمد و سوره بخواند و به رکوع برود
- سپس سر از رکوع بردارد و همین طور ادامه دهد (در واقع یک رکعت پنج رکوعى میباشد که قبل از هر رکوع حمد و سوره خوانده میشود)
- سپس به سجده رفته و دو سجده نماید
- براى رکعت دوم قیام کند و مانند رکعت اول انجام دهد و دو سجده را بجا آورد و بعد از آن تشهد بخواند و سلام دهد.
طریقه خواندن نماز آیات (قرائت نماز آیات – روش دوم)
- بعد از نیت و تکبیرهالاحرام، حمد و یک آیه (البته احتساب بسمالله به عنوان یک آیه خلاف احتیاط است) از سوره اى را قرائت کرده و رکوع کند
- سپس سر از رکوع بردارد و آیه دیگرى از آن سوره را بخواند و به رکوع رود
- سر از رکوع برداشته و آیه دیگرى از همان سوره را قرائت نماید و همین طور تا رکوع پنجم ادامه دهد تا سورهاى که پیش از هر رکوع، یک آیه از آن را قرائت کرده، قبل از رکوع آخر تمام شود.
- رکوع پنجم را بجا آورد و به سجده رود
- پس از اتمام دو سجده، براى رکعت دوم قیام نماید
- حمد و آیه اى از یک سوره را بخواند و به رکوع برود و همین طور مانند رکعت اول ادامه دهد تا تشهد بخواند و سلام دهد و چنانچه بخواهد براى هر رکوعى به یک آیه از سوره اى اکتفا کند، نباید سوره حمد را بیش از یک مرتبه در اول آن رکعت بخواند.
احکام نماز آیات چیست؟
هرگاه فردی از وقوع چیزی که نماز آیات برای آن واجب است یقین کند و یا اطمینان پیدا کند نماز آیات بر وی واجب میشود. این وجوب فوری است. مگر این که سبب وجوب نماز آیات در وقت نمازهای یومیه واقع گردد که در این صورت باید هر یک را که وقت آن تنگ است مقدّم داشت ولی اگر وقت هر دو تنگ باشد باید نماز یومیه را مقدّم بدارد و در صورتی که وقت هر دو وسیع باشد میتواند هر کدام را که بخواهد مقدّم بدارد و احوط مقدّم داشتن نماز یومیه است.
- ثبوت خورشید گرفتگی، ماه گرفتگی یا زلزله با حسّ و مشاهده شخصی یا شهادت دو نفر عادل و یا وسائل و متخصصین رصدخانه ها و زلزله سنج در صورت اطمینان،نماز آیات باید خوانده شود.
- تنها بر اهالی آن منطقه ای که این حوادث به وقوع می پیوندد یا قابل رؤیت باشد، نماز آیات واجب می شود.
- زمان خواندن نماز آیات کسوف و خسوف از آغاز گرفتن خورشید و ماه است تا آغاز باز شدن و از این رو باید از وقتی که خورشید یا ماه گرفتگی آغاز می شود شروع به نماز آیات کرد و اگر در همان وقت نماز آیات خوانده نشود، بعداً به قصد قربت بدون نیّت أدا و قضاء آن را به جا آورد مگر در صورت کسوف و خسوف جزئی که شخص تا باز شدن از آن اطلاع نیابد.
- زمان خواندن نماز آیات هنگام زلزله و رعد و برق هولناک است که باید بلافاصله خوانده شود و ترک آن معصیت بوده تا آخر عمر واجب خواهد بود و هر وقت خوانده شود به صورت اداء است.
- با تکرار این حوادث نماز آیات نیز تکرار باید گردد.
حکمت های نماز آیات چیست؟
- توجه دادن مردم از خرافات به طرف خداوند متعال، تا بدانند که خسوف و کسوف و هر آیت دیگر الهی ارتباطی با اژدها، مار، قهر کردن خورشید و … ندارد؛ بلکه این خداوند است که خالق و مدیر افلاک است.
- یادآوری تاریکی، زلزله و .. قبل از قیامت.
- با توجه به فراموشی خداوند در هنگام آرامش و نعمت و توجه به او در زمانهای گرفتاری ؛ در حال زلزله و آیات دیگر الهی و دیدن آثار مرگ، با خواندن نماز آیات توجه بیشتری پیدا می کنند و به فکر توبه از گناه و جبران گذشته خود می افتند.
زمان وجوب نماز آیات
- اگر خورشید یا ماهگرفتگی (جزئی یا کلی)، زمین لرزه، آذرخش و صاعقه و طوفانها و بادهای زرد و سرخ و حوادث طبیعی دیگر در صورتی که موجب وحشت اکثر مردم شود. در جایی رخ دهد، نماز آیات فقط بر مردم همان منطقه واجب میشود و بر مردم جاهای دیگر واجب نیست. همچنین نماز آیات از افراد حائض و نَفساء نیز ساقط است.
- منظور از گرفتن ماه و خورشید مقداری است که با چشم دیده میشود، امّا اگر آن قدر کم باشد که با وسایل علمی میتوان دید یا بسیار زودگذر است و فوراً باز میشود، نماز آیات واجب نیست.
- پس لرزههای زیادی که بعد از زلزلۀ اصلی رخ میدهند، اگر محسوس باشند، سبب واجب شدن نماز آیات میشوند.[۷] و اگر احساس نشود، نماز آیات واجب نیست.
وقت نماز آیات
وقت نماز کسوف و خسوف از اوّل گرفتگی قرص تا زمان ظاهر شدن تمام قرص است. قضای نماز آیات در مورد کسوف و خسوف، هرگاه تمام قرص گرفته باشد واجب است خواه عمدا آن را ترک نموده باشد و خواه سهوا، بر وقوع آن مطّلع شده باشد و یا مطّلع نشده باشد، ولی هرگاه تمام قرص نگرفته باشد اگر تا بیرون رفتن قرص از آن مطّلع نشده باشد و بعد از آن بفهمد قضای آن بر او واجب نیست امّا اگر در وقت گرفتن قرص بفهمد و آن را ترک کند قضای آن بر او واجب است خواه عمدا ترک کرده باشد و خواه سهواً.
کیفیت برگزاری نماز آیات
نماز آیات دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع دارد. در نماز آیات، قبل از هر رکوع، سوره حمد و سورۀ دیگری از قرآن خوانده میشود، که در این صورت، در دو رکعت، ده حمد و ده سوره خوانده میشود، ولی میتوان یک سوره را پنج قسمت کرده و قبل از هر رکوع یک قسمت از آن را خواند، که در این صورت، در دو رکعت دو حمد و دو سوره خوانده میشود. البته میتوان در یک رکعت از نمازآیات پنج مرتبه حمد و سوره خواند و در رکعت دیگر یک حمد بخواند و سوره را تقسیم کند.
واجبات نماز آیات
واجبات نماز آیات عبارتند از:
- نیت
- تکبیره الاحرام
- قرائت
- سجدتان
- پنج رکوع در هر رکعت
- پنج قیام واجب در هر رکعت
- پنج قرائت واجبه
- تشهد
- سلام
کسی که چند نماز آیات بر او واجب است، اگر همۀ آنها برای یک چیز بر او واجب شده باشد، موقعی که قضای آنها را میخواند، لازم نیست معین کند که هر نمازی برای کدام دفعۀ آنها است. ولی اگر برای دلایل مختلف واجب شده باشد بنا بر احتیاط واجب، باید موقع نیت، معین کند نماز آیاتی را که میخواند برای کدام یک آنها است. هر یک از رکوعهای نماز آیات، رکن است، که اگر عمداً یا سهواً کم یا زیاد شود، نماز باطل است.
مستحبات نماز آیات
مستحب است پیش از رکوع دوّم و چهارم و ششم و هشتم و دهم قنوت بخواند، و اگر تنها یک قنوت پیش از رکوع دهم بخواند کافی است. چیزهایی که در نمازهای یومیه واجب و مستحب است در نماز آیات هم واجب و مستحب میباشد ولی در نماز آیات مستحب است به جای اذان و اقامه سه مرتبه به قصد امید ثواب، بگویند «الصلاه». در نماز آیات، چه در شب باشد یا روز، بلند خواندن حمد و سوره، مستحب است. نماز آیات را میتوان به جماعت خواند، که در این صورت حمد و سورهها را تنها امام جماعت میخواند.
مطالب مرتبط را بخوانیم :
- ساعت ماه گرفتگی مرداد ۹۶
- ماه گرفتگی و بارداری
- اعمال شب و روز اربعین حسینی
- خواص سوره یس
- عقیله بنی هاشم کیست؟
- چهاردهمین سوره قرآن مجید چیست؟
- معنی سوره توحید
- سوره دهر در شان کیست؟
- نام دیگر سوره های قرآن چیست؟
- اول شهید عالم کیست؟
- علت مرگ یزید بن معاویه
- حضرت قاسم کیست؟
- نوحه شام غریبان
- یالثارات الحسین یعنی چه؟
- اعمال عید غدیر
- اعمال عید قربان