کدام سوره به مادر قرآن معروف است؟
عبارت (امّ القرآن) لقب سوره حمد است. چون در این سوره، اصلىترین و اساسىترین مطالب قرآن آمده، این سوره را «امّ القرآن» نامیدهاند. در این سوره، هم خداى مهربان معرّفى شده، هم از قیامت سخن به میان آمده و هم راه درست زندگى کردن بیان گشته است. مادرِ قرآن ترجمه عبارت عربى «امّ القرآن»است. درست است که کلمه «امّ» به معناى مادر است؛ امّا این کلمه معناهاى دیگرى نیز دارد. یکى از معناهاى «امّ» اصل و اساس است. ترجمه «امّ القرآن» به «اصل و اساس قرآن» بهتر است.
دلیل این سخن با تأمل در محتوای این سوره روشن می شود. چرا که این سوره در حقیقت فهرستی است از مجموع محتوای قرآن. بخشی از آن توحید و شناخت صفات خدا اس.، بخشی در زمینه معاد و رستاخیز، سخن می گوید و بخشی از هدایت و ضلالت که خط فاصل مؤمنان و کافران است؛ حرف می زند. و نیز در آن اشاره ای است به حاکمیت مطلق پروردگار و مقام ربوبیت و نعمت های بی پایانش که به دو بخش عمومی و خصوصی(بخش رحمانیت و رحیمیت) تقسیم می گردد. همچنین اشاره به مسئله عبادت و بندگی و اختصاص آن به ذات پاک او شده است. سوره حمد، در حقیقت هم بیانگر توحید ذات است؛ هم توحید صفات، هم توحید افعال، و هم توحید عبادت. و به تعبیر دیگر این سوره مراحل سه گانه ایمان: اعتقاد به قلب، اقرار به زبان، و عمل به ارکان را در بر دارد، و می دانیم«ام» به معنای اساس و ریشه است.
یکی از نامهای این سوره «امّ الکتاب» است؛ «ام» به معنای اصل است و چون این سوره، به طور مختصر، بر اصول و عنوانهای اصلی قرآنی اشاره دارد، چنین نامی به آن اطلاق شده است