ferritin چیست؟
فریتین که به انگلیسی “Ferritin” نام دارد، یکی از پروتئین های موجود در بدن انسان است که توسط بسیاری از جانداران، گیاهان و حتی باکتریها تولید میشود. فریتین با اتصال به آهن نقش ذخیره سازی آهن در داخل سلول را برعهده دارد. در انسان فریتین پروتئینی است که به آهن اضافی بدن پیوند شده و در صورت نیاز آن را آزاد میکند. اندازهگیری سطح فریتین سرم خون (بخش مایع خون پس از لخته شدن) یکی از معیارهای ارزیابی کمخونی فقر آهن در بدن انسان است که به آزمایش ferritin معروف است.
بالا بودن فریتین خون می تواند منجر به بیماری هموکروماتوزیس (haemochromatosis) یا سرریز و زیادی آهن در خون شود که مشکل اصلی بیماری معمولا زیادی جذب آهن از لوله گوارش است و موجب تجمع آهن در ارگان ها و بافت های مختلف بدن می شود. در واقع بالا بودن فریتین خون نشانه ای از بیماری هموکروماتوزیس است. محل اصلی تجمع آهن کبد، غده درون ریز مانند آدرنال، لوزالمعده و قلب میباشد که تجمع آهن در کبد موجب بیماری “سیروز”، در قلب “کاردیومیوپاتی” و در آدرنال موجب بیماری “نارسایی غده” میشود. باید توجه داشت که از آنجا که از دست دادن خون به معنای از دست دادن آهن می باشد، لذا هموکروماتویس در زنان به دلیل خون ریزی، عادت ماهانه ، کمتر از مردان اتفاق می افتد. از غذاهایی که می توانند منجر به افزایش آهن در بدن شوند می توان :
- گوشت قرمز
- خشکبار
- تخم مرغ
- فلفل سبز
و گوجه فرنگی را نام برد.
علائم بیماری هموکروماتوزیس با بالا بودن فریتین خون
علائم بیماری انعکاسی از محل های تجمع آهن میباشند و به همین اگر رنگ پوست خاکستری متمایل به ارغوانی تیره شد، یکی از دلایل آن می تواند بالا بودن فریتین خون باشد. به علت رسوب آهن در پانکراس میزان انسولین و گلوکاگون (هورمونی که هنگام افت غلظت گلوگز در خون از سلولهای آلفای جزایر لانگرهانس لوزالمعده یا پانکراس ترشح میشود) در خون، در بیماران مبتلا به هموکروماتوز بالا میرود و در واقع با کاهش سطح انسولین گاهی اوقات دیابت شیرین به طور همزمان عارض میشود. اما در حالت کلی می توان علائم بالا بودن فریتین خون را به صورت زیر نام برد:
- خستگی
- ضعف
- کاهش وزن
- دردشکمی
درمان بالا بودن فریتین خون
اصول درمان مبتنی بر کاهش جذب آهن و افزایش دفع است که با استفاده از اهدای خون و فلبوتومی های متناوب موجب افزایش دفع آهن از بدن میشود و گاهی براساس آزمایشات و نظر پزشک متخصص از داروی “دفروکسامین” به عنوان چلات کننده استفاده میشود.