آفتاب سوختگی چیست و راه های درمان پوست آفتاب سوخته چیست؟
آفتاب سوختگی در نتیجه آسیب آفتاب بر سلول های پوست ایجاد نمیشود. بلکه DNA سلول ها آسیب میبیند و سلول ها برای اینکه به سلول های سرطانی تبدیل نشوند خود را میکشند. زمانی که شما بدون آنکه از پوستتان محافظت کنید در معرض تابش خورشید قرار می گیرید احتمال آفتاب سوختگی شما بالا می رود. به محض آنکه پوستتان قرمز و ملتهب شد بدانید که اثر آفتاب روی پوستتان بسیار زیاد بوده است زیرا معمولا آفتاب سوختگی در درجات اولش علائم زیادی برای آگاه کردن شما ندارد . ماندن طولانی مدت زیر تابش مستقیم آفتاب به شکل بسیار بدی پوستتان را از بین می برد. سطح پوست خشک شده و سلولهای مرده روی آن به چشم می خورند. لکه های کوچک قرمز رنگ روی پوست پدیدار شده اند و محل سوختگی داغ شده است و همه اینها برایتان درد آور است.فصل تابستان بیماریهای خاص خود را دارد، آفتاب سوختگی، گرمازدگی، مسمومیت، اسهال، گزش حشرات و … از زمره بیماریهایی هستند که در این فصل، سلامت شهروندان را تهدید میکنند.آفتاب سوختگی نوعی التهاب پوستی است که در اثر مجاورت طولانی در معرض آفتاب یا سایر منابع پرتو ماورای بنفش حاصل میشود. این سوختگی در اثر پرتو ماورای بنفش موجود در نور خورشید یا دستگاه های برنزه کننده (سولاریوم) به وجود میآید. از نشانه های آن میتوان سرخی بیش از حد پوست، دردناک شدن و گاهی ایجاد تاول را نام برد. آفتاب سوختگی هنگامی رخ میدهد که مقدار تابش اشعه خورشید یا سایر منابع نوری حاوی پرتو ماورای بنفش بیش از توانایی رنگدانه محافظت کننده پوست بدن یعنی ملانین باشد. آفتاب سوختگی خارجی ترین لایه پوست را درگیر کرده و اغلب سوختگی اغلب درجه ۱ ایجاد میکند. ممکن است تاول ایجاد شود، ولی سوختگی درجه ۳ ایجاد نمیشود. تماس ۱۵ تا ۳۰ دقیقه روی یک پوست حساس میتواند ایجاد آفتاب سوختگی کند. تماس مزمن و طولانی مدت با نور آفتاب وسایر منابع نور ماورای بنفش موجب ایجاد پیری پوست میشود که علایم آن شامل شلی پوست چین و چروک و ضایعات پیگمانته و کراتوزهای آفتابی و بالاخره سرطان های پوستی میشود.
تماس بیش از حد در مدت کوتاه نیز باعث ایجاد آفتاب سوختگی میشود. اگرچه افراد با پوست روشن و چشم آبی بیشتر مستعد آفتاب سوختگی هستند ولی در افراد با پوست تیره هم با طولانی قرار گرفتن در معرض این اشعه آفتاب سوختگی رخ میدهد. آفتاب سوختگی معمولاً افرادی که به ساحل میروند، ماهیگیران، باغبانان یا هر کسی که در محیط بیرون کار میکند و افرادی که از دستگاههای برنزه کننده استفاده میکنند، درگیر میکند.
علایم آفتاب سوختگی چیست؟
آفتاب سوختگى شدید به همان اندازه سوختگى حرارتى وخیم است و ممکن است همان اثرات مانند تاول زدن، ورم و تب را هم داشته باشد بنابراین نباید آفتاب سوختگى را بى اهمیت دانست. هرسال میلیون ها نفر دچار آفتابسوختگى مىشوند. در برخی موارد هم آفتابسوختگی میتواند منجر به مرگ شود.البته آفتابسوختگى برخلاف سوختگى حرارتى فورا خود را نشان نمیدهد بنابراین هنگامى که دردناکى و قرمزى پوست شروع میشود، آسیب پوستى از قبل رخ داده است. درد در ۶ تا ۴۸ ساعت ابتدایى پس از قرار گرفتن در معرض آفتاب شدید بیشترین شدت را دارد. در موارد شدید ممکن است پوست تاول بزند. همچنین سمومى در بدن به علت آفتاب سوختگى آزاد شده و باعث ایجاد تب به صورت یک علامت معمول میشوند. پوستهریزى معمولا ۳ تا ۸ روز پس از قرارگرفتن در معرض آفتاب شدید رخ مىدهد. در آفتاب سوختگی خفیف قرمزی، تحریک پذیری و خارش پوست وجود دارد. با ادامه تماس ممکن است تورم، درد و تاول پیدا شود. درد ناشی از آفتاب سوختگی ۲ تا ۴ ساعت بعد از تماس شروع میشود و شدت ان ۱۲ تا ۲۴ ساعت بعد است. اگر تماس در همین مرحله قطع شود، پس از چند روز در ناحیه آفتاب سوخته دچار پوسته ریزی شده و التیام مییابد. در صورت ادامه تماس با نور آفتاب علایم شدیدتری پیدا میشود، مانند :
- تاول های بزرگ و البته زیاد
- علایم سیستمیک مثل تب و لرز ، تهوع و استفراغ، خواب آلودگی و از دست دادن آب بدن و اختلال آب و الکترولیت
گاهی عفونت ثانویه هم اضافه میشود و در موارد پیشرفته تر شوک و مرگ اتفاق می افتد. آفتاب سوختگی شدید به همان اندازه سوختگی حرارتی وخیم است و ممکن است همان اثرات عمومی را داشته باشد. بنابراین نباید آن را بی اهمیت انگاشت. هر سال بسیاری از افراد در نتیجه قرار گرفتن در معرض نور شدید خورشید فوت میکنند و میلیونها نفر دچار آفتاب سوختگی میشوند. آفتاب سوختگی برخلاف سوختگی حرارتی فوراً تظاهر نمیکند. بنابراین هنگامی که دردناکی و قرمزی پوست شروع میشود، آسیب پوستی از قبل رخ داده است. درد در ۶ تا ۴۸ ساعت ابتدایی پس از قرار گرفتن در معرض آفتاب شدید بیشترین شدت را دارد. گفته میشود که آفتابسوختگی سیستم ایمنی بدن را تغییر میدهد. در اثر تماسهای مکرر با نورحورشید آسیبهای وارد شده به سیستم ایمنی افزایش مییابد که این مسأله در ایجاد سرطانهای پوستی نقش عمدهای دارد. آفتاب سوختگی با ایجاد حالت پیش التهابی (Pre inflammatory effect) میتواند باعث بـروز فـوتـوتـوکـسیک، واکنشهای آلرژیک، فوتودرماتوز، تشدید مشکلات التهابی پوست از جمله درماتیت آتوپیک، پسوریازیس، پتیریازیس و اشعه UV میتواند بـــاعــث بــــروز اثــــرات Immunosuppressive شود.
از سرکه برای بهبود آفتاب سوختگی استفاده کنید
سرکه حاوی اسید استیک است، یکی از ترکیبات آسپرین. این ترکیب به بهبود آفتاب سوختگی، خارش و التهاب کمک می کند. چند دستمال کاغذی تمیز را داخل مقداری سرکه سفید بخوابانید، و روی محل های سوختگی بگذارید. اجازه دهید دستمال ها تا زمانی که خشک شوند روی محل سوختگی بمانند. اگر لازم بود باز هم این کار را تکرار کنید. درصورت آفتاب سوختگی از استفاده از محصولات پوستی سنگین که به صورت بالقوه روی پوست را می پوشانند، پرهیز کنید. مثل لوسیون های سنگین، چون گرما را روی پوست به دام می اندازند. برای درمان پوست آفتاب سوخته خود که اکنون دچار خارش، دردناک و حساس می باشد، می توانید روش های زیر را امتحان کنید:
- از کمپرس شیرخنک استفاده کنید. پروتئین موجود در شیر پوشش محافظت کننده ای بر روی پوست ایجاد می کند و آن را مرطوب نگه می دارد. از آنجا که آنزیم های درمانگر بر روی پوست مرطوب بهتر عمل می کنند، پوست برای درمان بهتر به رطوبت نیاز دارد. با این روش پوست تسکین یافته و احساس سوزش و خارش آن کمتر می شود.
- زمانی که پوست در برابر تابش شدید اشعه های UV خورشید کوفته شده و صدمه دیده است، بدن به آنتی اکسیدان فراوانی نیاز دارد که این آنتی اکسیدان ها را می توان با خوردن روزانه چندین واحد میوه و سبزی تامین کرد. این آنتی اکسیدان ها سبب ترمیم هر چه سریع تر پوست می شوند.
- روش دیگر برای تسکین آفتاب سوختگی، استفاده از مواد غذایی است که خاصیت ضدالتهابی دارند. نوشیدن چای سبز و یا آب انار به تسکین پوست کمک می کند. هر دوی این مواد خاصیت ضدالتهابی و تسکین دهنده دارند و هر دو دارای آنتی اکسیدان های قوی می باشند و می توانند در تسکین آفتاب سوختگی ناشی از اشعه های UV موثر باشند.
- استفاده از آنتی اکسیدان های موضعی یکی دیگر از راه های درمان آفتاب سوختگی است. برای صورت خود از آنتی اکسیدان هایی استفاده کنید که مرطوب کننده نیز باشند.
- برای روزهای اول که پوست آفتاب سوخته درد و سوزش شدیدی دارد، می توان از محصولاتی که دارای گیاه «آلوئه ورا» هستند، استفاده کرد. این ماده گیاهی برای تسکین و خنک کردن پوست موثر است.
- اما نکته بسیار مهم:زمانی که پس از چند روز پوست سوخته شروع به کنده شدن می کند، حتما آن را مرطوب نگه دارید و حداقل روزی سه بار آن را با کرم ها و پمادهای مرطوب کننده مرطوب کنید.
- هرگز وسوسه نشوید پوست های سوخته را که پس از چند روز به شکل بافت مرده و شاخی شده درمی آیند بکنید. اجازه دهید خود پوست، خشک شده و ریخته شود، زیرا کندن آنها سبب آسیب بیشتر، پوست می گردد.
- همچنین تا زمانی که مراحل پوست اندازی پوست های سوخته شما تمام نشده از محصولاتی مانند رتینوئید، اسید گلیکولیک و اسید سالیسیک استفاده نکنید، زیرا پوست در مرحله ای است که بسیار حساس شده و این محصولات موجب حساسیت بیش از حد آن می شود.
- و اما نکته آخر و مهم تر اینکه پس از بهبودی، دیگر اجازه ندهید پوست تان مجددا دچار آفتاب سوختگی شود. با استفاده از ضدآفتابی که بتواند پوست شما را در برابر هر دو اشعه مضر نور خوشید (UVA و UVB) محافظت کند، از آفتاب سوختگی پوست خود جلوگیری کرده و فراموش نکنید که هر دو ساعت یکبار ضدآفتاب را تجدید کنید؛ به خصوص اگر زیاد عرق می کنید و یا اهل شنا کردن هستید، حتما این نکته را به خاطر بسپارید.