علت صدا دادن مفاصل + درمان صدای مفاصل در طب سنتی

علت صدا دادن مفاصل چیست؟

صدا دادن مفاصل با در عبارت عامیانه صدای تق تق در نقاطی از بدن که محل مفاصل بدن است از مباحثی است که در هر دوره ی خاصی به شیوه ی متفاوتی به آن پرداخته شده است. به عنوان مثال در سال های اخیر شکستن انگشتان دست یا گردن و سر شانه و دادن صدای تق از مواردی بود که بلافاصله با واکنش اطرافیان همراه میشد که انجام این کار آسیب های جدی به مفاصل می رساند و نباید این کار را کرد در صورتیکه هنوز به قطعیت اثبات نشده است که این عمل مشکلی برای دست ایجاد میکند یا خیر. اما تعدادی از محققین عقیده دارند انجام این کار در دراز مدت میتواند موجب تورم دست و کاهش قدرت مشت کردن در انگشتان شود. در حالت کلی در طول یک روز حتی بدون اینکه عمدی در کار باشد این امکان هست که صدای تق تق یا همان صدای مفاصل در نقاطی از بدن شنیده شود اما بر اساس حالت اتفاق افتاده و حتی نوع صدا که شبیه تق باشد یا شبیه به ساییده شدن دو چیز روی، علت صدا آن متفاوت است. صداهای مرتبط با مفاصل بیشتر در مفاصل زیر شنیده می شوند ولی مهمترین مسئله متفاوت بودن علت ایجاد این صدا در مفاصل مختلف است:

انگشت
زانو
مچ پا
کمر
گردن (سر شانه)

در تمام مفاصل مایعی به نام مایع سینوویال وجود دارد که غلیظ و لغزنده است. وظیفه این مایع لغزنده کردن سطوح مفصل و تسهیل حرکت مفصل است. این مایع در تغذیه غضروف مفصلی هم نقش دارد. در درون این مایع مانند بسیار دیگر از مایعاتی که در بدن ما وجود دارند، گازهایی مانند اکسیژن، نیتروژن و دی اکسید کربن بصورت محلول وجود دارد. وقتی که شما با تحت فشار قرار دادن مفصل انگشت خود، صدای تقه از آن درمیاورید در واقع لیگامان های آن مفصل را تحت کشش قرار داده اید. در این عمل شما با فشار موجب میشوید دو سطح مفصلی از یکدیگر فاصله گرفته و در واقع میخواهید حجم داخل مفصل را افزایش دهید. با انجام این کار فشار درون مایع مفصلی کاهش پیدا میکند و با این کاهش فشار مقداری از گازهای محلول در مایع، نامحلول شده و بصورت حباب های گاز در درون مفصل ظاهر میشوند. ایجاد این حباب گاز بصورت ناگهانی با ایجاد یک موج صدا همراه است که شما آنرا بصورت یک تقه میشنوید. بعد از شنیدن صدای تقه شما تا مدتی نمیتوانید مجددا این صدا را ایجاد کنید. علت آن اینست که ابتدا باید مدتی بگذرد تا حباب گاز تشکیل شده مجددا بصورت محلول در مایع درآید تا شما بتوانید مجددا آنرا تولید کنید. در کل اگر صدا دادن مفصل همراه با درد است ممکن است به علت بیماری یا مشکلی باشد در این صورت باید به پزشک متخصص مراجعه کرد تا با بررسی مفصل مشکل احتمالی را دریاد. در صورتیکه این صدا ها بدون درد باشد نیازی به اقدام خاصی ندارد. در این مطلب از موج باز صداهای مفاصلی به صورت کلی و در مواردی دقیق تر بررسی شده است.

علت تق تق پا موقع راه رفتن و یا صدای تق‌ تق زانو

وجود صدا در زانو و یا تق‌ تق زانو یک مشکل شایع است که عوامل متعددی می‌تواند در به وجود آمدن آن دخیل باشد. اصطلاح مورداستفاده برای صدای زانو در پزشکی “کریپتوس ” است. فارغ از نوع صدا و دلایل تق‌تق زانو (صدای تق‌تق، خرچ خرچ، صدای خرد شدن و یا ترک‌خوردگی، صدای برخورد شلاق مانند و …) وجود صدا در مفاصل را “کریپتوس” می‌نامند. صدا دادن زانو یا صدای تق تق، تلق تلق مفصل درصورتیکه به صورت پایدار نباشد و باعلائمی مانند زانو درد و ورم همراه نباشد نگران کننده نیست اگر چه ممکن است ایجاد این صدا نشان دهنده مشکلی باشد که هنوز ظاهرنشده است. در این گونه موارد ایجاد صدای مفصل از علائم اولیه یک اختلال است اگرچه همه مفاصل میتوانند ایجاد صدا کنند اما ایجاد صدای تلق تلق یا تق تق درمفاصل فک، مفصل انگشتان، مفصل زانو رایج تر از بقیه مفاصل است. علاوه بر اطلاع از مواردی که باعث ایجاد صدا دادن زانو و تق تق آن می شود، بسیار مهم است که در ابتدا با مفهوم آناتومی و ساختمان زانو و حرکات آن آشنا شوید.

مفصل زانو

مفصل زانو یکی از بزرگترین و سخت ترین مفاصل در بدن است زمانیکه می ایستید، راه میروید یا میدوید فشار بدن روی زانو ایجاد میشود مفصل زانو از ۴ استخوان تشکیل شده است که باعث شده است مفصل زانو یکی از پیچیده ترین مفاصل در بدن باشد و صدا دادن و تق تق کردن زانو بسیار مورد توجه باشد. زانو از یک استخوان در ناحیه ران، از دواستخوان در ناحیه ساق پا(تیبیا وفیبولا) و کاسه یا کشکک زانو تشکیل شده است. غضروف ها در انتهای استخوان ها قرار گرفته است که باعث کمک به حرکت استخوان ها روی یکدیگر شده است رشته های غضروفی به شکل C به نام مینیسک درمفصل زانو باعث کاهش ساییدگی استخوان های این مفصل میشود زانو بوسیله نوارهای اتصالی احاطه شده است که بوسیله مایع سینوویال باعث لغزندگی مفصل و کاهش ساییدگی آن در حین حرکت می شود. چندین ماهیچه بوسیله تاندون به اطراف استخوان ها متصل شده است ماهیچه ها و تاندون ها همچنین باعث استحکام مفصل زانو میشود. اگر چه ساختار اصلی که باعث حفاظت زانو می شود استحکام و استقامت لیگامنت ها (رباط ها) است. چندین گروه لیگامنت در مفصل زانو وجود دارد که شامل لیگامنت های متقاطع یا صلیبی ولیگامنت ها جانبی است، ماهیچه ها و لیگامنت ها نه تنها باعث حرکت و استحکام مفصل در حین راه رفتن میشود بلکه به همان اندازه به استحکام مفصل هنگام ایستادن هم کمک می کند.

اگر چه صدا دادن زانوی سالم معمولا شنیده نمی شود و این صداها طبیعی است، اما صدای زانو زمانیکه زانو دچار بیماری یا آسیب دیدگی باشد و فشار روی آن ایجاد شود شنیده میشود که این صداها شامل صدای تلق تلق، تق تق، خش خش و خرچ خرچ زانو است. تعدادی از افراد با ایجاد صدا در مفصل مخصوصا هنگام خم شدن بیشتر از بقیه افراد مواجه می شوند دلیل اصلی این صداها برای فردی که دچار هیچ گونه بیماری نباشد هنوز مشخص نشده است. اعتقاد بر این است که هنگامیکه روی زانو فشار وارد می شود گازی حاصل از مایع مفصل ایجاد می شود، با ترکیدن این گاز یا حباب صدا ایجاد میشود و شبیه به ترق ترق کردن انگشتان و مفصل انگشتان است دلیل دیگر صدای دادن زانو ناشی از لیگامنت های اطراف مفصل است که می تواند باعث ایجاد صدای تق تق زانو شوند.

عوامل متعددی وجود دارد که باعث ایجاد صدای تلق تلق وتق تق زانو می شود. صدای دادن زانو معمولا هنگام بروز بیماری آرتروز مخصوصا آرتروز استخوان ایجاد می شود. نوع صدا می تواند در شناسایی مشکل موثر باشد تعدادی از صداها صداهای غیرطبیعی هستند که باید بررسی شوند علاوه بر ارزیابی صدا علائم دیگری هم باید برای تشخیص دقیق تر ارزیابی شود. تق‌ تق کردن زانو و یا وجود صدا در مفصل زانو، معمولاً به دلیل یکی از موارد زیر اتفاق می افتد:

وجود صدا بدون درد : وجود سر و صدا در زانو بدون حضور درد، اغلب ناشی از پیوستن حباب‌ های گازی در داخل مفصل و یا برخورد رباط‌ ها و تاندون‌ ها در مفصل می‌باشد.
حباب‌ های گاز : علت صدا دادن زانو ،تغییرات ایجادشده در مفصل باعث می‌شود به‌آرامی حباب‌های گازی بسیار کوچکی در مفصل به وجود آید. هنگامی‌که این حباب‌ ها به‌ سرعت به یکدیگر می‌پیوندند، باعث ایجاد صدا در مفصل می‌شوند.
بیماری آرتروز: آرتروز به هرگونه التهاب در مفصل از جمله کپسول، اتصالات مفصل، غضروف ها و انتهای استخوان های مفصل گفته می شود. آرتروز استخوان متفاوت از اسم آن ناشی از التهاب در مفصل نیست. روماتیسم ناشی از آرتروز یکی از رایجترین نوع آرتروز است که زمانی ایجاد میشود که سیستم ایمنی بدن بیش ازحد فعال شود و به اتصالات مفصل حمله کند انواع دیگر آرتروز، آرتروزهای عفونی ناشی از عفونت، آرتروزهای بعد از آسیب دیدگی های جدی و نقرس ناشی ازانباشته شدن کریستال های اسید اوریک در مفصل است و می توانند باعث صدا دادن زانو و تق تق آن شوند. (در مفاصلی که دچار آرتروز یا ساییدگی شده اند به علت آسیب غضروف، سطح مفصل ناهموار میشود. در حین حرکت مفصل، با ساییده شدن این سطوح ناهموار بر روی یکدیگر ممکن است صدا ایجاد شود.)

علائم بیماری آرتروز عبارتند از:

بروز درد در مفصل
تورم در مفصل
قرمزی و افزایش حرارت در مفصل
سختی مفصل (اشکال درحرکت مفصل وکاهش دامنه حرکتی مفصل)
برآمدگی وبدشکلی مفصل در روماتیسم ناشی از آرتروز
صدا دادن و تق تق زانو

بیماری آرتروز زانو

پارگی مینیسک: مینیسک باندهای غضروفی c شکل هستند که بین استخوان های مفصل زانو قرار گرفته است. هدف آن کاهش ساییدگی بین ساختارهای مفصل در حین حرکت و تحمل فشارهای وارد شده روی مفصل است اگرچه مینیسک قوی است، اما میتواند پاره شود پارگی مینیسک زانو می تواند در حین انجام فعالیت ها ورزشی یا بر اثرتصادف ایجاد شودعلاوه بر پارگی التهابات خاصی در اطراف ساختار زانو هم ایجاد می شود. گاهی این پارگی منجر به صدا دادن زانو می شود و با پارگی ها ی بزرگتر مفصل زانو قفل میشود.

علائم پارگی مینیسک عبارتست از:

ایجاد صدای تلق تلق که همیشه قابل شنیدن نیست.
درد و سختی هنگامیکه میخواهید ساق پای خود را راست کنید.
ایجاد تورم درمفصل زانو

پارگی مینیسک

مشکلات غضروف: غضروف ها در انتهای استخوان های مفصل قرار گرفته اند و باعث حفاظت از استخوان ها، کاهش ساییدگی و کاهش ضربه های وارد شده بر مفصل زانو میشود غضروف ها به مرور زمان فرسوده می شوند. اگرچه در موارد خاصی غضروف ها دچار آسیب دیدگی و فرسودگی می شوند. فرسوده شدن غضروف ها ناشی از بیماری آرتروز استخوان است که معمولا در افراد پیر رخ میدهد و در نهایت یک قطعه از غضروف پاره میشود و از مفصل جدا میشود. پارگی غضروف ها ناشی از آسیب دیدگی های شدید مفصل زانو هم است که می تواند درهر سنی اتفاق بیفتد. این عامل منجر به صدا دادن زانو و تق تق آن می شود.

علائم مشکلات غضروفی :

بروز درد در حین انجام فعالیت ها یا بعد از آن
احساس خش خش کردن و ایجاد صدای خش خش یا تق تق زانو
سختی واز دست رفتن انعطاف مفصل
برآمدگی های شدید در اطراف مفصل

مشکلات غضروف زانو

مشکلات لیگامان: رباط ها یا لیگامان های رشته های ضخیمی است که باعث استحکام مفصل شده است چندین نوع مختلف لیگامان در مفصل زانو وجود دارد که شامل لیگامان کاسه زانو، لیگامان های جانبی، لیگامان های متقاطع صلیبی (جلویی، پشتی ومیانی) است این لیگامان ها می توانند دچار کشیدگی و پارگی رباط زانو شوند، زمانیکه این لیگامان ها دچارآسیب دیدگی می شوند زانو استحکام خود را از دست میدهد آسیب دیدگی لیگامان ها باعث کشیده شدن غیر طبیعی استخوان ها روی یکدیگر می شود و در صورتیکه چندین مفصل به صورت همزمان پاره شوند باعث جابه جایی و صدا دادن زانو می شود. (حرکت تاندون و لیگامان : وقتی مفاصل حرکت میکنند وضعیت تاندون ها و لیگامان های اطراف آن مفصل تغییر میکنند. این تغییر وضعیت موجب میشود تا آنها از روی برجستگی های استخوانی اطراف مفصل عبور کنند. با باز و بسته شدن مکرر مفصل هر کدام از این تاندون ها یا لیگامان ها ممکن است بار ها به جلو و عقب حرکت کرده و با هر بار عبور از روی برجستگی استخوانی صدایی ایجاد میکنند. این صدا ها ممکن است به توسط فرد حس شده و یا حتی دیگران هم آنرا بشنوند. همچنین با حرکت کردن مفصل، در بعضی حالات، لیگامان های اطراف آن بشدت کشیده میشوند و این کشیدگی ممکن است صدا ایجاد کند.)

علائم مشکلات لیگامان و پارگی رباط صلیبی زانو شامل موارد زیر است:

بروز زانو درد
ورم زانو
عدم استحکام زانو هنگام راه رفتن و ایستادن

لیگامان و پارگی رباط صلیبی زانو

جابه جایی: قسمت های مختلفی وجود دارند که از مفصل زانو محافظت میکنند این قسمت ها شامل ماهیچه ها، لیگامان ها، تاندون ها و کپسول های زانو است. جابه جایی یعنی استخوان های مفصل زانو از جای خود حرکت کنند. این بیماری به ندرت ایجاد می شود مگر اینکه چند لیگامان به صورت همزمان پاره شوند. کاسه و کشکک زانو هم می تواند حتی در صورتیکه استخوان های دیگر در جای خود قرارگر فته اند جابه جا شود یکی از علل رایج جابه جایی ناشی از ضربه به مفصل زانو است آسیب های ورزشی، افتادن روی زمین و تصادف هم می تواند باعث جابه جایی کشکک زانو شود که یکی از علت های صدا دادن و تق تق زانو است.

علائم جا به جایی استخوان های مفصل زانو از جای خود به شرح زیر می باشد:

بروز درد های شدید در مفصل زانو
بدشکلی های خفیف در مفصل
ناتوانی در ایستادن روی زانو
ایجاد صدای تلق تلق و تق تق زانو با جابه جایی مفصل و قرار گرفتن در جای اولیه خود
ایجاد بی حسی، از دست رفتن حس در ناحیه تحتانی ساق پا و ناتوانی در حرکت ناحیه تحتانی پا و ساق پا (این علائم به ندرت ایجاد میشوند اما علائم هشداردهنده ای هستند.)

نرمی غضروف کشکک زانو

نرمی غضروف کشکک زانو : نرمی کشکک اشاره به تحریک و التهاب غضروف پوشش‌دهنده پشت استخوان کشکک دارد. اصطکاک بین پشت استخوان کشکک زانو و استخوان ران می‌تواند باعث ایجاد درد و سروصدا در زانو شود.

بیماری زانوی دوندگان

بیماری زانوی دوندگان : بیماری زانوی دوندگان اختلالی است که به چگونگی حرکت کشکک زانو مربوط می‌شود. این بیماری باعث ایجاد درد در اطراف استخوان کشکک زانو می‌شود که در اصطلاح به آن”درد قدامی زانو” می‌گویند. ساییده شدن استخوان کشکک زانو در برابر استخوان ران در هنگام حرکت، حس خرد شدن شیئی در زانو را به بیمار می‌دهد. این حالت معمولاً با فعالیت طولانی‌مدت مانند دویدن و یا استفاده از پله‌ها و همچنین عدم فعالیت‌ طولانی‌مدت مانند کار طولانی در دفتر کار بدتر می‌شود.

درمان صدا دادن زانو چیست؟

صدا دادن زانو معمولا مشکل جدی نیست با گذشت زمان این مساله خودبه خود بهبود میابد اگرچه در صورتیکه تق تق زانو همراه با علائم دیگری مانند درد همراه باشد جای نگرانی است و باید به سرعت درمان تق تق زانو را شروع کنید. برای رسیدن به هدف و درمان باید علت دقیق بروز صدا دادن زانو مشخص شود. پزشک متخصص کسی است که می تواند برای تشخیص علت بیماری به شما کمک کند او به صورت فیزیکی شما را معاینه میکند و در صورت نیاز انجام تست های دیگری را توصیه میکند. انجام دادن این تست ها می تواند به پزشک برای تشخیص دلائل پنهان ایجاد تق تق زانو کمک کند زمانیکه علت صدا دادن زانو مشخص شد، پزشک برای شما داروها یی را تجویز می کند و به شما توصیه میکند برای برگشت به حالت طبیعی تمرینات خاصی را انجام دهید. این داروها شامل مسکن ها و داروهای ضدالتهاب بدون استروئید است. علاوه بر درمان های پزشکی شما می توانید درمان هایی را در خانه برای ریکاوری خود و رفع صدا دادن زانو و همچنین پیشگیری از تق‌تق زانو انجام دهید هم چنین انجام تمرینات استقامتی بوسیله پزشک فیزیوتراپی به شما پیشنهاد می شود، شما باید قبل از انجام تمرینات بدن خود را گرم کنید گرم کردن بدن از گرفتگی عضلات جلوگیری میکند و ماهیچه ها بهتر میتوانند کشیده شوند و تمرینات فیزیکی تاثیر بیشتری روی مفصل دارد. هم چنین باعث جلوگیری از گرفتگی و خستگی عضلات میشود. از انجام فعالیت هایی که باعث ایجاد صدای تق تق زانو میشوند خودداری کنید و از رژیم غذایی مناسب استفاده کنید مواد غذایی مصرف کنید که بدن برای بهبودی به آن نیازدارد مانند کلسیم و ویتامین D. این کار باعث می شود که بدن شما سالم و ذهن شما آرام باشد هم چنین داشتن یک رژیم غذایی مناسب باعث حفظ وزن مناسب و سلامتی بدن می شود. داشتن اضافه وزن خود یکی از علت های صدا دادن زانو است. برای درمان تق تق زانو روش جراحی نیز وجود دارد که این روش همچنین برای درمان صدا دادن شانه نیز بهره گرفته می شود.

جراحی‌های بسته : جراحی بسته می‌تواند شامل طیف وسیعی از تزریق‌ها گردد. در این روش بسته به شرایط بیمار می‌توان از مواد مختلف و مکان‌های متفاوت استفاده نمود، ازجمله:
اوزون درمانی : همان‌طور که در خصوص آرتروز ذکر شد، در اثر این عارضه غضروف نازک و سست می‌شود. درنتیجه مفصل دچار علائمی همچون: درد، سفتی، صدای تق‌تق و غیره می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد، تزریق گاز اوزون به‌زانو می‌تواند درد بیماران را کاهش داده و عملکرد و کیفیت زندگی مبتلایان به ورم مفاصل را بهبود بخشد.
تزریق در مفصل فاست : در روش تزریق مفصل فاست یک داروی استروئیدی به جهت بی‌حس کردن مفصل و مسدود کردن حس درد، در مفصل تزریق می‌گردد. اثر تسکینی و درمان صدا دادن زانو در این روش سریع و درازمدت است. با استفاده از فلوروسکوپی (اشعه ایکس)، فیزیوتراپیست قادر است محل ضایعه را به‌درستی شناسایی کرده و تزریق را در محل موردنظر انجام دهد.
تزریق اپیدورال استروئید : تزریق اپیدورال استروئید یک روش مسدودکننده درد است که معمولاً برای کاهش درد و التهاب همراه با آرتروز در زانو تزریق می‌شود و در پی آن صدای زانوی بیمار کاهش می‌یابد.تزریق اپیدورال استروئید حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد. بیمار بر روی شکم روی تخت مخصوص اشعه ایکس دراز می‌کشد. قبل از تزریق، لیدوکائین (یک داروی “بی‌حسی” مشابه نوکائینی که دندان‌پزشکان استفاده می‌کنند) در ناحیه موردنظر اعمال می‌شود تا پوست بی‌حس گردد.
تزریق استروئید : تزریق یک داروی استروئیدی به‌عنوان‌مثال، کورتون، می‌تواند درد و التهاب را کاهش دهد. اثربخشی این روش در تسکین درد و التهاب قوی و سریع است. تزریق کورتون می‌تواند برای درد و صدای زانو ناشی از آرتروز و همچنین پارگی غضروف مفید باشد.
مگنت درمانی : مگنت درمانی (میدان‌های مغناطیسی) نیز می‌توانند سیستم عصبی ما را تحریک نمایند درنتیجه سیگنال‌های دردی که به مغز فرستاده می‌شوند، کاهش می‌یابند و در پی آن درد تسکین می‌یابد. دستگاه مغناطیسی با جذب ذرات باردار خون، موجب افرایش دمای عضو و بهبود گردش خون می‌شود. درنتیجه عروق خونی متسع شده و با افزایش اکسیژن‌رسانی و مواد مغذی، سرعت فرایند درمان افزایش‌یافته و مواد غیرضروری دفع می‌شوند. تمامی این موارد در کاهش التهاب و خشکی مفصل مفید هستند. همچنین شواهد علمی حاکی از آن است که مگنت درمانی می‌تواند برای کل بدن نیز مفید باشد، ازجمله می‌تواند کیفیت خواب و سطح فعالیت‌های بدن را بهبود بخشیده و استرس را کاهش دهد.
طب سوزنی : طب سوزنی می‌تواند یک‌راه واقعاً مؤثری در تسکین درد محسوب شود، بدون آن‌که شما از عوارض جانبی داروها رنج ببرید. سوزن‌های مخصوصی در اطراف زانو قرار داده می‌شود. در پی آن سیگنال‌های درد کاهش‌یافته و جریان خون مفصل بهبود می‌یابد.
ماساژ درمانی : ماساژ درمانی می‌تواند نقاط محرک درد در زانو را تحریک نماید. بسته به شرایط زانو و علت زمینه بیماری، یک فیزیوتراپیست می‌تواند از طریق ماساژهای مختلف به تسکین درد و بهبود شرایط زانو بپردازد. یکی از بهترین و ساده‌ترین تکنیک‌های ماساژ درمانی برای بهبود صدای زانو، استفاده از توپ ماساژ و یا توپ تنیس است. درحالی‌که بر روی توپ تنیس قرار دارید، عضلات ساق پای خود را ماساژ دهید.

پیشگیری

اکثر این صداها زمانی ایجاد میشود که شما خم میشوید در اینجا موارد ساده ای ذکرشده است که از ایجاد صدای زانو جلوگیری میکند:
خم کردن زانوبه صورت مطلوب و درست، زانوی خود رابه صورتیکه روی انگشتان پا قرار بگیرد خم نکنید
استقامت ساق پا، ایجاد استقامت درساق پا باعث استقامت زانو وهمسترینگ و کاهش صدا دادن و تق تق زانو می شود.
بهبود تحرک لگن با کشش آن
بهبود حرکت مچ پا
خوردن غذاهای سالم، کاهش فشار روی مفصل زانو، باهر بار قدم برداشتن ۷مرتبه وزن بدن روی زانو ایجاد می شود که در صورت اضافه وزن باعث صدا دادن زانو می شود.
جلوگیری از انجام فعالیت هایی که باعث آسیب رسیدن به زانو میشود از انجام حرکات دردناکی که باعث تاخیر در روند بهبودی زانو می شود، جلوگیری کنید.
استفاده از محافظ و باندهای کشی برای زانو هم می تواند به شما کمک کند.

صدا دادن و تق تق زانو اگر بدون درد و ناراحتی باشد، مشکل نگران کننده و غیر عادی نیست. در صورتی که صدای خرت خرت، قرچ قرچ، تلق و تلق و تق تق زانو با درد و ناراحتی همراه بود می تواند نشانه ای از وجود یک بیماری و مشکل دیگر باشد. اگر صدا دادن زانو شما همراه با درد، تورم و ناراحتی باشد بهتر از به پزشک مراجعه کنید تا علت تق تق زانو را مشخص کند.

درمان صدای تق تق مفصل سر شانه (علت صدا دادن مفصل شانه)

مفصل اسکاپولوتوراسیک (مفصل کتفی- سینه ای) در جایی قرار دارد که تیغه شانه (که به آن کتف هم گفته می شود) از روی دیواره قفسه سینه (دیواره توراکس) عبور می کند. هنگامی که حرکت این مفصل باعث احساس یا صدای سخت و ساینده، صدای ترکیدن یا تلق تلق (خرت خرت، تق تق و یا ساییده شدن استخوان ها به هم) شود پزشکان به آن سندروم کتف صدا دهنده می گویند. سندروم کتف صدا دهنده نسبتا نادر است و هنگامی اتفاق می افتد که بافت های نرم میان کتف و دیواره قفسه سینه ضخیم، تحریک یا ملتهب می شوند. سندروم کتف صدا دهنده همچنین می تواند در صورتی اتفاق بیفتد که استخوان های تیغه شانه یا قفسه سینه به یکدیگر ساییده شوند.

آناتومی سر شانه

آناتومی سر شانه (مفصل سر شانه)

شانه از سه استخوان تشکیل شده است:

هومروس (استخوان بازو)
ترقوه (چنبر)
کتف (تیغه شانه)

دو عضله بزرگ به قسمت جلویی کتف یعنی جایی که کتف روی دیواره قفسه سینه قرار می گیرد متصل هستند. یکی از این عضلات که عضله ساب اسکاپولاریس نامیده می شود به جلوی کتف یعنی جایی که کتف در مقابل دیواره قفسه سینه قرار می گیرد متصل است. عضله سراتوس قدامی به لبه ای از کتف که به ستون فقرات نزدیک تر است متصل است. این عضله از مقابل کتف عبور می کند، به دور دیواره قفسه سینه می پیچد و به دنده هایی که در قسمت جلویی قفسه سینه هستند متصل می شود. بورس یک کیسه پر از مایع است که به مانند لایه ای در میان بافت های نرم قرار می گیرد و مانع از اصطکاک آن ها با یکدیگر می شود. یک بورس در میان دوعضله کتف قرار دارد. یک بورس هم در فضای میان عضله سراتوس قدامی و دیواره قفسه سینه وجود دارد. هنگامی که کیسه های بورس ملتهب می شوند به بیماری ناشی از آن بورسیت گفته می شود. بورسیت اسکاپولوتوراسیک به التهاب بورس زیر تیغه شانه اشاره دارد و می تواند منجر به درد کتف شود. این نوع بورسیت بیشتر در گوشه بالایی کتف که به ستون فقرات نزدیک تر است شایع است و همچنین در زیر نوک پایینی کتف هم بوجود می آید. در هر دو مورد، بورسیت می تواند باعث ایجاد صدا و احساس سندروم کتف صدا دهنده شود. در عین حال ممکن است مفصل شخصی بورسیت داشته باشد ولی هیچ نوع صدای ساییده شدن یا ترکیدن ندهد.

علت ها و دلائل مفصل سر شانه

صدا دادن کتف بر اثر وجود مشکلاتی در بافت های نرم و استخوان های کتف و دیواره قفسه سینه بوجود می آید. این بیماری می تواند هنگامی شروع شود که بافت های میان کتف و تیغه شانه بر اثر التهاب ضخیم شوند. معمولا التهاب بر اثرحرکات تکراری بوجود می آید. حرکات خاصی از شانه مانند حرکات پرتاب توپ بیسبال یا چسباندن کاغذ دیواری که بارها و بارها انجام شوند می توانند باعث التهاب بافت های مفصل شانه شوند. در موارد دیگر، عضلات زیر کتف از شدت ضعف و عدم فعالیت منقبض می شوند (تحلیل می روند) آنگاه استخوان کتف نزدیک تر به قفسه سینه حرکت می کند. این بدین معنی است که کتف در طول حرکت به استخوان های دنده می خورد یا ساییده می شود. تغییر نحوه قرارگیری یا فاصله افتادن میان استخوان های مفصل اسکاپولوتوراسیک هم می تواند باعث صدا دادن کتف شود. هنگامی که دنده یا کتف شکسته بدرستی تراز نمی شود چنین چیزی می تواند باعث ایجاد برجستگی هایی در خط جوش خوردن آن ها و ساییده شدن یا به هم خوردن مشخص استخوان ها در هنگام حرکت کتف بر روی دیواره قفسه سینه شود. ساییده شدن یا به هم خوردن استخوان هاهمچنین می تواند در صورتی اتفاق بیفتد که نوعی انحنا، برجستگی یا برآمدگی غیر طبیعی روی لبه بالایی کتف که نزدیک مرکز کمر است وجود داشته باشد (به این اختلالات برجستگی های لوشکا گفته می شود). هر زمان که اختلالی در استخوان وجود داشته باشد، یکی از واکنش های ممکن بدن به آن ایجاد بورس است. ممکن است بورس جدید پس از ایجاد ملتهب شده باعث ایجاد علائم بیماری بورسیت شود.

علائم و نشانه ها مفصل سر شانه

ممکن است هنگامی که کتف در امتداد دیواره قفسه سینه حرکت می کند نوعی صدای ساییده شدن یا بهم خوردن استخوان ها در امتداد لبه یا زیر سطح کتف شنیده یا احساس شود. این احساس ساییده شدن کریپتوس هم نامیده می شود. گاهی مفصل در زمان حرکت کردن صدای ترکیدن یا تق تق می دهد. حس کردن این صداها اغلب باعث بوجود آمدن هیچ دردی نمی شود. در مقابل، بورسیت اسکاپولوتوراسیک دردناک است چه کریپتوسی در مفصل وجود داشته باشد یا نه. بورس دردناک معمولا نسبت به لمس کردن حساس است و بافت ناحیه دردناک اغلب ضخیم به نظر می رسد.

تشخیص مفصل سر شانه

پزشک چه آزمایش هایی می گیرد؟ پزشک سوالات زیادی درمورد سابقه بیماری خواهد پرسید. هدف از این سوالات پی بردن به این مسئله است که آیا فرد در گذشته مشکلات مشابهی داشته است، آیا کتف او آسیب دیده است یا هیچ یک از فعالیت های او به حرکات مکرر شانه نیاز دارند. پزشک همچنین معاینه فیزیکی انجام خواهد داد و نحوه قرارگیری کتف را بررسی خواهد کرد. ممکن است وی در حالی که بیمار کتف و شانه اش را حرکت می دهد با گوشی پزشکی به صداهای کتف و شانه گوش کند. ممکن است بیمار به هنگام حرکت دادن کتف و شانه احساس درد کند ولی مهم این است که پزشک بداند مشکل بیمار دقیقا از کجا نشات می گیرد. پزشک می تواند با لمس بافت های اطراف کتف پی ببرد که بورس حساس یا بر اثر التهاب ضخیم شده است. ممکن است پزشک آزمایش اشعه ایکس تجویز کند تا بتواند فضای بین کتف و قفسه سینه را ببیند. تصویر اشعه ایکس می تواند اختلالات استخوان مانند شکستگی دنده ها یا کتف را نشان دهد. در مواردی که ممکن است استخوان ها مشکلی داشته باشند، پزشک توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) تجویز می کند تا تصویر دقیق تری در اختیار داشته باشد. اگر بیمار مشکوک به بورسیت باشد، ممکن است از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) برای تعیین محل بورس و بزرگی آن استفاده شود. در ام آر آی از امواج مغناطیسی برای نشان دادن برش هایی از بافت های نرم بدن استفاده می شود.

درمان جراحی : معمولا پزشکان جراحی را تنها در صورتی توصیه می کنند که درمان های غیر جراحی موفق نبوده باشند. ممکن است جراحی در صورتی مورد نیاز باشد که مشکل بر اثر نوعی ناهنجاری استخوانی بوجود آمده باشد. در متداول ترین عمل جراحی کتف برای درمان صدا دادن کتف، جراح قسمت کوچکی از گوشه بالایی کتف که از بقیه قسمت ها به ستون فقرات نزدیک تر است را بیرون می کشد.
برداشتن استخوان : برای برداشتن قسمت کوچکی از کتف، درست در زیر لبه بالایی استخوان برشی زده می شود. جراح بافت ها را کنار می زند تا بخش برجسته استخوان که خار کتف نامیده می شود نمایان شود. بافت هایی که عضلات را به قسمت بالایی کتف متصل می کنند به دقت جدا شده و از سر راه برداشته می شوند. سپس جراح از ابزار ویژه ای برای برداشتن گوشه کتف استفاده می کند. با مته جراحی سوراخ هایی در خار استخوان کتف ایجاد می شوند. سپس انتهای عضلات قسمت بالای کتف دوباره به خار کتف بخیه می شوند و برش بسته می شود.
بورسکتومی آرتروسکوپیک : جراحان گاهی برای بیرون کشیدن بورس اسکاپولوتوراسیک ملتهب جراحی آرتروسکوپیک انجام می دهند. به برداشتن بورس بورسکتومی گفته می شود. ایجاد برش های کوچک به جراح اجازه می دهد که یک دوربین تلویزیون کوچک که آرتروسکوپ نامیده می شود را به درون مفصل وارد کند. جراح از طریق برش کوچک دیگری ابزارهای خاصی را بکار می گیرد تا بورس ملتهب را بردارد. در عین حال آرتروسکوپ هم نشان می دهد که چه اتفاقاتی در حال وقوع است.
بعد از جراحی : دوره بعد از جراحی بیشتر شامل درمان می شود. بعد از جراحی کتف، دست بیمار به گردن بسته می شود. حرکات منفعل شانه را می توان بلافاصله بعد از جراحی شروع کرد ولی برای اطمینان از محکم شدن و بهبود عضلاتی که دوباره به سوراخ های ایجاد شده در کتف بخیه شده اند باید به مدت حدود هشت هفته هیچ تمرین ورزشی فعالانه ای صورت نگیرد. معمولا افراد انجام تمرینات و فعالیت های مقاومتی را بعد از ۱۲ هفته آغاز می کنند. احتمالا جراح توصیه خواهد کرد که در طول دوره توانبخشی یک فیزیوتراپیست یا کار درمان گر با بیمار کار کند.
درمان غیر جراحی فیزیوتراپی : بیشتر پزشکان درمان های غیر جراحی را برای بیماران مبتلا به صدا دادن گردن و کتف تجویز می کنند. این نوع درمان ها عموما موفقیت آمیز هستند بخصوص هنگامی که مشکل ناشی از بافت های نرم باشد.ممکن است فیزیوتراپی یا کار درمانی بخشی از برنامه توانبخشی بیمارانی باشد که تحت درمان غیر جراحی بوده اند.
دارو : ممکن است پزشکان درمان را با تجویز داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند آسپیرین و ایبوپروفن شروع کنند.

استراحت کردن و گذاشتن یخ هم می تواند به کاهش التهاب و سبک کردن درد کمک کند. برخی بیماران هم از کار کردن با فیزیوتراپیست یا کاردرمان گر بهره مند می شوند. اگر درد و التهاب با این درمان ها از بین نرود ممکن است پزشک یکی دوبار تزریق کورتیزون به بورس را تجویز کند. کورتیزون استروئیدی است که التهاب را به طور موثری کاهش می دهد. درمانگر می تواند به درمان درد و التهاب کمک کند. درمانگرها همچنین برای اطمینان از اینکه ستون فقرات و استخوان های شانه در بهترین وضعیت قرارگیری خود هستند حالت بدن را ارزیابی می کنند. یک برنامه تقویت کننده برای افزایش حجم عضلات زیر کتف می تواند به ایجاد لایه ای مانع اصطکاک از بافت های نرم میان کتف و قفسه سینه کمک کند.

با توجه به اینکه درمان جراحی تنها در مواردی توصیه می شود که درمانهای غیر جراحی به خوبی جواب ندهند، پس از مراجعه به پزشک ترسی نداشته باشید و دستورات پزشک معالج خود را با دقت انجام دهید. لازم به ذکر است که بیشتر درمان های غیرجراحی موفقیت آمیز، کم خطر و بدون درد هستند.

خوراکی های مفید و غیرمفید برای دردهای مفصلی

مواد غذایی که باید از مصرف آن اجتناب کنید:

گوجه فرنگی: دانه های این گیاه سرشار از اسید اوریک است.
مصرف زیاد گوشت قرمز: مبتلایان به آرتریت باید میزان مصرف غذاهای حاوی فسفر مانند گوشت قرمز را محدود کنند. زیرا هر چه فسفر بدن افزایش پیدا کند، بدن کلسیم بیشتری از دست می دهد.
مصرف زیاد شیر: پورین موجود در شیر، اسید اوریک بدن را افزایش می دهد.
روغن نباتی: روغن هایی مانند روغن دانه سویا، آفتاب گردان و… سرشار از اسید چرب امگا ۶ است و باعث افزایش التهاب می شود. محققان مصرف اسید چرب امگا ۶ رابه اندازه اسیدچرب امگا ۳ توصیه نمی کنند.
قند: قند برای درد مفصل مضر است.از طرفی مصرف قند باعث افزایش وزن می شود که روی مفصل ها فشار وارد می کند.
کافئین: کافئین درد آرتریت را تشدید می کند. کافئین، ماده مغذی و حیاتی را از بدن خارج می کند و در نتیجه بدن را به درد مستعدتر می کند.
غلات حاوی گلوتن: گلوتن، مخلوطی از پروتئین های موجود در غلات است. غلات حاوی گلوتن مانند جو، گندم و جو دوسر علایم آرتریت را افزایش می دهد.
گیاهان از تیره بادمجان: بادمجان، فلفل دلمه ای قرمز و سیب زمینی سرشار از الکالوئید است که التهاب ایجاد می کند.

غذاهایی که باید مصرف کنید:

ماهی: اسید چرب امگا۳ موجود در بدن التهاب مفصل را کاهش می دهد. امگا۳، تولید آنزیم هایی را که بافت های غضروف را از بین می برد، متوقف می کند.
چای سبز: سرشار از آنتی اکسیدان است که درد آرتریت را کاهش می دهد. علاوه بر آن نیکوتین موجود در چای درد را تسکین می دهد.
روغن زیتون: آنتی اکسیدان و اسید چرب امگا۳ موجود در این روغن، التهاب موجود در مفصل را از بین می برد.
پرتقال: میوه های مرکباتی مانند پرتقال سرشار از کلاژن است که برای سلامت بدن مفید است. ویتامین C در حفظ سلامت استخوان نیز موثر است.
پیاز: پیاز و پیازچه حاوی ماده شیمیایی نادر به نام کورستین است که درد را تسکین می دهد.
زردچوبه: این ادویه خاصیت درمانی دارد. خاصیت ضدالتهابی آن درد و التهاب آرتریت را کاهش می دهد.
گیلاس: آنتوسیانین موجود درآن درتقویت کلاژن موثر است.
زنجبیل: خاصیت ضدالتهابی این گیاه مشابه زردچوبه است.