کندر چیست و خواص و فواید آن چیست؟
کُندُر (Olibanum) نام یک گیاه با مصارف دارویی است که در عربی به آن “صمغ معنوی” گفته می شود. کندر در اندازه و رنگ های مختلف در بازار موجود است و گفته میشود کندر سفید بهتر از دیگر انواع آن است. کندرهایی که هنگام سوختن، دود کمتر و اشتعال بیشتری ایجاد میکند، کمتر ناخالصی دارد. کندر توسط مصریان، یهودیان، یونانیان، رومیان و ایرانیان برای اهداف عمومی و روحی مصرف میشده است. کندر پس از جوشاندن به ماده ای به نام سقز تبدیل میشود که مانند آدامس حالت ارتجاعی دارد، با این تفاوت که اگر سقز را قورت دهید هضم میشود. ترشی بنه شک از میوهٔ نرسیده و خام کندر که بنه شک نام دارد درست می شود.با دانه های رسیده کندر هم بنه شور درست می شود که انواع تنقلات محسوب می شود. این گیاه پر استفاده دارای شیره نیز هست که از شیره کندر به عنوان خوشبو کننده استفاده میشود و به همین جهت عده ای همزمان با دود کردن اسپند دانه، شیره کندر میسوزانند. طعم شیره یا عصاره کندر بسیار تلخ است و میوه کندر پوسته ای چرب دارد و به اندازهٔ یک نخود است که بعضی ها میوه کندر را به صورت خام میخورند. در استان فارس به درختی که کندر از آن به دست میآید بَنه میگویند و میوه کندر را میکوبند و غذایی به نام آب بنه با آن درست می کنند.
خواص کندر چیست؟
- جویدن کندر مانند آدامس لثه را محکم میکند و بوی دهان را میزداید.
- روایت شده کندر برای قطع ادرار و بلغم (زیادی بلغم) مفید است.
- از قدیم بر مصرف کندر، بویژه در زنان باردار و تأثیر آن روی حافظه نوزاد، تأکید شده است.
- جویدن کندر قند خون را کاهش می دهد.
- خوردن کندر باعث افزایش میل جنسی میشود.
- در طب سنتی گفته شده کندر برای رفع فراموشی مفید است. (اگر با عسل خورده شود و یا تا چند روز هر روز ۳ گرم کندر را در آب خسیانده و ناشتا بخورید)
- کندر خشک کننده و قابض و بند آورنده خون است.
- کندر در تقویت حافظه بسیار مؤثر است. (خوردن کندر به همراه عسل و مویز به صورت ناشتا، حافظه انسان را تقویت میکند.)
- کندر از خونریزیهای خارجی و خونروی از سینه جلوگیری میکند.
- اگر کندر با صمغ خورده شود، برای رفع بدبویی بینی و تنگی نفس و سرفه مزمن رطوبتی مؤثر است.
- کندر گازها را تحلیل میبرد.(روغن کندر برای معده درد و ناراحتیها و دردهای شکمی خوب است و باعث بهتر شدن هضم و حتی کم کردن گازهای روده میشود.)
- دود کندر میتواند مانع از خونریزی بینی شود.
- روغن کندر خواص ضد عفونی کننده و گندزدایی و ضد میکروبی دارد.
- از کندر میتوان در زخمها برای جلوگیری از کزاز استفاده کرد و برای عفونتهای داخلی هم مفید و موثر است.
- کندر خواص ضد التهابی داشته و برای بهبود بیماریهای التهابی روده بسیار مفید است.
- کندر برای برطرف کردن جای زخم صورت و بدن مفید است.
- تغییرات پوستی حاصل از جوش، آکنه، آبله و … میتواند با استفاده از روغن کندر بر طرف شود.
- کندر به حفظ عملکرد کلیوی کمک میکند.
- کندر به تولید مناسب ادرار کمک کرده و باعث خروج سموم از بدن از طریق ادرار میشود.
- کندر در کاهش فشار خون موثر است.
- مفید در درمان اسهال و استفراغ
- مفید در گرفتگی صدا و حنجره
- کندر در تولید مجدد سلولهای سالم بسیار مفید است.
- اثرات مفید کندر در کاهش قند خون، کاهش چربی خون و محافظت از کبد در بسیاری از بررسیها مشاهده شده است.
- در خانمها در طی دورهی عادت ماهانه برای بهبود سردرد، تهوع و معده درد مفید است و ممکن است قاعدگیهای سنگین با روغن کندر، متعادل شود.
- کندر در آرامش فکر، روح و روان و آسودگی بسیار موثر است و علت اصلی استفاده از آن در اماکن مذهبی به عنوان بخور (عود) همین است و حتی اثرات مفیدی در بی خوابی دارد.
- در مصر باستان از روغن کندر به عنوان ماسک صورت برای سلامت نگه داشتن پوست، بهبود جای زخم، جلوگیری از چروک خوردن و جوان و نرم نگه داشتن پوست استفاده میشده است.
- برای برطرف کردن شک و مساعد شدن حال کسانی که از شک زیاد رنج میبرند، کم کردن ضعف اعصاب و استرس از کندر استفاده میشود.
- برای افرادی که از کابوس های شبانه و خستگی رنج میبرند و برای جوان سازی فکر و بدن از کندر استفاده میشود.
- خاصیت کندر در تعدیل سیستم ایمنی مورد بررسی قرار گرفته است.
- روغن کندر برای محافظت در برابر سرماخوردگی و راحتی ماهیچهها و دردهای مفاصل مفید است و در درمان روماتیسم و حتی آرتریت بسیار موثر است.
- کندر همچنین در کودکان برای بهبود بلع و تنفسهای عمیق مفید میباشد.
- در مطالعات بالینی و سلولی مختلف اثرات ضد سرطانی قدرتمندی در کندر دیده شده است.
- خوردن صمغ کندر موجب بهبود خش صدا و صاف شدن آن می شود. این صمغ گیاهی با کاهش خلط و ترشحات حلقی خشونت صدا را برطرف می کند.
- درمانگران طب سنتی بر این باورند که مصرف کندر در افراد مبتلا به اسهال و افرادی که دچار تب و استفراغ هستند بسیار موثر است.
- بسیاری از درمانگران بر این باورند، افرادی که بدزخم هستند و زخم های شان در مدت زمان بیشتری خوب می شود با مکیدن یا جویدن یک نخود کندر به صورت روزانه به مدت ۳ تا ۴ روز می توانند به درمان سریع تر زخم ها کمک کنند.

عکس کندر
مضرات کندر
علیرغم خواص درمانی و فواید بیشمار کندر همانند تمام گیاهان دارویی در مورد کندر نیز استفاده صیحیح و به اندازه بایستی مورد توجه قرار بگیرد. با توجه به تحقیقاتی که روی بیش از ۱۰۰ نفر از مادرانی انجام شده است که قبل از زایمان به مدت طولانی (۳ الی ۴ ماه) از کندر استفاده کردهاند، معلوم شد که مصرف بیش از حد آن موجب بیش فعالی کودکان آنها شده است، اما مادرانی که به مدت یک ماه یا کمتر از کندر استفاده کردهاند کودکانشان بیش فعال نشده و همچنین از هوش بالایی برخوردارند.
- توجه : استفاده کندر تا دو هفته مفید است و استفاده طولانی عوارضی به همراه دارد.
طرز استفاده از کندر (نحوه مصرف کندر)
برای مصرف کندر، ابتدا کندر را بکوبید و هر روز صبح ناشتا یک قاشق مربا خوری از کندر کوبیده شده را در یک استکان آب حل کرده و مصرف کنید. البته میتوانید کندر را در دهان گذاشته و به صورت آدامس بجوید ولی در این حالت مزه کندر کمی تلخ است.
طبع کندر چیست؟
از نظر حکمای طب سنتی، طبع کندر گرم و خشک است.
کندر در روایات
در روایات پزشکی اسلامی کندر گیاهی مفید و باارزش است و خواص گوناگونی دارد. در برخی روایات آمده است که کندر برگزیده انبیاء است و مریم (ع) از آن کمک میجست و هیچ دودی از دود آن زودتر به آسمان بالا نمیرود و دودش شیطان را میراند و مرض را دفع میکند، بنابراین از آن محروم نمانید. امام رضا علیهالسلام درباره اهمیت و ارزش این گیاه مفید میفرماید: هیچ پیغمبری مبعوث نشد مگر به حرام بودن خمر سخن گفت و این که خدا هر چه میخواهد میکند و این که در میراثش کندر وجود داشت. امام رضا علیهالسلام هم به این گیاه مفید توجه داشته و از آن بهره میبردند. در روایتی معمر بن خلاد میگوید: حضرت رضا علیهالسلام هنگامی که در خراسان بودند، وقتی نماز صبح را ادا میکردند، در سجاده خود مینشستند تا آن گاه که آفتاب طلوع میکرد، بعد برای آن جناب یک کیسه سر بسته که در آن تعدادی مسواک قرار داشت حاضر میکردند و مسواک مینمودند. بعد از این کار کندر میآوردند و آن را مصرف میفرمودند.
امام رضا علیهالسلام توصیه میفرمایند: به زنان حامله کندر بخورانید که اگر بچهی شکمش پسر باشد با قلبی پاک، دانا و شجاع متولد شود و اگر دختر باشد، خوشاخلاق و زیبا میشود و نزد شوهرش نیز سعادتمند و خوشبخت میگردد.
- کندر و گوارش
کندر ویژگیهای دیگری هم دارد، از جمله آنکه برای دستگاه گوارش و معده مفید بوده و به هضم غذا کمک میکند. دراینباره امام رضا (ع) میفرماید: زیاد کندر بخورید و آن را در دهان نگه دارید و خوب بجوید. جویدن آن برای من، دوستداشتنیتر است. کندر بلغم را از معده میشوید و معده را پاکسازی میکند و عقل را قوی میگرداند و غذا را گوارا میسازد.
- کندر و تقویت حافظه
یکی از خواصی که برای کندر نقل شده تقویت حافظه و افزایش توان یادگیری است. دراینباره حضرت علی علیهالسلام میفرمایند: سه چیز حافظه را زیاد میکند و بلغم را از بین میبرد، قرائت قرآن، عسل و کندر.
در همین زمینه در کتاب فقهی منسوب به امام رضا علیهالسلام به نقل از امام کاظم علیهالسلام آمده است: در عسل، درمان هر دردی است، هر کس ناشتا یک انگشت از آن را بلیسد، این عسل بلغم را پایان میدهد، صفرا را فرومینشاند، تلخهی سیاه (زرداب) را مانع میشود، ذهن را صفا میبخشد و اگر که همراه با کندر خورده شود، حافظه را نکو میسازد.
پیامبر اکرم (ص) نیز میفرمایند: کندر بخورید، زیرا همانطور که انگشت، عرق را از پیشانی پاک میکند، کندر هم سوزش قلب را میبرد و کمر را محکم و عقل را زیاد میکند و ذهن را ذکاوت و چشم را جلا میبخشد و فراموشی را از میان میبرد.
امام علی (علیهالسلام) نیز دربارهی خواص کندر فرمودهاند: جویدن کُندر دندانها را محکم و بلغم را دفع میکند و بوی بَد دهان را از بین میبرد.
کندر و درمان سرطان پروستات
نتایج تحقیقات سال ۲۰۱۰ نشان میدهد که ترکیبهای فعال موجود در صمغ کندر، مانع بروز سرطان پروستات میشود. این ترکیب اسیدی که از درخت صمغ کندر گرفته میشود بهطور موثری سلولهای سرطانی پروستات را از بین میبرد.
کندر و درمان لوسمی
نتایج تحقیقات دیگر نیز نشان میدهد که عصاره صمغ کندر لوسمی حاد ملوئیدی را درمان میکند. لوسمی حاد ملوئیدی، نوعی سرطان است که روی مغز استخوان تأثیر میگذارد. این بیماری زمانی شروع میشود که گلبولهای سفید به سلولهای سرطانی تبدیل میشود. نتایج آزمایشها نشان میدهد عصاره صمغ کندر بهطور موثری مرگ سلولهای سرطانی را ۲۰ درصد افزایش میدهد.
کندر و درمان سرطان مثانه
نتایج تحقیقات دیگری که در سال ۲۰۰۹ انجام گرفت نشان میدهد عصاره صمغ کندر بدون تأثیرگذاری روی سلولهای سالم، سلولهای سرطانی در مثانه را از بین میبرد. محققان انگلیسی دریافتند که چگونه استایل- ۱۱- کتو- بتا- بوزولیک (Acetyl-11-keto-beta-boswellic acid) سرطان تخمدان را در حالت پیشرفته درمان میکند. این ماده ترکیبی است که در عصاره صمغ کندر یافت میشود. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، سرطان، علت عمده مرگ در جهان است.
کندر و اثر آن در درمان خشکی پوست
بهبودی خشکی پوست از دیگر خواص کندر است. به این منظور به اندازه سر انگشت از کندر را داخل مقداری روغن بادام ریخته و حرارت دهید تا حل شود. پس از اینکه روغن سرد شد، از این روغن همانند لوسیون بر روی قسمتهایی از پوست که دچار خشکی شده است بمالید. از صمغ کندر امروزه در ساخت انواع لوسیونها و کرمهای ضد چین و چروک پوست و ضد پیری استفاده میشود.
تسکین اعصاب و تپش قلب با کندر
درمانگران طب سنتی ایران معتقدند، ماساژ ستون فقرات با کمک روغن کنجدی که در آن کندر حل شده باشد برای تسکین اعصاب و آرام بخشی بیمار بسیار موثر است. برای تهیه این روغن کافی است به اندازه سرانگشت کندر را درون روغن کنجد انداخته و روغن را روی حرارت بگذارید تا کندر حل شود. پس از خنک شدن این روغن آن را روی ستون فقرات ماساژ دهید، علاوه بر تسکین اعصاب و ریلکسی، این ماساژ موجب بهبود تپش قلب و تسکین افرادی که دچار ریزش قلب شده اند می شود.
کندر و درمان خواب آلودگی و تاثیر کندر در کمر درد یا درد مفاصل
درمانگران طب سنتی برای درمان خواب آلودگی و بی حالی ناشی از تجمع بلغم در بدن، نسخه ای دارند که به کمک آن می توان بلغم زائد بدن را دفع کرد و به درمان بی خوابی و حتی بوی بد دهان پرداخت. برای تهیه این نسخه کافی است یک نخود کندر را با یک نخود مصطکی و یک فندق سقز ترکیب کرده و آن را بجوید. برای تهیه این مواد می توانید به داروخانه های گیاهی در سطح شهر مراجعه کرده و با تهیه این مواد و جویدن آن علاوه بر بی خوابی، بوی بد دهان خود را نیز درمان کنید. علاوه بر این همین نسخه می تواند ترکیب بسیار مناسبی برای افرادی باشد که به کمر درد یا درد مفاصل از قبیل درد زانو مبتلا هستند. مصرف این نسخه موجب کاهش و تسکین دردهای مفصلی نیز می شود.