خواص شربت سکنجبین چیست؟
سکنجبین معرب سیکنگبین پارسی و یا سرکه انگبین است و شربت سکنجبین شربتی ترکیبی از سرکه و شکر است و خواص شربت سکنجبین از دیرباز در کتب طب سنتی ذکر شده است. سکنجبین در واقع مخلوطی از سرکه و عسل (انگبین) است که به میزان و مقدار معین با یکدیگر ترکیب می شوند و از مخلوط این دو شربت سکنجبین که شربتی خوش گوار، معطر و فرح بخش است به دست می آید. در گذشته در بعضی از مناظقی که عسل یافت نمی شد یا می خواستند شربتی ارزان قیمت تر فراهم کنند،شربت سکنجبین را از مخلوط سرکه و شکر تهیه میکردند، هرچند که با این حال باز هم آن را شربت سکنجبین مینامیدند. امروزه هم که عسل گران تر از گذشته می باشد نیز به طور کلی شربت سکنجبین را با شکر تهیه میکنند. هر غذایی در طب سنتی دارای یک یا چند مصلح میباشد. منظور از مصلح یعنی نوعی مادهٔ غذایی یا گیاهی دارویی که مصرف آن به همراه غذای مورد نظر، در اصلاح و تعدیل عوارض جانبی احتمالی آن غذا و جذب غذا و اثر گذاری غذا را در بدن و ارگانهای مربوطه مضاعف خواهد کرد. در تغذیه سنتی ایرانیان مصرف مصلحات به طور کامل مراعات می شده است و تقریباً غذایی و میوههای یافت نمیشود که بدون مصلحات مصرف شود و شربت سکنجبین نیز از آن جمله است. از خواص شربت سکنجبین می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- شربت سکنجبین برای تسکین عطش مفید است.
- شربت سکنجبین باعث بازکردن انسداد عروق می شود.
- رفع سر درد از خواص شربت سکنجبین است.
- شربت سکنجبین برای تقویت معده و کبد مفید است.
اگر میزان سرکه و عسل در شربت سکنجبین برابر باشد برای بیمارهای بلغمی، بازکردن انسداد عروق، تقویت کبد و معده و تبهای مزمن نافع است ولی اگر از سرکه و شکر سرخ برابر استفاده شود، مزه آن ترش خواهد بود و نوشابه مایل به سردی است و برای رفع صفرا، تب، بازکردن انسداد عروق، رفع تشنگی، ناراحتی های طحال، کبد و معده مصرف میشود.
- اگر کاهو را با سکنجبین یا سرکه بخورند، اشتها آور است.
- اگر شیرینبیان را در آب سکنجبین و فراسیون یا با ماءالجبن بخورید برای قولنج که در اثر غلبه سردی است، مفید خواهد بود.
- اگر آب پخته کاسنی را با سکنجبین میل کنید بهترین داروی تبهای طولانی و مداوم است.
- در درد کبد اگر با سرخی رنگ و امتلا بدن همرا باشد. علاجش زدن رگ باسلیق، دادن شیره کاسنی با سکنجبین بزوری، مالیدن صندل سفید با گلاب و کافور به ناحیه کبد و نوشاندن جو آب و سکنجبین و خوراندن نان با آبغوره است.
- اسطوخودوس گیاهی است بی ضرر که همه میتوانند از آن استفاده کنند. فقط برای اشخاص صفراوی مزاج خوب نیست و باعث آشفتگی میشود. اینگونه اشخاص باید آنرا با سکنجبین یا کتیرا بخورند.
طرز تهیه سکنجبین به شیوه رایج سنتی
برای تهیه سکنجبین به شیوه رایج سنتی مواد زیر مورد نیاز است :
- سرکه طبیعی : ۲ واحد
- عسل زنبوری چند گیاهی : ۵ واحد
- آب سالم بدون کلر : ۴ واحد یا آنقدر که لازم باشد با توجه به غلظتی که مورد نظر است.
طرز تهیه: ابتدا هر سه جزء را مخلوط کرده بجوشانید و کف آن را بگیرید تا به یک چهارم برسد و به قوام آید و عدهای معتقدند آنقدر بجوشد تا یک پنجم مخلوط باقی بماند.
نکته: در تهیه سکنجبین میتوان عرق نعناع یا خود نعناع را نیز استفاده کرد تا از عطر و خواص آن بهرهمند شد. تذکر: هر جا مصرف سکنجبین (سرکه انگبین) توصیه شدهاست، منظور سکنجبینی است که با سرکه طبیعی، عسل زنبوری چند گیاهی و عرق یا خود نعناع در ظرف مسی با آب سالم بدون کلر تهیه شده باشد.
طرز تهیه شربت سکنجبین در خانه
مواد لازم برای تهیه شربت سکنجبین در خانه شامل موارد زیر است :
- شکر : ۵/۲ کیلو (در صورت داشتن عسل عسل بهتر است)
- سرکه سفید : نیم لیتر
- نعناع تازه : چند شاخه
طرز تهیه سکنجبین
۷ لیوان آب را با شکر مخلوط کرده و روی حرارت میگذاریم تا شکر در آب حل شود و همانطور که روی حرارت است نعناع تمیز شده را با نخ میبندیم و در شکر و آب میگذاریم تا شربت قوام آید، بعد سرکه را داخل شربت میریزیم چند جوش که زد شربت را از روی حرارت برمیداریم، بعد از اینکه شربت سرد شد، آن را صاف میکنیم. در شیشه ریخته و در جای خنک نگهداری میکنیم.
در اصل سکنجبین ترکیب سرکه با انگبین است که در ایران کهن ها (در زبان پارسی) با نام های زیر هم نامیده می شده است :
- سکبا (سرکه+با)
- سوزیان (سود+زیان)
- سکاهن (سرکه+آهن)
- بوک (بود+که)
- و واژگان نوساخته رزمایش (رزم+آزمایش)