FATF چیست؟ و FATF مخفف چیست؟
“اف ای تی اف” که به در بین الملل FATF خوانده می شود، مخفف “Financial Action Task Force on Money Laundering” است که به معنی گروه ویژه اقدام مالی است. در واقع اگر بخوانیم بدانیم FATF چیست یا معنی FATF چیست،بهترین معنی برای آن سازمانی برای مبارزه با پول شویی است که در سال ۱۹۸۹ در نشست سران جی ۷ در پاریس برای مبارزه با مشکل رو به رشد پول شویی و با توجه به سیاست های توسعه تأسیس شد. جی۷ به نشست وزیران اقتصاد هفت کشور صنعتی : آلمان، فرانسه، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا ، ایالات متحده آمریکا و کانادا تشکیل می شود و دبیرخانه FATF مستقر در مقر سازمان همکاری اقتصادی و توسعه در پاریس است. گروه ویژه اقدام مالی یا به اختصار FATF که با نام (Groupe d’action financière (GAFI نیز شناخته می شود، در سال ۲۰۰۱ برای مبارزه با تأمین مالی تروریسم گسترش یافت و به مرور در گذر زمان فعالیت های این گروه گستردهتر شد، تا اینکه در سال ۲۰۱۲ مقابله با تأمین مالی فعالیت های اشاعه ای نیز به مأموریت این گروه اضافه شد و در همین سال آخرین ویرایش توصیه های خود به نام “استانداردهای بین المللی در مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم و اشاعهگری” را برای مقابله با جرایم مالی شامل موارد زیر منتشر کرد :
- تأمین مالی تروریسم (لایحه CFT)
- تأمین مالی فعالیتهای اشاعهای
- پول شویی
- و …
عنوان توصیه نامه اصلی FATF “استانداردهای بین المللی در مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم و اشاعهگری” است که وظایف گروه FATF در آن به این صورت تعریف شده است :
- گروه FATF میزان پیشرفت کشورهای عضو در زمینه پیاده سازی توصیه های این گروه را رصد میکند
- پیشرفت تصویب و اجرای توصیه های گروه در سطح جهان را نظارت میکند.
که بر اساس همین رصد و نظارت، گروه کاری FATF (اقدام مالی) کشورها به سه دسته تقسیم شده اند. به عبارت دیگر، FATF در مورد پول شویی ۴۰ توصیه و در مورد تامین مالی تروریسم ۹ توصیه دارد که بر اساس آنها کشورهای مختلف را بررسی و ردهبندی میکند. توصیههای این نهاد میتواند از طریق وضع قوانین داخلی توسط کشورها، به اجرا در بیاید و زمینه های پولشویی و تامین مالی تروریسم را کاهش دهد. کشورهای تقسیم بندی شده در FATF به صورت زیر هستند :
- یک دسته کشورهایی هستند که از نظر گروه FATF کاملاً بر توصیه های این گروه منطبق بوده و آنها را اجرا کردهاند که این گروه بیشتر کشورهای توسعه یافته هستند.
- گروه دوم کشورهایی هستند که در حال پیشرفت و تطبیق با استانداردهای مشخص شده هستند.
- دسته آخر کشورهایی هستند که همکاری با گروه FATF ندارند و لذا از نظر گروه FATF کشورهای دارای خطر پول شویی و تأمین مالی تروریسم هستند که این گروه خود به دو دسته تقسیم میشوند :
- یک دسته کشورهایی که علیه آنها “اقدام متقابل” انجام نمیشود.
- دسته دیگر آنهایی هستند که علاوه بر بودن در لیست سیاه علیه آنها اقدام متقابل نیز صورت میگیرد.
همچنین بخوانید : ماجرای تلفظ اشتباه FATF توسط نماینده مجلس!
مقررات مبارزه با پول شویی در FATF
مقررات مبارزه با پولشویی FATF شامل قوانینی است که اشخاص و شرکت ها را موظف میکند در مورد نحوه کسب درآمدشان به دولت ها توضیح دهند. از این راه، پول هایی که از راههای نامشروع، مانند قاچاق، رشوه و تخلفهای مالی به دست آمده است، برای ورود به بازارهای مالی با دشواری بیشتری رو به رو میشود و سلامت نظام مالی و اقتصادی قابل تضمین تر خواهد بود.
افزوده شدن موضوع تروریسم به قوانین FATF
در سال ۲۰۰۱ بعد از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر به برج های مرکز تجارت جهانی در نیویورک، یک وظیفه دیگر هم به عهده کارشناسان سازمان گذاشته شد و آن اینکه «بازارهای هدف برای سرمایهگذاری را از نظر وجود امکان تامین مالی تروریسم» بررسی کنند. کارشناسان FATF بر اساس گزارش های رسمی کشورهای مختلف از جمله در مورد شفافیت مالی، قوانین مالیاتی و مانند آن نظرات مشورتی خودشان را در مورد میزان ریسک سرمایه گذاری در آن کشورها اعلام میکنند که مورد استناد سرمایهگذاران بینالمللی قرار میگیرد.
اعضای FATF چه کشورهایی هستند؟
درحال حاضر، FATF شامل ۲۹ کشور و دو سازمان بین المللی است. اعضای این اتحادیه هم شامل کشورهای است که از مراکز مهم مالی جهان محسوب میشوند که عبارتند از :
- آرژانتین ، برزیل : از امریکای جنوبی
- مکزیک : امریکای مرکزی
- استرالیا ، نیوزلند : از اقیانوسیه
- کانادا و آمریکا از امریکای شمالی
- اتریش ، بلژیک ، دانمارک ، فنلاند ، فرانسه ،آلمان، یونان، سوییس، ایسلند، جمهوری ایرلند، ایتالیا، لوکزامبورگ، هلند (متشکل از هلند، آروبا، کوراسائو و سنت مارتین)، سوئد، نروژ، پرتقال، اسپانیا، ترکیه،پرتغال،روسیه و انگلستان از اروپا
- هنگ کنگ، سنگاپور،چین،هند،مالزی،کره جنوبی و ژاپن از آسیا
- شورای همکاری کشورهای عرب خلیج فارس
- آفریقای جنوبی : از افریقا
- و دو سازمان بینالمللی یعنی اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس
فهرست سیاه گروه FATF چیست؟
گروه ویژه اقدام مالی پول شویی (FATF) همواره یک لیست سیاه از کشورهایی که مقررات مالی و پول شویی نگران کننده ای از نظر گروه دارند منتشر میکنند. در لیست منتشر شده تا سال ۲۰۱۵ کشورهای ایران و کره شمالی به عنوان کشورهای خطرناک شناخته شدهاند. اما بنا به تعهد ایران به اجرای «برنامه اقدام» در سال ۲۰۱۶، اقدامات متقابل علیه ایران برای مدت یک سال به تعلیق درآمد. اما این مسئله با مخالفت عدهای روبرو شده که آن را برخلاف منافع ملی و کاپیتولاسیونی دیگر قلمداد کردهاند. وقتی که نام کشوری در فهرست دولت های غیر همکار و مناطق پرخطر گروه اقدام مالی (FATF) قرار داشته باشد، بانک ها و موسسات مالی و اعتباری مهم دنیا، در برخورد با بانک ها و شرکت های آن کشور، نهایت احتیاط را به خرج میدهند و گاه به همین دلیل از برقراری روابط با آنها خودداری میکنند و همین باعث شد که هرگونه فعالیت بانکی ایران تحریم کنند.
ماجرای ایران و FATF چیست؟
پس از امضای برجام، گروه FATF یکی از نهادهای ناظر بر اقدام های مالی ایران شد که این اقدام با انتقداتی در زمینه فروش اطلاعات بانکی در برابر وعده نسیه و … از سمت برخی سیاستمداران ایرانی شد که در پاسخ به این انتقادها،بهرام قاسمی سخنگوی وزارت خارجه ایران دربارهٔ FATF گفت: «این توافق هیچ ربطی به برجام ندارد و در دولت قبلی به صورت لایحه ارائه شد که مجلس هم تصویب کرد اما به دلیل تحریم و قطع ارتباط مالی با دنیا این موضوع را نمیدیدیم اما امروز که تحریمها برداشته شده این مسئله خود را نشان داده است. تعداد کشورهای عضو این کنوانسیون بیش از تعداد اعضای سازمان ملل است و برای فعالیت بینالمللی یکسری موارد را باید انجام دهیم. ما با موضوع پولشویی مشکلی نداریم اما چنین نیست که ایران همه اطلاعات مالی خود را اعلام کند. بحث دیگر مبارزه با تروریسم است، ما به عنوان قربانی تروریسم خود را پیشقراول مبارزه با آن میدانیم و کسانی که از پولشویی استفاده میکنند گروههای کودک کش تروریستی هستند. دربارهٔ نگرانی آنها در رابطه ایران با حزبالله باید بگویم که ما حزبالله را افتخار میدانیم.»
همچنین حسین قضاوی معاون وزیر اقتصاد نیز در مورد محدودیت و عدم امکان ارائه خدمات بانکی از سوی بانک های ایرانی به نهادهای تحریم شده کشور، اظهار داشت: «ربطی به بحث های مبارزه با پول شویی و FATF ندارد و این تحریمها، بخش باقی مانده تحریم ها پس از برجام است که به صورت عمومی به اقتصاد کشور تحمیل شده است.»