رادیواکتیو چیست؟ (ثاتیر و مضرات رادیواکتیو چیست؟)

رادیواکتیو چیست؟

برخی از هسته های اتم های موجود در طبیعت، به صورت هسته های تاپایدار بوده و پرتوزا هستند. در واقع یعنی اگر به هر دلیلی هسته های اتم های ناپایدار دچار فروپاشی هسته‌ ای یا واپاشی هسته‌ ای بشوند، نتیجه ی آن تولید ذرات زیر اتمی خواهد بود. به ذرات زیر اتمی که بر اثر همین فروپاشی هسته‌ ای در هسته های اتم های ناپایدار به وجود می آیند، پرتو های رادیو اکتیو گفته میشود. فرایند واپاشی هسته ای، نوعی پیشامد است. به این معنا که نمی‌توان زمان دقیق واپاشی یک اتم مشخص را پیش‌بینی کرد، هر چند که نیمه‌ عمر آن قابل تعیین است. نیمه عمر به بازه ی زمانی گفته میشود که ماده پرتوزا، بر اثر واکنشهای پرتوزایی، به نصف مقدار اولیهٔ خود کاهش یابد.

در مواد پرتوزا یا رادیواکتیو فرایند پرتوزایی رخ می‌دهد. پرتوزایی (رادیواکتیویته) به فرآیندی گفته می‌شود که به وسیله آن هسته‌ های ناپایدار اتمی دچار واپاشی هسته‌ای می‌شوند. چنین فرایندی معمولاً یک پرتو یون ساز با مقدار بالایی انرژی (کار مایه) پدید می‌آورد. گاهی این انرژی را می‌توان به صورت نیروی هسته‌ای مهار کرد یا می‌تواند به‌ وسیله آلودگی پرتوزایی در زیست بوم رها شود که بسیار مخاطره آمیز خواهد بود. هسته‌ هایی که ترکیب نوترون ها و پروتون هایشان پایدار نیست دست‌ خوش واپاشی می‌شوند. این گونه هسته‌ ها به طور ذاتی ناپایدار بوده و با گذشت زمان تغییر نموده و به هسته‌های جدیدی تبدیل می‌شوند. به این فرایند شکافت هسته‌ای می‌گویند که ضمن تبدیل به هسته یا هسته‌ هایی کوچک تر و پایدارتر پرتوهای پرانرژی به اطراف پراکنده می‌شود. چنین هسته‌ای را پرتوزا یا رادیواکتیو می‌گویند. ناپایداری هسته می‌تواند به دلیل فزونی نوترون‌ها، پروتون‌ها یا هر دو باشد.

در اثر واپاشی هسته‌ ای پس از یک زمان تصادفی، هسته‌ های بزرگ به هسته‌ های کوچک‌ تر و معمولاً پایدارتر تجزیه می‌شوند و ماده اولیه به تدریج از بین می‌رود. باید توجه داشت که جرم مواد جدید تنها به میزان اندکی کمتر از ماده اولیه خواهد بود و همچنین انرژی نیز آزاد می‌شود. در مانستگی با الکترودینامیک کلاسیک انتظار داریم که باید فقط ذرات باردار تشعشع کنند. در واقع گذارهای نوترونی نیز می توانند تولید تشعشع کنند زیرا،اولا پروتون ها در هسته مجبور به تغییر مکان هستند تا مرکز جرم ثابت بماند، ثانیا نوترون ها نیز مانند پروتون ها، به علت داشتن گشتاور های مغناطیسی تشعشع می کند.

زنجیره واپاشی چیست؟

زنجیره واپاشی (Decay chain) در علوم هسته‌ای به فرایند زنجیره‌ای که طی آن یک ایزوتوپ ناپایدار به ذرات پایدار تبدیل می‌شود، گفته می‌شود. اکثر عناصر رادیواکتیو به صورت مستقیم و طی یک فرایند به ماده پایدار تبدیل نمی‌شود و در طی فرآیندی پیچیده این فرایند صورت می‌پذیرد.

مضرات رادیواکتیو

پرتو های رادیواکتیو (یا مواد رادیو اکتیو) به طور کلی سمی هستند. رادیواکتیو برای حیات موجودات مضر است. رادیواکتیو در سطح بسیار بسیار بالا ایجاد مسومیت می‌کنند و در نهایت وارد بدن انسان که می‌شوند، حتی اگر شخص مسموم زنده بماند، باعث تغییرات ژنتیکی در فرد می‌شوند. یعنی اینکه رادیواکتیو روی حلقه‌ های DNA و RNA تأثیر گذاشته و باعث جهش یا تغییرات ژنتیکی می‌شود. پس مهم‌ ترین ضرر مواد رادیواکتیو تغییرات ژنتیکی است.

به عنوان مثال، در اطراف راکتورهای اتمی (در صورت عدم دقت و احتیاط)، مارمولک‌ هایی با سه پا، دو سر و یا حتی مارمولک‌ های بی دست و پا و انواع قورباغه‌هایی که به اصطلاح دفورمه شده و تغییر شکل دادند، پیدا می‌شود. این تغییرات یعنی در ژنتیک آن جانور دستکاری شده. البته اگر دوز این مواد بالا باشد، باعث مسمومیت و مرگ فرد، گیاه و جانور می‌شود. انسان و حیات بر روی زمین برای این ساخته نشده‌اند که بتوانند این تغییرات را تحمل بکنند و مواد رادیواکتیو با حیات بر روی زمین سازگاری ندارد. تشعشع رادیو اکتیو روی جنین تاثیر می گذارد، سلول های تناسلی را نابود کرده سبب تغییرات در نسل های آیند و تولد نوزادان ناقص الخلقه می گردد.

حد مجاز رادیواکتبو چقدر است؟

هم اشعه ایکس و هم اشعه رادیواکتیو ( که از جنس اشعه گاما است) اگر بیش از حد مشخصی به بدن ما وارد شود مضر و خطرناک است. این اشعه ها در مقادیر زیاد موجب اختلال در کارکرد سلول ها و تکثیر آنها میشوند. در مقادیر مضر میتوانند موجب اختلالات گذرا شوند و در مقادیر بسیار زیاد میتوانند موجب بروز سرطان و یا حتی مرگ شوند. میزان خطری که اشعه ایکس برای سلامتی ایجاد میکند بسته به مقدار اشعه ای است که وارد بدن شما میشود. اگر این مقدار در حد مجاز باشد اشکالی ایجاد نمیکند ولی بیش از آن خطرناک است. میزان مجاز اشعه ایکس یا اشعه رادیواکتیو که هر فرد میتواند بدون مشکل خاصی دریافت کند به توسط دانشمندان محاسبه شده است. این مقدار تجمعی است. به این معنی که مجموع مقدار اشعه هایی که در طول یک سال به بدن شما تابیده میشود باید از میزان خاصی کمتر باشد. میزان اشعه دریافتی را با مقیاسی به نام میلی سیورت millisievert mSv اندازه گیری میکنند. در محیط زندگی همه ما مقداری اشعه رادیواکتیو بصورت طبیعی وجود دارد و هر فرد به طور طبیعی در هر سال ۳ میلی سیورت اشعه از محیط اطراف خود دریافت میکند. برای مقایسه میزان اشعه دریافتی در روش های مختلف تصویر برداری به آمار زیر توجه کنید :

• بعد از یک رادیوگرافی اندام یک صدم میلی سیورت
• قفسه سینه یک دهم میلی سیورت
• ستون مهره یک و نیم میلی سیورت
• سی تی اسکن شکم ۵ میلی سیورت

کلا مقدار اشعه ای که در حین انجام تصویربرداری های پزشکی به توسط بدن دریافت میشود بسیار کمتر از آنست که موجب بروز سرطان شود. در بازماندگان انفجارات هیروشیما و ناکازاگی در آنها که حدود ۱۸۰ میلی سیورت اشعه دریافت کرده اند هیچ موردی از افزایش احتمال بروز سرطان دیده نشده است. البته در سه ماهه اول بارداری باید از رادیوگرافی و سی تی اسکن و اسکن رادیوایزوتوپ خودداری کرد چون ممکن است به جنین در حال رشد صدمه وارد کند.

اشعه ایکس با اشعه رادیواکتیو متفاوت است. اشعه رادیواکتیو از جنس اشعه گاما است که البته آن هم از جنس اشعه های الکترومغناطیسی است ولی طول موج آن از اشعه ایکس کمتر و قدرت نفوذ آن بیشتر است. در محیط طبیعی اطراف ما بطور طبیعی مقادیری از اشعه رادیواکتیو وجود دارد. مقداری از این اشعه از فضای ماورای زمین وارد محیط زندگی ما میشود و مقداری از آن حاصل تجزیه مواد رادیو اکتیو در فضای پیرامون ما است. حتی در درون بدن ما در هر ثانیه ۹۰۰۰ تجزیه رادیواکتیو انجام میشود. پس بدن ما در طول روز بطور طبیعی در معرض مقداری اشعه رادیواکتیو قرار دارد.

اختلال اتمی در چرنوبیل

وقتی که در چرنوبیل، در اتحاد شوروی سابق، در راکتورهای اتمی اختلال ایجاد شد، ما دیدیم که در غرب انگلستان یعنی حدود ۵۰۰۰ کیلومتر آنطرف‌ تر به طرف غرب، دولت انگلستان مجبور شد که گوسفندهای بی‌شماری را بکشد و دفن بکند. چون علف‌ های آن منطقه به مواد رادیو اکتیو آغشته شده بودند. گوسفند‌ها از آنها خورده بودند و این گوسفندها دیگر برای مصرف انسان جایز نبودند. فقط و فقط تغییرات، جهش ژنتیکی در یک نسل انجام نمی‌شود، بلکه وقتی در کروموزوم‌های شخصی این تغییرات ژنتیکی ایجاد شد، این را به فرزندش منتقل می‌کند و فرزند منتقل به فرزند. به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، در سال ۱۹۵۰ از دویست و پنجاه کودک ۴ تا ۵ ساله و مادران آنها که در هنگام بارداری در معرض تشعشع بمب اتمی قرار گرفته بودند (مادران این کودکان هنگام انفجار بمب در داخل مدار ۱۲۰۰ متری بودند) آزمایش به عمل آمد و نتیجه این بود که ۲۷ کودک دارای نواقص شدید جسمی (نقص قلب، بسته بودن سوراخ مقعد، انواع بیماری های ریوی و مری) و ۶ کودک سر بسیار بزرگ داشتند و فهم و شعور آنها کم بود و کودکانی که در معرض تشعشع قرار داشتند دچار اختلالاتی در رشد جسمی و عقلی بودند و جالب است بدانید که هر چقدر سن کودک هنگام انفجار کمتر بوده، اختلال بیشتری در او ظاهر شده است!

اثرات پرتو های رادیواکتیو از بعد جسمی و ژنتیکی

اثرات پرتو های رادیو اکتیو به دو قسمت “تاثیرات بدنی یا جسمی” و “تاثیرات ژنتیکی” تقسیم می شود. اثرات اولیه بر روی سلول ها و بافت ها می باشد و اثرات بعدی به گونه های دیگری خواهد بود.

اثرات جسمی اشعه رادیو اکتیو

اثرات بدنی باعث صدمه به سلول ها و تغییر آنها می شود. پرتو رادیو اکتیو بر روی تقسیم سلول نیز تاثیر می گذارد. تسریع یا کند سازی تقسیم سلول بر بافت های ابتدایی و جنینی اثر می گذارد. صدمه به پوسته سلول ، میتوکندری و هسته سلول عملکرد غیر طبیعی سلول می شود که این باعث رشد و مرگ سلول می شود. در معرض اشعه های شدید رادیو اکتیو بودن به سرعت ، بافت و سلول را تقسیم و تجزیه می کند. برخی از این تاثیر ها بر روی بافت عبارتند از:

• پوست : بیماری های پوستی و سرطان پوست.
• دیواره معده و روده : جذب از دستگاه گوارش و ورود به مغز استخوان و در نهایت کم خونی(آنمی)
• رشد جنینی : اثرات پیری زود رس را می آفریند.

اثرات ژنتیکی اشعه رادیو اکتیو

اطلاعات ژنتیکی برای تولید و فعالیت عضو (ارگان) جدید در کروموزوم ها ی سلولهای جنینی (اسپرم و تخمک) حمل می شود. درواقع ، اثرات ژنتیکی ناشی از صدمات مولکول های DNA می باشد. سلول انسان عادی دارای ۴۶ کروموزوم است که آن ها تنها تعیین کننده کاراکتر فیزیولوژیکی نیستند بلکه هویت منحصر به فرد شخص را تعیین می کنند. هر کروموزوم محتوی مولکول درزوکسى ریبونوکلئیک اسید (DNA) است که یک ابر مولکول است(پلیمر غول پیکر). هر DNA دو رشته مکمل بافته شده دارد که ستونش از اسید فسفریک و قند ساخته شده است. چسبیده به هر مولکول قند دو نوع پایه وجود دارد: پایه های “پورین” (آدنین و گوانین (ماده ای در کبد و پانکراس)) و پایه های “پیریمیدین” (کیتوزین و تیمین). همیشه آدنین (A) با تیمین (T) جفت می شود. گوانین (G) نیز با کیتوزین (C) با پیوند های هیدروژنی جفت می شود. A-T و G-C روی دیگری جفت شده و در هم به صورت مارپیچی تنیده می شوند. دورهای پی در پی فاصله شان ۳٫۴ نانو متر است و ۱۰ جفت از بسته های پایه ای در این فاصله قرار دارد. قطر مارپیچ دوگانه حدود ۲ نانو متر است اما طولش ممکن است به چندین سانتیمتر تا چند متر در برخی گونه های پستانداران برسد. یک ژن در هر مولکول DNA عهده دار چندین ژن دیگر است. مولکول DNA دو عمل را انجام می دهد: “تکرار” و “رونویسی”.

• تکرار : یک کپی از مولکول های DNA به سلول های فرزند است که تمامی اطلاعات ژنتیکی را حفظ می کند.
• رونویسی : ریبونوکلئیک اسید پیام آور (mRNA) را بوسیله مولکول DNA (بعنوان یک قالب) ترکیب می کند.

مولکول های mRNA رشته های آمینو اسید را به شکل پلی پپتید (ترکیبی از آمینو اسید) و پروتیین مشخص می کند. وقتی دو یا بیشتر مولکول DNA در هسته های مشابه با اشعه شکسته می شود ، انتها های شکسته دوباره با هم ترکیب می شوند ، که ممکن است بعد از ترکیب به شکل سابق و اصلی خود نباشد و به شکلی جدید پدیدار شود و ممکن است در نهایت منجر به تولید سلول های غیر عادی و سرطانی یا اختلالات وراثتی شود . این پدیده “جابجایی” نامیده می شود. این پی آمد “تغییر حاد” و “جهش” می باشد. اشعه رادیو اکتیو در کروموزم های (Chromasomes) سلول نسل تغییراتی می دهد کروموزم ها شکسته می شوند و در هم می ریزند. چون اشعه رادیو اکتیو کم ولی بطور دائم تاثیر کند، کروموزم ها روی هم انباشته شده و دگرگونی نسل سبب می شود. هر قدر تاثیر اشعه در بدن بیشتر ادامه یابد ضایعاتی را که بوجود می آورد افزایش خواهد یافت تا حدی که مقدار اشعه کافی شود و بتواند یک تغییر ناگهانی در نسل ایجاد کند. چه بسا اختلالات و تغییرات در نسل که ۵۰ سال دیگر ظاهر می گردند. کمیته تحقیقات درباره تلفات و زخمی های انفجار اتمی در ژاپن درباره افزایش اثرات تشعشع و تغییرات در سلول های ژن واختلالات ارثی ناشی از آن تحقیق و بررسی بسیار به عمل آمده و به این نتیجه رسیده است که با ادامه آزمایشات اتمی موجودیت نسل بشر به خطر خواهد افتاد. کودکان آینده ناقص الخلقه و دیوانه به دنیا خواهند آمد دانشمندان علمی اغلب کشورهای خطاب به دولت ها و جهان درخواست منع آزمایش های اتمی را کردند زیرا این آزمایش ها میزان رادیواکتیویته را در جو بالابرده سلامتی نسل بشر را در سراسر جهان تهدید می کنند.

آزمایش بمب هیدروژنی در جزایر ژاپن

آزمایش بمب هیدروژنی در جزیره بی کی نی در تاریخ اول مارس ۱۹۵۴ و تاثیر تشعشع مواد رادیو اکتیو حاصل از انفجار روی ماهی گیران ژاپنی که در فاصله ۸۰ مایلی آن جزیره مشغول صید ماهی بودند، بهترین نمونه است. عوارض تشعشع ممکن است چند ماه تا چندین سال پس از انفجار بمب ظاهر گردد این عوارض عبارتند از :

• کلوئید (Cheloide)
• آب مروارید (Cataract)
• لوسمی (Lusemie)
• سرطان
• اختلال در نمو جنین
• نابودی سلول نسل و غیره

که این عوارض در سه دوره تقسیم می شوند.

• دوره اول

از هنگامی که انفجار صورت می گیرد تا آخر هفته دوم در این دوره نیروهای حاصل ازانفجار به اشکال متفاوت در یک زمان روی بدن انسان تاثیر می گذارند (ضربه، سوختگی، تشعشع) که ۹۰% کشته ها در این مرحله صورت می گیرد.

• دوره دوم

از ابتدای هفته سوم تا آخر هفته هشتم در این دوره بیماری تشعشعی با تمام علایم مخصوص خود تظاهر نموده است.

• دوره سوم

از ماه سوم چهارم و پنجم شروع می شود و هنوز هم ادامه دارد بیماری های مرسوم حاصل از تشعشع هسته ای در این دوره صورت می گیرد تشعشع رادیو اکتیو روی جنین تاثیر می گذارد، سلول های تناسلی را نابود کرده سبب تغییرات در نسل های آیند و تولد نوزادان ناقص الخلقه می گردد.

علت مرگ تمام کسانی که در روزهای اول پس از انفجار تلف شدند سوختگی و زخم های عمیق همراه با بیماری تشعشعی بوده است گلبول های سفید خون آنها کم می شود گلبول های قرمز و ترومبویست ها یا پلاکت های خون نیز روبه نقصان می گذارند و به همین علت،انعقاد خون و خون ریزی های مختلف عارض می گردد.ریزش موهای تن افراد در دوره دوم صورت می گیرد و در بیماران خون ریزی معده وروده ، خون ریزی مغز، ریه و مثانه مشهود بوده است. نتیجه آزمایش مغز استخوان این بیماران بصورت زیر است:

• تقلیل فاحش سلول های هسته دار گلبول ساز
• از بین رفتن و یا تقلیل فاحش اشکال جوان گلبول های قرمز خون
• کم شدن سلول های مولد پلاکت های خون

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز ، علائم مهم بهبودی در این بیماران ازدیاد گلبول های سفید است البته برخی بیماران که ریه ها و اعضای داخلی آنها عفونت می یابند حتی با ازدیاد گلبول های سفید و قرمز و تولید بیشتر پلاکت خون سلامتی خود را نمی یابند. البته بیمارانی که سلامتی خود را مجدد یافته اند علاوه بر کم خونی به اختلالات عمل غدد تناسلی در اثر تشعشع هسته ای نیز دچار شدند. %۷۰ زنانی که در هیروشیما در معرض تابش هسته ای بمب اتمی قرارگرفتند به انواع بیماری های قاعدگی مبتلا شدند و مردان نیز کم و بیش عقیم شدند .عوارض اصلی که نسل های بعدی را نیز تهدید می کند در دوره سوم ظاهر می شود.

چگونگی ابتلا به بیماری های تشعشعی بر اثر رادیواکتیو

در اثر انفجار بمب اتمی و سوختگی ناشی از برق کلوئید تولید می شود. بیماری آب مروارید چشم یا کاتاراکت که همان کدر شدن عدسی چشم است که در نزد اشخاصی که از انفجارجان سالم به در برده بودند مشاهده می شد معمولا چند ماه تا دو سال پس از انفجار بمب آب مروارید ظاهر می گردد. همانطوری که اشعه ایکس تولید سرطان می کند اشعه رادیو اکتیو نیز قادر است سرطان و تومورهای بدخیم آورد.

اثر تشعشع رادیو اکتیو روی جنین و رشد کودک

در سال ۱۹۵۰ از دویست و پنجاه کودک ۴تا ۵ ساله ومادران آنها هنگام بارداری در معرض تشعشع بمب اتمی قرار گرفته بودند آزمایش بعمل آمد ۲۷ کودک دارای نواقص شدیدجسمی (نقص قلب، بسته بودن سوراخ مقعد، انواع بیماری های ریوی و مری) و ۶ کودک سر بسیار بزرگ داشتند. و فهم و شعور آنها کم بود مادران این کودکان هنگام انفجار بمب در داخل مدار ۱۲۰۰ متری بودند. کودکانی که در معرض تشعشع قرارداشتند در رشد جسمی و عقلی آنها نیز اختلالات بوجود آمد هر قدر سن کودک هنگام انفجار کمتر بود اختلال بیشتر در اوظاهر می گردید.

اختلال در سلول نسل در اثر تشعشع هسته ای رادیو اکتیو

اشعه رادیو اکتیو در کروموزم های (Chromasomes) سلول نسل تغییراتی می دهد کروموزم ها شکسته می شوند و در هم می ریزند. چون اشعه رادیو اکتیو کم ولی بطور دائم تاثیر کند، کروموزم ها روی هم انباشته شده و دگرگونی نسل سبب می شود. هر قدر تاثیر اشعه در بدن بیشتر ادامه یابد ضایعاتی را که بوجود می آورد افزایش خواهد یافت تا حدی که مقدار اشعه کافی شود و بتواند یک تغییر ناگهانی در نسل ایجاد کند. چه بسا اختلالات و تغییرات در نسل که ۵۰ سال دیگر ظاهر می گردند. کمیته تحقیقات درباره تلفات و زخمی های انفجار اتمی در ژاپن درباره افزایش اثرات تشعشع و تغییرات در سلول های ژن واختلالات ارثی ناشی از آن تحقیق و بررسی بسیار به عمل آمده و به این نتیجه رسیده است که با ادامه آزمایشات اتمی موجودیت نسل بشر به خطر خواهد افتاد. کودکان آینده ناقص الخلقه و دیوانه به دنیا خواهند آمد دانشمندان علمی اغلب کشورهای خطاب به دولت ها و جهان درخواست منع آزمایش های اتمی را کردند زیرا این آزمایش ها میزان رادیواکتیویته را در جو بالابرده سلامتی نسل بشر را در سراسر جهان تهدید می کنند.

تشعشعات و مواد رادیو اکتیو

این تشعشعات شامل تشعشعات الکترومغناطیسی مانند اشعه x و γ و تشعشعات اتمی نظیر اشعه x ، الکترون ها، پروتونها و نوترونها می باشد. اجسام رادیواکتیو ایزوتوپهایی از یک عنصر می باشند که در حالت تعادل قرار ندارند و با جذب یا دفع یک یا چند نوکلئون و تشعشع انرژی اضافی، بحالت تعادل درمی آیند. عناصر رادیواکتیو ممکن است با شکسته شدن نیز به عناصری با حالت پایدارتر تبدیل شوند. اجسام رادیواکتیو سه نوع اشعه β، xو γ از خود منتشر می سازند. امروزه خاصیت رادیواکتیویته را با ایجاد عدم تعادل در هسته های پایدارتر بطور مصنوعی نیز درست می کنند. منابع تولید اشعه رادیواکتیو می توانند طبیعی یا مصنوعی باشند. رادیواکتیویته طبیعی از تشعشعاتِ کیهانی و دیگر منابع طبیعی بوجود می آید که میزان و آثار سوء آنها، در مقایسه با مواد رادیواکتیو مصنوعی، ناشی از فعالیت های انسانی، ناچیز است.

دسته‌ بندی واپاشی‌ های هسته‌ ای

• دسته اول: واپاشی آلفا که یک ذره آلفا (هستهٔ هلیم، شامل دو پروتون و دو نوترون) را گسیل می‌کند.
• دسته دوم: واپاشی بتا که یک ذره بتا (الکترون یا پوزیترون) گسیل می‌کند.
• دسته سوم: واپاشی گاما که فوتون (موج الکترومغناطیسی) گسیل می‌کند.

رادیواکتیویته مصنوعی

رادیواکتیویته یا پرتوزایی مصنوعی (به انگلیسی: Induced radioactivity) به پدیده‌ای گویند که در آن ماده‌ای پایدار در معرض تابشی معین قرار می‌گیرد که منجر به رادیواکتیو شدن آن ماده می‌انجامد. این پدیده نخستین بار توسط فردریک ژولیو کوری و ایرن ژولیو-کوری در سال ۱۹۳۴ میلادی کشف گردید که حاصل آن جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۳۵ بود. کاربرد این تکنیک به ویژه در تولید داروهای پرتوزا در پزشکی هسته‌ای محسوس می‌باشد. روش های متفاوتی می‌توان برای ایجاد رادیواکتیویته مصنوعی بکار گرفت همانند روشهای رآکتوری (همانند فعال سازی نوترونی)، شتابدهنده‌ها، و ژنراتورها.

در موج باز بخوانیم :

• NFC چیست؟
• قنات چیست؟
• RFID چیست؟
• راز مثلث برمودا
• زردپی چیست؟
• تراریخته چیست؟
• اسطرلاب چیست؟
• پوکه معدنی چیست؟
• علت برق داشتن بدن
• گوش بصری چیست؟
• یو سی میس چیست؟
• آزمایش هارپ چیست؟
• جایزه مصطفی چیست؟
• علت انقراض دایناسورها
• پدافند غیر عامل چیست؟
• زلزله چگونه بوجود می آید؟